Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης μιλά για τη δύναμη της τέχνης να εμπνέει και να ενώνει
Σε μια περίοδο που η Κοζάνη και η Δυτική Μακεδονία αλλάζουν ριζικά λόγω της απολιγνιτοποίησης, το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης επιλέγει να αντιμετωπίσει τη «μετάβαση» όχι με φόβο, αλλά με δημιουργία. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης εξηγεί πως το φετινό ρεπερτόριο είναι εμπνευσμένο από αυτή τη συνθήκη, αναδεικνύοντας τη σχέση τέχνης και κοινωνίας, τη σημασία των συνεργασιών και τη δύναμη του θεάτρου να εμπνέει, να ενώνει και να μεταμορφώνει. Μιλά για τον νέο προσανατολισμό του θεάτρου, την εξωστρέφεια, τα θεατρικά εργαστήρια, την προσβασιμότητα και το μότο που συνοψίζει τη φετινή χρονιά: «Στου κόσμου τα δεν γίνεται, εσύ να προχωράς».
Για τον Στέλιο Χλιαρά, το θέατρο δεν μπορεί να είναι αποκομμένο από την κοινωνία που το περιβάλλει. Όπως τονίζει, ένα Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο που εδρεύει σε μια περιοχή που μπαίνει σε νέα εποχή και βιώνει τη δύσκολη διαδικασία της μετάβασης, δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστο. «Το θέατρο οφείλει να έχει ως αφετηρία και προορισμό την κοινωνία», υπογραμμίζει, εξηγώντας ότι το φετινό ρεπερτόριο έπρεπε αυτονόητα να αντλήσει υλικό από τη μετάβαση, να εμπνευστεί και κυρίως να εμπνεύσει. Για εκείνον, η μετάβαση δεν ωραιοποιείται, καθώς πρόκειται για μια δύσκολη συνθήκη, ωστόσο η τέχνη μπορεί να δώσει έναν πιο αισιόδοξο τόνο στο «γκρίζο και το μαύρο» της εποχής.
Η φετινή χρονιά, όπως λέει, αποτέλεσε για τον ίδιο μονόδρομο. Ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο και βρήκε το ρεπερτόριο στη μέση, ωστόσο θέλησε να του δώσει ενιαία φιλοσοφία και κατεύθυνση, με επίκεντρο την ιδέα της μετάβασης. Όπως εξηγεί, τα έργα της σεζόν είτε έχουν αναφορές στην περιοχή και στα εργοστάσια της ΔΕΗ είτε στη δραματουργία τους εμπεριέχουν τη λογική της μεταγραφής και της διασκευής. Η «μετάβαση» είναι ο κεντρικός άξονας και στα δύο επίπεδα.
Η κεντρική σκηνή του ΔΗΠΕΘΕ ανοίγει με τον «Άμλετ» του Ανδρέα Φλουράκη, μια μεταγραφή του κλασικού έργου του Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Η δράση μεταφέρεται στα υπόγεια μιας σύγχρονης πολυεθνικής εταιρείας, διατηρώντας όμως την πλοκή και τα πρόσωπα της ιστορίας. Η διασκευή έχει σαφείς αναφορές στη σημερινή κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα, φωτίζοντας διαχρονικά ζητήματα όπως ο κυνισμός, ο αμοραλισμός και η ανάγκη για αναζήτηση της αλήθειας. «Η ανάγκη του Άμλετ να βρει πώς και γιατί δολοφονήθηκε ο πατέρας του είναι ίδια, μόνο που ο Άμλετ του 2025 ψάχνει την αλήθεια στο σήμερα. Πρόκειται για μια πολιτική παράσταση, με σαφή αναφορά στα γεγονότα της εποχής μας. Οι αξίες και τα πάθη των ανθρώπων μένουν αναλλοίωτα, γι’ αυτό και τα κλασικά έργα αντέχουν στο χρόνο», σημειώνει ο ίδιος.
Ανάλογη λογική ακολουθεί και το παιδικό έργο «Ο γύρος του κόσμου σε 79 μέρες», που εμπνέεται από το μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν. Η ιστορία δύο παιδιών που στοιχηματίζουν ότι μπορούν να κάνουν το γύρο του κόσμου σε 79 μέρες μέσα στο σήμερα, δίνει την ευκαιρία για μια σύγχρονη θεατρική ανάγνωση γεμάτη φαντασία και ρυθμό. «Φέρνουμε το έργο στο σήμερα. Τα παιδιά θα δουν μια σύγχρονη παράσταση σκηνοθετημένη από τη Σοφία Πάσχου. Είναι μεγάλη χαρά και τιμή που σκηνοθετεί την παιδική σκηνή του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης», λέει χαρακτηριστικά.
Για τον Στέλιο Χλιαρά, στόχος όλων αυτών των επιλογών είναι το θέατρο να λειτουργήσει ως αντίβαρο. «Να φιλοσοφήσουμε, να αναστοχαστούμε, να προτείνουμε, να ενώσουμε δυνάμεις», τονίζει, περιγράφοντας το όραμά του για ένα θέατρο που εμπνέει και τους εμπεριέχει όλους. Η αύξηση των θεατρικών εργαστηρίων, από 7 σε 14 τμήματα και από 100 σε 200 συμμετέχοντες, αποδεικνύει, όπως λέει, τη μεγάλη ανάγκη των ανθρώπων να ακουμπήσουν πάνω στην τέχνη.
