Απολογισμός ύψιστης σημασίας για την ιστορία της περιοχής
Σημαντικές σωστικές ανασκαφές που έγιναν με αφορμή έργα ΑΠΕ καθώς και πλούσια ευρήματα που χρονολογούνται από την πρώιμη εποχή σιδήρου έως τα βυζαντινά χρόνια, καταγράφονται, μεταξύ άλλων, στο απολογιστικό ανασκαφικό έργο του 2022 της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κοζάνης. Με αφορμή την κοπή της παραδοσιακής βασιλόπιτας στην έδρα της Εφορείας στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αιανής, η προϊσταμένη Αρετή Χοδρογιάννη έκανε έναν σύντομο απολογισμό του έργου του φορέα.
Η κ. Χονδρογιάννη μίλησε για ένα πλούσιο ανασκαφικό, μελετητικό και διοικητικό έργο, με πολλά έργα αποκατάστασης και ανάδειξης χώρων, προστασίας και προβολής αρχαιολογικών χώρων και μνημείων, δράσεις επικοινωνιακού χαρακτήρα κ.α. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στις σωστικές ανασκαφές που συνεχίζονται στο λιγνιτωρυχείο της Μαυροπηγής, όπου έχουν βρεθεί νεκροταφεία χρονολογούμενα από την πρώιμη εποχή σιδήρου έως και τα βυζαντινά χρόνια, καθώς και μια μικρή οικιστική εγκατάσταση της αρχαιότερης νεολιθικής περιόδου. Επίσης στις όχθες της τεχνητής λίμνης Πολυφύτου, έγιναν έρευνες σε ταφές και κτίσματα της μέσης εποχής του χαλκού. Τα αποτελέσματα των ανασκαφών της προηγούμενης χρονιάς στη Μαυροπηγή, όπως και της περιόδου 2014/15-2022, στη λίμνη Πολυφύτου ανακοινώθηκαν στην ετήσια Αρχαιολογική Συνάντηση.
Επίσης πραγματοποιήθηκαν σημαντικές σωστικές ανασκαφές σε αρκετές περιοχές της ΠΕ Κοζάνης, λόγω των εκτεταμένων εργασιών για την κατασκευή φωτοβολταϊκών και ανεμογεννητριών. Στην κοινότητα Φούφα Εορδαίας, αποκαλύφθηκε σημαντικός αρχαιολογικός χώρος με νεκροταφεία και οικιστικά κατάλοιπα της πρώιμης εποχής σιδήρου, των ρωμαϊκών και των βυζαντινών χρόνων. Στην Ποντοκώμη, στη θέση Αλώνια, ανασκάφηκαν ταφικά και οικιστικά κατάλοιπα της πρώιμης εποχής σιδήρου και των ελληνιστικών χρόνων. Στη Μεσσιανή ανασκάφηκαν δύο μικρές οικιστικές εγκαταστάσεις της πρώιμης εποχής σιδήρου. Στην Ακρινή, στη θέση Καλύβια είναι σε εξέλιξη ανασκαφή οικισμού της πρώιμης εποχής σιδήρου.
Η κ. Χονδρογιάννη ανέφερε πως είναι σε εξέλιξη οι εργασίες ανάδειξης του οικισμού της αρχαίας Αιανής, καθώς και της συντήρησης – αποκατάστασης του Δυτικού Πύργου του Βυζαντινού Κάστρου Σερβίων. Ταυτόχρονα μίλησε και για το πολύ πετυχημένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «τα χρώματα της Σιάτιστας». Να σημειωθεί πως το 2022 πραγματοποιήθηκε ξενάγηση στο Μουσείο Αιανής και ενημέρωση με προβολές σε περίπου 2.000 μαθητές όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης, από σχολεία της Π.Ε. Κοζάνης, Θεσσαλονίκης και Καστοριάς, ενώ ξεναγήθηκαν φοιτητές του Πανεπιστημίου Κολωνίας και μαθητές από διάφορες χώρες στο πλαίσιο προγραμμάτων Erasmus.
Εκτός του ανασκαφικού έργου πραγματοποιήθηκαν επίσης εργασίες ταξινόμησης, καταγραφής, συντήρησης, φωτογράφισης και σχεδίασης υλικού, καθώς και ψηφιοποίησης αρχείων. Σε όλα τα παραπάνω έργα απασχολήθηκαν το 2022 περισσότερα από 300 άτομα, Στο πλαίσιο αυτό, δόθηκε η δυνατότητα πρακτικής άσκησης σε αρκετούς φοιτητές και απόφοιτους αρχαιολογίας και άλλων ειδικοτήτων, ενώ δόθηκαν και άδειες μελέτης υλικού, διευκολύνοντας παράλληλα τους μελετητές με φιλοξενία στους ξενώνες της Εφορείας και παροχή κάθε είδους βοήθειας.
Σε σχέση με τα βυζαντινά μνημεία η δραστηριότητα της Εφορείας περιλαμβάνει στατικές και αρχιτεκτονικές μελέτες ναών και αρχοντικών, μνημόνια συνεργασίας με άλλους φορείς για αποκατάσταση μνημείων, καθώς και διαπιστωτικές πράξεις για τρεις ναούς. Πραγματοποιήθηκε σειρά αυτοψιών σε ναούς όλου του νομού, και έγιναν υποδείξεις ενεργειών στους υπεύθυνους αλλά και άμεσες σωστικές επεμβάσεις. Παράλληλα, υλοποιήθηκε το 2022 ένα πρόγραμμα καταγραφής και άμεσων σωστικών εργασιών συντήρησης σε ναούς, ενώ πραγματοποιήθηκαν εργασίες ψηφιοποίησης υλικού, καθώς και συντήρησης βυζαντινών και μεταβυζαντινών εικόνων.
Ένα από τα σημαντικά ζητήματα που απασχόλησε αρκετά την Εφορεία το 2022, ήταν και η υπόθεση της νομιμοποίησης του Αρχαιολογικού Μουσείου Αιανής, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί σε συνεργασία με την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και τον Δήμο Κοζάνης εντός του 2023. Επίσης, η πιστοποίηση του εν λόγω Μουσείου και της της Αρχαιολογικής Συλλογής Κοζάνης, μια διαδικασία υποχρεωτική πλέον για όλα τα δημόσια μουσεία, απασχόλησαν αρκετά την Εφορεία.
«Όλο αυτό το έργο οφείλεται στο σύνολο του προσωπικού της Εφορείας, μόνιμου και έκτακτου, που επέδειξε και φέτος την απαιτούμενη εργατικότητα και συνεργασία, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση ενός ήρεμου εργασιακού περιβάλλοντος. Η βασική περσινή μας ευχή, ήταν να τελειώσει γρήγορα η δύσκολη κατάσταση που δημιουργήθηκε από την πανδημία του κορωνοϊού. Φέτος, ευτυχώς, μπορούμε να επανέλθουμε στις συνήθεις ευχές μας για μια καλή και δημιουργική χρονιά για τον καθένα μας ξεχωριστά και για την Εφορεία, με υγεία, προσωπική και οικογενειακή ευτυχία» ανέφερε χαρακτηριστικά στην ομιλία της η Προϊστάμενη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κοζάνης.
Όλγα Τουφεγγοπούλου – www.xronos-kozanis.gr