Δυο σημαντικές αποφάσεις, που σχετίζονται με την περιοχή, έλαβε την Τετάρτη Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στη συζήτηση σχετικά με τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέσω της ενίσχυσης της ευρωπαϊκής αγοράς άνθρακα (σύστημα εμπορίας εκπομπών ρύπων της ΕΕ – ETS).
Στην απόφαση σφραγίζεται το δικαίωμα της ΔΕΗ να έχει πρόσβαση στο καθεστώς εμπορίας ρύπων μέσω της αλλαγής του τρόπου υπολογισμού, ενώ διατηρείται ανοιχτό παράθυρο και για τη διάθεση δωρεάν δικαιωμάτων. Η αρχική πρόβλεψη αφορούσε υπολογισμό με βάση το έτος 2013, όταν και η Ελλάδα δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις για να συμπεριληφθεί σε τέτοια ρύθμιση με βάση το ύψος του ΑΕΠ της, ενώ μετά από την εγκριθείσα τροπολογία, στο έτος αναφοράς προστέθηκαν το 2014 και το 2015, έτη κατά τα οποία τα μεγέθη της οικονομίας είχαν χειροτερέψει λόγω της ύφεσης.
Με αυτό τον τρόπο, η Ελλάδα εντάσσεται στους δικαιούχους του Ταμείου Εκσυγχρονισμού της ηλεκτροπαραγωγής.
Συγκεκριμένα, η Ολομέλεια του ΕΚ υπερψήφισε τροπολογία με βάση την οποία η ΔΕΗ αποκτά το δικαίωμα πρόσβασης στον Ταμείο Εκσυγχρονισμού της ΕΕ και σε κονδύλια που θα ενισχύσουν περαιτέρω τις προσπάθειες που ήδη καταβάλει για μείωση των ρύπων κατά 55% μέχρι και το 2030, εκσυγχρονίζοντας το μίγμα της ηλεκτροπαραγωγής και το στόλο των μονάδων της προς όφελος λιγότερο ρυπογόνων, με έμφαση στις ΑΠΕ.
Το Ταμείο Εκσυγχρονισμού θα έχει στόχο τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και τον εκσυγχρονισμό των ενεργειακών συστημάτων ορισμένων κρατών μελών με κατά κεφαλήν ΑΕΠ χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ, και ένα Ταμείο Καινοτομίας που θα παρέχει οικονομική στήριξη στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στη δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα και στα έργα καινοτομίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
Υιοθετήθηκε επίσης η πρόταση για τη σύσταση «Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης» για τη στήριξη περιοχών με υψηλό μερίδιο εργαζομένων σε εξαρτώμενους από τον άνθρακα τομείς. Το ταμείο θα βοηθά στην προώθηση της απόκτησης νέων δεξιοτήτων και στην ανακατανομή του εργατικού δυναμικού που επηρεάζεται από τη μετάβαση των θέσεων απασχόλησης σε μια οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών.
Σημειώνεται, ότι η απόφαση της Ολομέλειας δεν κλείνει οριστικά το θέμα, αλλά διαμορφώνει το πλαίσιο των επικείμενων συζητήσεων με το Συμβούλιο.Πλέον, θα ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις με τη μαλτέζικη προεδρία του Συμβουλίου, προκειμένου να οριστικοποιηθεί η προτεινόμενη ευρωπαϊκής οδηγία.
Τα βασικά σημεία της απόφασης του ΕΚ
Σύμφωνα με την απόφαση της Ολομέλειας του Ευρωκοινοβουλίου, θα μειωθούν τα διαθέσιμα προς δημοπράτηση δικαιώματα εκπομπών κατά 2,2% ετησίως και θα διπλασιαστεί το ποσοστό εισαγωγής για το αποθεματικό για τη σταθερότητα της αγοράς, με στόχο απορρόφηση των περίσσιων δικαιωμάτων.
Ακόμα, ορίζεται ότι η ετήσια μείωση των προς δημοπράτηση δικαιωμάτων θα συντελείται με ρυθμό 2,2% από το 2021, έναντι 1,74% που ισχύει σήμερα και 2,4% που προέβλεπαν οι αρχικές προτάσεις της Κομισιόν. Αυτός ο γραμμικός συντελεστής θα τελεί υπό επανεξέταση και πρόκειται να αυξηθεί στο 2,4% το νωρίτερο έως το 2024.
Επίσης, η απόφαση ενισχύει την ικανότητα του αποθεματικού να απορροφά την περίσσεια δικαιωμάτων στην αγορά, σε ποσοστό μέχρι 24% επί των πλεοναζόντων δικαιωμάτων ετησίως για τα πρώτα τέσσερα χρόνια. Το ποσοστό αυτό είναι διπλάσιο σε σχέση με ό,τι ισχύει στο ισχύον πλαίσιο του ETS.
Ακόμα, εγκρίθηκε η αφαίρεση 800 εκατομμυρίων δικαιωμάτων εκπομπών από το αποθεματικό από την 1η Ιανουαρίου 2021.
Η απόφαση προβλέπει τη σύσταση και χρηματοδότηση από τη δημοπράτηση των δικαιωμάτων εκπομπών ενός «Ταμείου Εκσυγχρονισμού», με στόχο τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και τον εκσυγχρονισμό των ενεργειακών συστημάτων των υστερούντων κρατών μελών, καθώς και ενός «Ταμείο Καινοτομίας», με στόχο την οικονομική στήριξη των ΑΠΕ και έργων καινοτομίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
Επίσης, θα συσταθεί «Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης» για τη στήριξη περιοχών με υψηλό ποσοστό εργαζομένων σε εξαρτώμενους από τον άνθρακα τομείς, προκειμένου να προωθηθούν δράσεις για την απόκτηση νέων δεξιοτήτων, καθώς και η ανακατανομή του εργατικού δυναμικού που επηρεάζεται από τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών.