Τα θεατρικά εργαστήρια ενώνουν φέτος τις δυνάμεις τους με το Δημοτικό Ωδείο Κοζάνης στη χριστουγεννιάτικη παραγωγή «Τολ Λίπτολ, ένα εργοστάσιο αλλιώς», ενώ τον Μάιο θα παρουσιαστεί ένα πειραματικό project που θα εμπλέξει ενεργά την πόλη και τους ανθρώπους της. «Η κορωνίδα, ωστόσο, του προγραμματισμού θα είναι το καλοκαίρι, με μια παράσταση θεάτρου ντοκουμέντο για την ιστορία της ΔΕΗ. Το ιδανικό θα ήταν να γίνει μέσα στα εργοστάσια, κάτι που θα συζητήσουμε με τη διοίκηση της επιχείρησης», αποκαλύπτει.
Αναφερόμενος στην καλλιτεχνική φυσιογνωμία του ρεπερτορίου, τονίζει ότι η γεφύρωση του κλασικού με το σύγχρονο είναι πλέον απαραίτητη. «Το θέατρο του 1980 δεν υπάρχει πια. Οι νέοι δημιουργοί πρέπει να πειραματιστούν και το κοινό χρειάζεται κάτι φρέσκο. Οι δημιουργίες του σήμερα πρέπει να βασίζονται στα υλικά του 2025», σημειώνει.
Η σχέση με το κοινό αποτελεί για τον ίδιο κομβικό ζήτημα. «Το κοινό δεν είναι ένα. Υπάρχουν άνθρωποι που αγαπούν το κλασικό θέατρο, άλλοι που δεν έχουν εκτεθεί σε πιο σύγχρονες παραστάσεις, αλλά και νέοι άνθρωποι που έχουν επιστρέψει στην πόλη, έχουν ταξιδέψει ή σπουδάσει στο εξωτερικό και ζητούν διαφορετικά ερεθίσματα. Ένα Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο οφείλει να τους εμπεριέχει όλους, να ανοίγει την αγκαλιά του και να τους ενώνει», επισημαίνει.
Ιδιαίτερη αναφορά κάνει στις συμπαραγωγές και τις συνεργασίες, τις οποίες θεωρεί καθοριστικό βήμα εξωστρέφειας και βιωσιμότητας. «Τις προκαλέσαμε εμείς και με μεγάλη χαρά συνεργαστήκαμε. Δεν είναι εύκολο, γιατί πρέπει να αφήσεις πίσω το καλλιτεχνικό “εγώ” σου. Ωστόσο το μπόλιασμα που προκύπτει είναι πολύ δημιουργικό. Στον Άμλετ συμμετέχουν συντελεστές από Κοζάνη και Σέρρες και η παράσταση θα ταξιδέψει και στην Αθήνα. Είναι μεγάλη χαρά να μπορούμε να δείξουμε τη “φωνή” του ΔΗΠΕΘΕ και εκτός περιφέρειας», λέει.
Για τον ίδιο, οι συμπαραγωγές είναι μονόδρομος και για λόγους οικονομικής ισορροπίας. «Προσπαθούμε να φτιάξουμε έναν οργανισμό χωρίς χρέη, με υγεία και ελευθερία κινήσεων. Θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα μικρό απόθεμα ώστε το 2027, στα 30 χρόνια του ΔΗΠΕΘΕ, να γιορτάσουμε με περισσότερες δράσεις». Εξηγεί ακόμη ότι το παιδικό έργο, που στο παρελθόν κόστιζε περίπου 75.000 ευρώ και είχε παθητικό σχεδόν 27.000 ευρώ, φέτος θα στοιχίσει 55.000, σχεδόν όσα και τα έσοδά του.
Ένα ακόμη κεντρικό σημείο του φετινού σχεδιασμού είναι η προσβασιμότητα και η συμπερίληψη. Το καλοκαίρι παρουσιάστηκε παράσταση προσβάσιμη σε άτομα με ακουστική αναπηρία, ενώ ο «Άμλετ» θα έχει ταυτόχρονη διερμηνεία στη νοηματική. Το ΔΗΠΕΘΕ συνεργάζεται φέτος με την ομάδα «Θέαμα», που αποτελείται από επαγγελματίες ανάπηρους ηθοποιούς, ενώ στα εργαστήριά του συμμετέχουν για πρώτη φορά άτομα 65+, σε συνεργασία με τα ΚΑΠΗ. «Είναι αυτονόητο δικαίωμα όλων να έχουν πρόσβαση στην τέχνη. Είναι υποχρέωσή μας να δίνουμε ώθηση και κίνητρο στους ανθρώπους να δημιουργούν, από οποιοδήποτε σημείο της κοινωνίας κι αν προέρχονται», υπογραμμίζει.
Κλείνοντας, ο Στέλιος Χλιαράς συνοψίζει το μήνυμα της φετινής χρονιάς: «“Στου κόσμου τα δεν γίνεται, εσύ να προχωράς”. Ζούμε σε μια εποχή αδράνειας, γεμάτη εμπόδια που οφείλουμε να τα γκρεμίσουμε και να συνεχίσουμε. Από τη μετάβαση μπορεί να γεννηθεί η μεταμόρφωση, αρκεί να τη διεκδικήσουμε».
Δείτε εδώ τον φετινό καλλιτεχνικό προγραμματισμό
Θένια Βασιλειάδου – www.xronos-kozanis.gr
