Παρουσιάστηκε σήμερα στις Βρυξέλλες το φιλόδοξο σχέδιο της Κομισιόν για μια “πράσινη συμφωνία” που θα κινητοποιήσει 1 τρις. ευρώ επενδύσεων μέσα στη δεκαετία ως το 2030. Το λεγόμενο green deal περιλαμβάνει μηχανισμό δίκαιης μετάβασης για τις περιοχές που εξαρτώνται από τον άνθρακα, ενώ το ταμείο δίκαιης μετάβασης θα έχει αρχικά πόρους 7,5 δις. ευρώ, σύμφωνα με τα όσα έγιναν γνωστά.
Όπως δήλωσε σχετικά η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα βαν ντερ Λάινεν, “η πράσινη συμφωνία έρχεται με σημαντικές επενδυτικές ανάγκες, τις οποίες θα μετατρέψουμε σε επενδυτικές ευκαιρίες. Το σχέδιο που παρουσιάζουμε σήμερα για κινητοποίηση τουλάχιστον 1 τρις. Ευρώ, θα δείξει την κατεύθυνση και θα εξαπολύσει ένα κύμα πράσινων επενδύσεων”.
Από την πλευρά του, ο αντιπρόεδρος υπεύθυνος για την πράσινη συμφωνία, Φρανς Τίμερμανς, δήλωσε πως “ο μηχανισμός δίκαιης μετάβασης θα στηρίξει αυτούς που επηρεάζονται περισσότερο κάνοντας τις επενδύσεις πιο ελκυστικές και προτείνοντας ένα πακέτο οικονομικής και πρακτικής βοήθειας τουλάχιστον 100 δις. ευρώ. Αυτή είναι η δέσμευσή μας για την αλληλεγγύη και τη δικαιοσύνη”.
Αναλυτικότερα, η πράσινη συμφωνία έχει τις εξής τρεις βασικές διαστάσεις:
- Χρηματοδότηση: Κινητοποίηση τουλάχιστον 1 τρις. Ευρώ σε βιώσιμες επενδύσεις μέσα στην επόμενη δεκαετία. Ένα μεγαλύτερο μερίδιο από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό για κλιματικές και περιβαλλοντικές δράσεις που θα ενθαρρύνουν ιδιωτική χρηματοδότηση με βασικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
- Παροχή κινήτρων για το άνοιγμα και την ανακατεύθυνση των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων. Η Ε.Ε. Θα παρέχει τα εργαλεία στους επενδυτές τοποθετώντας τη βιώσιμη χρηματοδότηση στο επίκεντρο του χρηματοοικονομικού συστήματος και θα διευκολύνει τις βιώσιμες επενδύσεις των δημοσίων αρχών ενθαρρύνοντας τους πράσινους προϋπολογισμούς και σχεδιάζοντας τρόπους διευκόλυνσης για την έγκριση κρατικών ενισχύσεων προς τις περιοχές που χρήζουν μετάβασης.
- Πρακτική βοήθεια: Η Κομισιόν θα παρέχει στήριξη στις δημόσιες αρχές και στους εργολήπτες για το σχεδιασμό και την εφαρμογή βιώσιμων έργων.
Όσον αφορά το μηχανισμό δίκαιης μετάβασης, χαρακτηρίζεται ως ένα εργαλείο που θα κινητοποιήσει τουλάχιστον 100 δις. ευρώ κατά την περίοδο 2021-27 για τις περιοχές που θα επηρεαστούν περισσότερο από την απανθρακοποίηση.
