Βασικά σημεία της εισήγησης της Βουλευτή Φλώρινας και Αναπληρώτριας Τομεάρχη Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ -ΠΣ Πέτης Πέρκα από την ημερίδα της Ν.Ε. ΣΥΡΙΖΑ Κοζάνης στην Πτολεμαΐδα για την Δίκαιη Μετάβαση στις 10.12.2022
Oι προτεραιότητες της επόμενης κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ για τη δίκαιη μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών:
Έλλειψη συμμετοχής – Μοντέλο Διακυβέρνησης
Πρώτη προτεραιότητα της επόμενης κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αποτελεί η δημιουργία εργαλείων συμμετοχής της τοπικής κοινωνίας. Τροποποίηση του μοντέλου διακυβέρνησης- στο πρότυπο του restart της Τσεχίας – με συμμετοχή τοπικών φορέων και αρχών και εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών σε όλες τις δομές διακυβέρνησης.
Ανοίγει ένας κοινωνικός διάλογος που δεν περιορίζεται στη θεσμοθετημένη διαδικασία διαβούλευσης κατά την προετοιμασία νομοσχεδίων, δηλαδή στο τελικό στάδιο μιας ρυθμιστικής πρωτοβουλίας, αλλά είναι μια ευρύτερη διαδικασία που απαιτεί χρόνο και ουσιαστική ανταλλαγή απόψεων με όλους τους εμπλεκόμενους σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Κρίσιμη είναι και η συνεργασία με περιβαλλοντικές οργανώσεις, εργατικά συνδικάτα και συμμετοχή της νεολαίας.
Χωρικός σχεδιασμός
Δεύτερη προτεραιότητα για την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ, και με την προϋπόθεση πάντα της ευρείας συμμετοχής, η ολοκλήρωση του χωροταξικού σχεδιασμού.
Βασικό μας μέλημα η ορθολογική διαχείριση του χώρου, όπως επιτάσσει η επιστήμη, δηλαδή πρώτα ο υπερκείμενος χωροταξικός σχεδιασμός, να ολοκληρωθεί η διαδικασία αναθεώρησης του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου και μετά να προχωρήσουν για εφαρμογή τα ΕΠΣ και ΤΠΣ, με διαβούλευση και συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας.
Oι νέες χρήσεις γης θα πρέπει να υποστηρίζουν τον σχεδιασμό για ένα βιώσιμο μεταλιγνιτικό μέλλον.
Αποκαταστάσεις εδαφών
Τρίτη προτεραιότητα για την Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι η άμεση εκκίνηση των αποκαταστάσεων ανάλογα με τη χρήση (repurposing).
Επανεξέταση του ρόλου, της σύνθεσης και των αρμοδιοτήτων της Μετάβαση ΑΕ. Επανεξέταση των προγραμματικών συμβάσεων. Αύξηση των εκτάσεων που θα αποδοθούν στις τοπικές κοινωνίες. Ανακατεύθυνση πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης για αποκαταστάσεις.
Η επαναπόδοση αποκαταστημένων εδαφών στην τοπική κοινωνία, θα γίνει με ευρεία διαβούλευση, διαφανή κριτήρια και έλεγχο με προτεραιότητα στον πρωτογενή τομέα, σε τοπικές ΜμΕ και σε Ενεργειακές Κοινότητες
Έμφαση σε μετεγκαταστάσεις χωριών και αποκαταστάσεις ορυχείων.
Άνεργοι – πόροι – επενδύσεις
Τέταρτη προτεραιότητα για την Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ είναι η θεσμοθέτηση ρήτρας μηδενικού ελλείμματος ρυθμών ανάπτυξης και θέσεων εργασίας στις λιγνιτικές περιοχές, με συγκεκριμένο και ρεαλιστικό σχέδιο μετάβασης. Η πολιτεία οφείλει να αποδώσει στις λιγνιτικές περιοχές το ΑΕΠ και τις θέσεις εργασίας, που τους στερεί η απολιγνιτοποίηση.
Άμεσα μέτρα και πρόνοιες για τους νέους ανέργους και τις ΜμΕ. Ρύθμιση χρεών και διαγραφή μέρους της οφειλής για όσους έχουν επενδύσει σε μηχανήματα ή εξοπλισμό.
