Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης κύριος Θ. Σκυλακάκης έδωσε συνέντευξη που δημοσιεύτηκε στην Ενεργειακή Πύλη EnergyPress στις 17-7-2024. Επεξηγεί αναλυτικά το μηχανισμό διαμόρφωσης των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, τα νόμιμα ουρανοκατέβατα κέρδη των παραγωγών και την επιδότηση των καταναλωτών. Παραμένουν ασαφή όμως για εμένα κάποια σημεία που παραθέτω στη συνέχεια, μαζί με προσωπικές μου απόψεις.
Το αφήγημα του κυρίου Υπουργού ΠΑΝ για το μηχανισμό διαμόρφωσης των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, με ακαδημαϊκά κριτήρια ακούγεται πολύ ευχάριστα από πρωτοετείς φοιτητές, αλλά μένουν αναπάντητα κάποια θέματα. Για όλα φταίει η συγκυρία της αγοράς, ο καύσωνας και το Ευρωπαϊκό μοντέλο στόχος. Μόνο;
Κατ’ αρχήν γιατί αυτό το μένος με τον «πανάκριβο λιγνίτη», όπως επανειλημμένα τονίζει ο κύριος Υπουργός, αλλά χωρίς τεκμηρίωση. Γιατί αυτή η τυφλή προώθηση του ρυπογόνου φυσικού αερίου; Θυμίζω την συνέντευξη του κυρίου Πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον που δημοσιεύτηκε στο EnergyPress στις 10/7/24, στην οποία αποκαλύπτονται οι ενεργειακές προτιμήσεις της Κυβέρνησης.
Αναφέρθηκε στην ανάγκη της χώρας για περισσότερες υποδομές FSRU’s και τόνισε ότι «πάντα θα χρειαζόμαστε συμβατική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Στην περίπτωση της Ελλάδας, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, αυτό είναι το φυσικό αέριο. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε σήμερα περισσότερα σημεία εισόδου για την επαναεριοποίηση του LNG”.
Διαγράφτηκε ασυζητητί ο λιγνίτης, ο οποίος είναι βέβαια ρυπογόνος, όπως όλα τα ορυκτά καύσιμα, αλλά λιγότερο από το φυσικό αέριο, για το οποίο επικρατεί ανοχή στην Ελλάδα (Περιοδικό Ελληνικός Ορυκτός Πλούτος). Αναφέρω ως παράδειγμα υποκριτικής ανοχής τις σημαντικές εκπομπές μεθανίου στη Ρεβυθούσα, γεγονός που καταγγέλθηκε υπεύθυνα. Ανοχή στο μεθάνιο που διευκολύνεται από τη ανυπαρξία μιας Ανεξάρτητης Αρχής Ελέγχου και Προστασίας του Περιβάλλοντος. Περισσότερες υποδομές FSRU; Ναι, αλλά με συνεχή καταγραφή και έλεγχο εκπομπών μεθανίου από υπεύθυνη Ανεξάρτητη Αρχή.
Μα καλά γιατί στις ΗΠΑ, τη Γερμανία και την Ιαπωνία καίνε άνθρακα και εμείς περιφρονούμε το εθνικό καύσιμο χάριν του εισαγόμενου «ακριβού» φυσικού αερίου; Και εμφανίζουμε την απολιγνιτοποίηση προσχηματικά ως περιβαλλοντική ευαισθησία και προστασία του καταναλωτή από τον «πανάκριβο» λιγνίτη.
Σήμερα η Πτολεμαΐδα 5 είναι φθηνότερη από τους παραδοσιακούς σταθμούς φυσικού αερίου συνδυασμένου κύκλου. Το έχω περιγράψει σε άρθρο μου. Θα το επαναλάβω συνοπτικά. Με τις σημερινές τιμές ακριβώς το κόστος καυσίμου για την λιγνιτική μονάδα Πτολεμαΐδα 5 είναι:
20 ευρώ ανά μεγαβατώρα για την εξόρυξη και 66,42 ευρώ ανά μεγαβατώρα για τα δικαιώματα εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα. Συνολικό κόστος καυσίμου 86.42 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Για τους σταθμούς φυσικού αερίου συνδυασμένου κύκλου το κόστος καυσίμου είναι 2Χ 33 για το φυσικό αέριο και 0,4Χ66,42 για τα δικαιώματα εκπομπών. Συνολικό κόστος καυσίμου: 92,57 ευρώ ανά μεγαβατώρα και για το υπερσύγχρονο σταθμό Αγίου Νικολάου: 0,4Χ66,42+1,7Χ33 = 84,3 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Είναι ο λιγνίτης πανάκριβος; Μα δεν είναι ο λιγνίτης που έριξε τη μέση τιμή μεγαβατώρας από 218,77 την προηγουμένη σε 153,95 όταν μπήκε στο μείγμα στις 18/7/24 με αυξημένο ποσοστό, 11,95%;
