Με την έλευση κάθε νέας χρονιάς, όλοι μας, λίγο πολύ, πραγματοποιούμε έναν απολογισμό των περασμένων και θέτουμε νέους στόχους, με ζητούμενο το μέλλον να είναι πάντα καλύτερο, πιο δημιουργικό.
Ως αρχαιολόγο, με έχει απασχολήσει πολύ η σχέση της επιστήμης μου με το κοινό. Η ελληνική κοινωνία έχει μία ιδιαίτερη σχέση με τα υλικά τεκμήρια του παρελθόντος, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις αποκτούν «ιερό» χαρακτήρα και προσεγγίζονται με έντονα συναισθηματικό τρόπο. Από την άλλη, όλοι αγαπούν τις αρχαιότητες, αρκεί να μην βρίσκονται στο χωράφι τους, αφού η γραφειοκρατία έχει λειτουργήσει αρνητικά, εγκλωβίζοντας, όχι μόνο τους πολίτες, αλλά και τους αρχαιολόγους σε συγκεκριμένες πρακτικές. Ακόμη, ιδιαίτερα σε μία περίοδο δύσκολων οικονομικών συνθηκών, εγείρονται ερωτήματα σχετικά με το κόστος της αρχαιολογικής έρευνας και με το όφελος που αποφέρει τελικά στην κοινωνία. Ενώ, λοιπόν, η κύρια πρόκληση στις προηγούμενες δεκαετίες ήταν οι μη εξουσιοδοτημένες ανασκαφές και τα μεγάλα κατασκευαστικά έργα, σήμερα σοβαρό κίνδυνο για την αρχαιολογία αποτελεί η φθίνουσα κοινωνική υποστήριξη. Γιατί ποιο το νόημα όλης αυτής της δουλειάς αν το κοινό δεν είναι ενημερωμένο, δεν ενδιαφέρεται ή, ακόμη χειρότερα, έχει αρνητική στάση απέναντί της;
Αυτό που πρέπει να γίνει είναι εμείς οι αρχαιολόγοι να αναλάβουμε τον κοινωνικό μας ρόλο και να φροντίσουμε να κινητοποιήσουμε το ενδιαφέρον του κοινού για την αρχαιολογία και την προστασία της αρχαιολογικής κληρονομιάς. Θα πρέπει να ενθαρρύνουμε την εμπλοκή του κοινού στην αρχαιολογική έρευνα και τη συμμετοχή του στη δημόσια συζήτηση και την ακαδημαϊκή κριτική. Αν το ευρύ κοινό, λοιπόν, είναι πιο σωστά ενημερωμένο για το τι πραγματικά κάνουμε οι αρχαιολόγοι και αν κατανοήσει ότι τα έργα που τα αντιλαμβάνεται ως σπατάλη χρήματος στην πραγματικότητα διατηρούν και επεκτείνουν την ιστορία και την κληρονομιά του, η υποστήριξη στην αρχαιολογία είναι πιθανό να μεγαλώσει.
Ελπίζω, λοιπόν, τη νέα χρονιά οι αρχαιολόγοι να καταφέρουν να φέρουν την αρχαιολογία λίγο πιο κοντά στη σύγχρονη κοινωνία. Θα με χαροποιούσε πολύ να δω τους πολίτες της περιοχής μας να χαίρονται την παρουσία των μνημείων, να την επιζητούν, αντί να την αποφεύγουν ή να αδιαφορούν. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε: το παρελθόν ανήκει σε όλους!
Καλή χρονιά, με υγεία, ευημερία και δημιουργικότητα!
Διαβάστε όλες τις Απόψεις στο Ειδικό Θέμα του “Χ” για το 2025 εδώ