Αύξηση των πόρων του ΠΔΑΜ, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον κανονισμό του ΤΔΜ με αντίστοιχη μείωση πόρων από άλλο επιχειρησιακό πρόγραμμα του ΕΣΠΑ. Ανακατανομή των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας προς τις λιγνιτικές περιοχές
Τροποποίηση Αναπτυξιακού, με έμφαση στην ενίσχυση των ΜμΕ και πολύ μικρών επιχειρήσεων. Διπλασιασμό των πόρων του Εθνικού ΤΔΜ από το 6% που είχε θεσπίσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Γενναίο πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Ενεργειακές κοινότητες
Πέμπτη προτεραιότητα για την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ είναι η διασφάλιση φυσικού και ηλεκτρικού χώρου, για τις ΕΚΟΙΝ των λιγνιτικών περιοχών. Στις ζώνες απολιγνιτοποίησης (ΖΑΠ) και στα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ), πρέπει να προβλεφθούν εκτάσεις για τη διακριτή ανάπτυξη EKOIN.
Λαμβάνοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Ηλιακή Ενέργεια στο πλαίσιο του repowerEU προτείνουμε:
Α) Μία τουλάχιστον ΕΚΟΙΝ σε κάθε δήμο με πληθυσμό άνω των 10 000 κατοίκων έως το 2025.
Β) Οι ενεργειακά φτωχοί και ευάλωτοι καταναλωτές να έχουν πρόσβαση στην ηλιακή ενέργεια, π.χ. μέσω ΕΚΟΙΝ
Γ) Μεγαλύτερη ευελιξία για τη διεξαγωγή ανταγωνιστικών διαδικασιών για έργα ΑΠΕ που θα περιλαμβάνουν αποκλειστικά και μόνο ΕΚΟΙΝ και βέβαια εξαίρεση των λιγνιτικών περιοχών από διαγωνιστικές διαδικασίες τουλάχιστον μέχρι το 2032.
Στα άμεσα μέτρα στήριξης προτείνουμε την Κάλυψη/εγγυοδοσία του επενδυτικού κόστους από την Πολιτεία για ενεργειακές κοινότητες τοπικών φορέων και επιχειρήσεων με μείωση του ενεργειακού κόστους στην περιοχή.
Στο ΕΣΕΚ θα πρέπει να προβλέπονται συγκεκριμένοι ποσοτικοί στόχοι ανάπτυξης των ΕΚΟΙΝ, όπως στην Ολλανδία και την Σκωτία.
ΑΠΕ
Έκτη προτεραιότητα για την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είναι η μετάβαση στις ΑΠΕ με όρους “ενεργειακής δημοκρατίας” και αποφυγής του κοινωνικού αποκλεισμού. Προκειμένου η κοινωνία να συμμετέχει στην παραγωγή και αυτοκατανάλωση ενέργειας στις προγραμματικές μας θέσεις προβλέπουμε:
-Το 50% του ενεργειακού δυναμικού να παράγεται από νοικοκυριά, μικρές επιχειρήσεις και τοπικές κοινωνίες μέσω ενεργειακών κοινοτήτων και άλλων σχημάτων.
– Ανακατευθύνουμε μέρος των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης στη χρηματοδότηση νοικοκυριών, αγροτών, μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ΕΚΟΙΝ ώστε να παράγουν την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνουν.
– Καλύπτουμε το έλλειμμα του ηλεκτρικού χώρου με τις αναγκαίες επενδύσεις για εκσυγχρονισμό και επέκταση των υποδομών του ηλεκτρικού δικτύου. Και
– Εξασφαλίζουμε ικανό μέρος του υφιστάμενου ηλεκτρικού χώρου για μικρά έργα ΑΠΕ και ΕΚΟΙΝ.
-Χρηματοδοτούμε επίσης τους Δήμους για την εγκατάσταση ΑΠΕ με σκοπό την κάλυψη των καταναλώσεών τους αλλά και των ενεργειακών αναγκών των ευάλωτων δημοτών τους.
– Επιταχύνουμε τις επενδύσεις στην αποθήκευση ενέργειας.
ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ
Για τις λιγνιτικές περιοχές προτείνουμε άμεσα ενισχυμένο Πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Αυτονομώ», πολλαπλάσιο των υπολοίπων Περιφερειών, με δημόσια ενίσχυση του προϋπολογισμού, για ιδιωτικά και δημόσια κτίρια ώστε να καταπολεμηθεί η ενεργειακή φτώχεια και να πετύχουμε μεγαλύτερο αποτύπωμα και στην εργασία.
Η κ. Πέρκα ολοκλήρωσε την εισήγησή της τονίζοντας ότι οι προτάσεις για την επόμενη μέρα θα συν διαμορφωθούν με τους τοπικούς φορείς, ώστε η μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή να είναι δίκαιη, να μη μείνει κανείς πίσω και οι περιοχές να λάβουν αντισταθμιστικά, αυτά που τους οφείλει όλη η χώρα».