Ο μηχανισμός θα έχει τις εξής τρεις βασικές πηγές χρηματοδότησης:
- Ταμείο δίκαιης μετάβασης, το οποίο αρχικά θα λάβει 7,5 δις. ευρώ ευρωπαϊκών πόρων πέραν της πρότασης της Κομισιόν για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ε.Ε. Προκειμένου να αντλήσουν πόρους, τα κράτη-μέλη μέσα από διάλογο με την Κομισιόν θα πρέπει να αναγνωρίσουν τις περιοχές τους μέσα από συγκεκριμένα σχέδια μετάβασης. Επίσης, θα πρέπει να “ταιριάξουν” κάθε ευρώ του ταμείου με χρήματα από το ευρωπαϊκλό ταμείο περιφερειακής ανάπτυξης και το ευρωπαϊκό κοινωνικό ταμείο και να παρέχουν περαιτέρω εθνικούς πόρους. Από κοινού, τα χρήματα αυτά θα ανέλθουν σε 30-50 δις. ευρώ χρηματοδότησης. Το ταμείο θα παρέχει δάνεια στις περιοχές αυτές, όπως π.χ. για την επαγγελματική κατάρτιση, την ανάπτυξη επιχειρήσεων κτλ. Επίσης, θα στηρίξει επενδύσεις στην πράσινη ενεργειακή μετάβαση, όπως π.χ. για την εξοικονόμηση.
- Ένα αφιερωμένο σχέδιο δίκαιης μετάβασης υπό το InvestEU για την κινητοποίηση επενδύσεων 45 δις. ευρώ. Θα επιχειρήσει να προσελκύσει ιδιωτικές επενδύσεις, όπως στις ΑΠΕ και τις μεταφορές που θα ωφελήσουν τις περιοχές αυτές και θα βοηθήσουν τις οικονομίες τους να βρουν νέους τρόπους ανάπτυξης.
- Ένα δημόσιος δανειακός μηχανισμός της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων με τη στήριξη του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για την κινητοποίηση 25-30 δις. ευρώ. Θα αφορά δάνεια προς τον ιδιωτικό τομέα, π.χ. για την θέρμανση και την ανακαίνιση των κτηρίων. Η σχετική νομοθεσία αναμένεται το Μάρτιο του 2020.
Επίσης, τονίζεται ότι ο μηχανισμός δίκαιης μετάβασης θα αφορά κι άλλα πράγματα πέραν της χρηματοδότησης, όπως τεχνική βοήθεια.
Έντονος ανταγωνισμός των κρατών-μελών για τα χρήματα του ταμείου δίκαιης μετάβασης
Όπως είναι φυσικό, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Που διαθέτουν περιφέρειες με έντονη παρουσία του άνθρακα αναμένεται να ενδιαφερθούν ιδιαίτερα για τα χρήματα του ταμείου δίκαιης μετάβασης,, τα οποία αναμένεται να φτάσουν κοντά στα 100 δις. ευρώ συνολικά.
Παράλληλα, υπάρχει και η διάσταση των πλούσιων κρατών ενάντια στα φτωχότερα, δηλαδή αυτοί που θα πληρώσουν και αυτοί που θα πληρωθούν. Επιπλέον, πρέπει να συνυπολογιστεί και η αντίθεση των κρατών-μελών με φιλόδοξες πράσινες πολιτικές κόντρα σε εκείνα που παραμένουν εξαρτημένα από τον άνθρακα.
Όπως άλλωστε ανέφερε σε άρθρο του το politico, στα κράτη με περισσότερο ή λιγότερο έντονη παρουσία του άνθρακα συγκαταλέγονται οι Πολωνία, Γερμανία, Ρουμανία, Τσεχία, Ελλάδα και Ισπανία.
Όπως δήλωσε στο politico ο Έλληνας υφυπουργός Εξωτερικών, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, “η Δυτική Μακεδονία είναι πλήρως εξαρτημένη από την παραγωγή ενέργειας μέσω λιγνίτη, ενώ και για τη Μεγαλόπολη ο λιγνίτης είναι κλειδί για την οικονομική δραστηριότητα. Θα προσπαθήσουμε να είμαστε από τις πρώτες χώρες που θα χρησιμοποιήσουν αυτό το ταμείο”.
Χάρης Αποσπόρης– energypress
