Υποχρεωτικές απαιτήσεις για διάρκεια ζωής, μπαταρίες, επισκευή και ενημερώσεις λογισμικού από τον Ιούνιο του 2025
Από τον Ιούνιου έχουν τεθεί σε εφαρμογή οι νέοι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον οικολογικό σχεδιασμό και την ενεργειακή σήμανση των smartphones, των ασύρματων τηλεφώνων και των tablets που διατίθενται στην ευρωπαϊκή αγορά. Πρόκειται για ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που αλλάζει ουσιαστικά τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται, πωλούνται και χρησιμοποιούνται οι φορητές ηλεκτρονικές συσκευές, με στόχο τη μεγαλύτερη αντοχή, τη χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας και την ευκολότερη επισκευή τους.
Οι νέοι κανόνες εντάσσονται στη στρατηγική της ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση και την κυκλική οικονομία και, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αναμένεται να οδηγήσουν σε εξοικονόμηση 2,2 TWh ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2030. Η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί σε περίπου ένα τρίτο της κατανάλωσης που θα καταγραφόταν χωρίς τα νέα μέτρα και σε περισσότερο από το ήμισυ της ετήσιας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας της Μάλτας. Παράλληλα, οι καταναλωτές εκτιμάται ότι θα εξοικονομήσουν συνολικά 20 δισ. ευρώ μέχρι το 2030, κυρίως χάρη στη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής των συσκευών.
Ο Κανονισμός Οικολογικού Σχεδιασμού θέτει ελάχιστες υποχρεωτικές προδιαγραφές για τις συσκευές που διατίθενται στην αγορά της ΕΕ. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται αυξημένη αντοχή σε πτώσεις, γρατζουνιές, σκόνη και νερό, καθώς και αυστηρές απαιτήσεις για τις μπαταρίες, οι οποίες θα πρέπει να αντέχουν τουλάχιστον 800 κύκλους φόρτισης διατηρώντας τουλάχιστον το 80% της αρχικής τους χωρητικότητας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στη δυνατότητα επισκευής, με τους κατασκευαστές να υποχρεούνται να διαθέτουν βασικά ανταλλακτικά εντός 5 έως 10 εργάσιμων ημερών και για περίοδο τουλάχιστον επτά ετών μετά τη διακοπή πώλησης κάθε μοντέλου στην ΕΕ.
Σημαντική καινοτομία αποτελεί και η υποχρέωση για μεγαλύτερη διάρκεια υποστήριξης λογισμικού, καθώς οι κατασκευαστές θα πρέπει να παρέχουν ενημερώσεις λειτουργικού συστήματος για τουλάχιστον πέντε έτη από την ημερομηνία διάθεσης της τελευταίας μονάδας κάθε μοντέλου στην αγορά. Παράλληλα, διασφαλίζεται η δίκαιη πρόσβαση των επαγγελματιών επισκευαστών στο απαραίτητο λογισμικό ή υλικολογισμικό για την επισκευή των συσκευών.
Ο Κανονισμός για την Ενεργειακή Σήμανση εισάγει νέες υποχρεώσεις πληροφόρησης για τους καταναλωτές. Τα smartphones και τα tablets θα πρέπει να φέρουν ετικέτα που θα περιλαμβάνει στοιχεία για την ενεργειακή απόδοση, τη διάρκεια ζωής της μπαταρίας και την αντοχή σε σκόνη, νερό και πτώσεις. Για πρώτη φορά, στις συσκευές αυτές θα εμφανίζεται και δείκτης επισκευασιμότητας, με κλίμακα από το Α έως το Ε, ώστε οι καταναλωτές να γνωρίζουν πόσο εύκολα μπορούν να επισκευαστούν.
Όλες οι πληροφορίες των ενεργειακών ετικετών και των τεχνικών χαρακτηριστικών θα είναι διαθέσιμες στη δημόσια βάση δεδομένων EPREL, επιτρέποντας τη σύγκριση προϊόντων πριν από την αγορά. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπογραμμίζει ότι τα μέτρα αυτά δεν ενισχύουν μόνο την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά δημιουργούν και νέες ευκαιρίες για την ευρωπαϊκή βιομηχανία, ενθαρρύνοντας τον σχεδιασμό προϊόντων που αντέχουν στον χρόνο και περιορίζουν την παραγωγή ηλεκτρονικών αποβλήτων.
Οι νέοι κανονισμοί είχαν υιοθετηθεί τον Ιούλιο του 2023, έπειτα από εκτενή διαβούλευση με τη βιομηχανία, οργανώσεις καταναλωτών και περιβαλλοντικούς φορείς, και εφαρμόζονται πλήρως από τις 20 Ιουνίου 2025, με εξαίρεση ειδικές κατηγορίες συσκευών όπως τα αναδιπλούμενα tablets και τα smartphones υψηλής ασφάλειας
Σωκράτης Μουτίδης – www.xronos-kozanis.gr