Γιατί δεν αξιοποιήθηκαν οι λιγνιτικοί σταθμοί ενωρίτερα; Στη κρίση του 2022 η ΔΕΗ ανέβασε τη μέση συμμετοχή του λιγνίτη σε 24%. Τώρα γιατί δεν αξιοποιήθηκε το λιγνιτικό δυναμικό με πλήρη δυναμικότητα;
Ανέφερε ο κύριος Υπουργός ότι «μπορεί να υπάρχουν περίοδοι που φεύγει η ενέργεια στο εξωτερικό και ανεβαίνουν οι τιμές από τη ζήτηση που υπάρχει στο εξωτερικό». Μα ποιες χώρες αγοράζουν τόσο ακριβά την ηλεκτρική ενέργεια υπό κανονικές συνθήκες, με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται ο Έλληνας καταναλωτής, όταν οι παραγωγοί επωφελούνται με ουρανοκατέβατα κέρδη;
Δεν είναι αυτό ομολογία ενδεικτική της αποτελεσματικότητας της ενεργειακής πολιτικής; Και η επιδότηση των καταναλωτών δεν υποβοηθεί έμμεσα τους παραγωγούς να «κερδοσκοπούν νόμιμα»;
Το σκηνικό των ημερών ήταν αναμενόμενο και οι γνωρίζοντες δεν αιφνιδιάστηκαν. Το περιέγραφε το Πρακτορείο Reuters στις 15 Μαίου 2024. «Η Ουκρανία σχεδιάζει υψηλές εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας μετά από σημαντικές ζημιές στις ενεργειακές υποδομές από πρόσφατες ρωσικές επιδρομές στο ενεργειακό της σύστημα, ανακοίνωσε το υπουργείο Ενέργειας, προειδοποιώντας ότι ενδέχεται να υπάρχουν ακόμη ελλείψεις το βράδυ. Έχουν ήδη γίνει κατόπιν αιτήματος της Ουκρανίας επείγουσες προμήθειες ηλεκτρικού ρεύματος από την Πολωνία, τη Ρουμανία και τη Σλοβακία. Ο εθνικός διαχειριστής ηλεκτρικού δικτύου της Ουκρανίας δήλωσε ότι η Ουκρανία θα εισάγει ηλεκτρική ενέργεια από την Πολωνία, τη Ρουμανία, τη Σλοβακία, την Ουγγαρία και τη Μολδαβία».
Χάρτης προ-ημερήσιων τιμών της ΡΑΑΕΥ για τις 17-7-2024.
Μια ματιά στο χάρτη τιμών της ΡΑΑΕΥ στις 17-7-24 αρκεί για να αποκαλυφθούν οι πραγματικοί λόγοι. Ο άξονας υπερβολικών τιμών περνάει από Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία και καταλήγει στη Πολωνία. Περιέργως η εμπόλεμη Ουκρανία διατηρεί χαμηλό ανταγωνιστικό κόστος. Αλλά γιατί οι Ελληνες, χίλια χιλιόμετρα μακριά, είναι πρόθυμοι να επιβαρύνονται και η γειτονικότερη Γερμανία να είναι αδιάφορη;
Νομίζω ότι όλα αυτά γίνονται για την Ουκρανία κύριε Υπουργέ και σε κάποιο βαθμό το καταλαβαίνω, αλλά με άλλο σχήμα. Με κοινοτική χρηματοδότηση και ανοικτά, χωρίς πλουτισμό παραγωγών, χωρίς επιβάρυνση του Έλληνα καταναλωτή, χωρίς μεσολάβηση του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, χωρίς αφηγήματα. Προτιμώ την καθαρή εξήγηση ότι είμαστε σε εμπόλεμη κατάσταση, έχουμε επιλέξει τους συμμάχους μας και συμπάσχουμε με τον Ουκρανικό λαό.
Προωθημένη κίνηση βέβαια που κοστίζει. Τυχαία άραγε υπενθυμίζεται σε δημοσίευμα του Ιωάννη Ψαρόπουλου στις 16-7-24 ο θυμός των Ρώσων πριν μερικούς μήνες, όταν «αστόχησαν» μόλις 400 μέτρα από τη θέση υποδοχής του Έλληνα πρωθυπουργού στην Οδησσό; Ξεχνιούνται αυτά;
Η Ουκρανία δεν κρύβει το κενό ενέργειας από τους Ρωσικούς βομβαρδισμούς σταθμών ηλεκτρικής παραγωγής και με ημερήσια ενημερωτικά δελτία αποκαλύπτει τις ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας που δέχεται από τις γειτονικές Πολωνία, Σλοβακία, Ρουμανία, Ουγγαρία και Μολδαβία. Η Ελλάδα και η Βουλγαρία κρατούν φύλλο συκής.
Ακόμη μια ερώτηση και κλείνω. Ποιος συντονίζει την επιχείρηση αυτή χωρίς να φαίνεται, πόσο θα κρατήσει και γιατί να επιβαρύνονται οι Έλληνες καταναλωτές με τα ουρανοκατέβατα κέρδη;
Ο Ευστάθιος Χιώτης είναι Δρ. Μεταλλειολόγος Μηχανικός ΕΜΠ, Μηχανικός Πετρελαίων Imperial College, πρώην διευθυντής στη Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίων και στο Ινστιτούτο Γεωλογίας και Ερευνών Υπεδάφους.
