Γράφει η Μάγδα Ανδρονικίδου*
Τα άγρια χόρτα είναι αυτοφυή φυτά που φύονται στη φύση και xρησιμοποιούνται στην μαγειρική και στη παραδοσιακή ιατρική. Το μάζεμα των χόρτων αποτελεί μια παλιά και πολύτιμη παράδοση στην ελληνική ύπαιθρο και παραμένει ζωντανό κομμάτι της ελληνικής κουλτούρας είτε για γαστρονομικούς λόγους είτε για λόγους χαλάρωσης. Η Ελλάδα με το εύφορο μεσογειακό της κλίμα και την πλούσια βιοποικιλότητα αποτελεί παράδειγμα για τα άγρια και καλλιεργούμενα χόρτα. Η φύση προσφέρει πλούσια αγαθά χωρίς κόστος σε εποχές στέρησης, ας μην μένουν ανεκμετάλλευτα. Τα άγρια χόρτα θεωρούνται η λιχουδιά τόσο στα εστιατόρια όσο και στους μανάβηδες.
Είδη χόρτων όπως τα ραδίκια (πλούσια σε αντιοξειδωτικά), ζοχός (το πιο συνηθισμένο), σπανάκι άγριο, πικραλίδα ή το ταράξακο, βλήτα (σαλάτες), γλιστρίδα (ωμή στις σαλάτες), σέσκουλα (πίτες – βραστά), λάπατα, τσουκνίδα (πίτες). Μαγειρεύονται και τρώγονται με διάφορους τρόπους, βραστά – ωμά – σαν σαλάτες, σαν φαγητά, σε χορτόπιτες, μαγειρεμένα με όσπρια ή κρέας.
Η διατροφική αξία όλων είναι τεράστια. Πλούσια σε φυτικές ίνες, βιταμίνες (Α , C , K), μέταλλα (σίδηρος, ασβέστιο, μαγνήσιο) και αντιοξειδωτικά. Έχουν αποτοξινωτικές ιδιότητες και συμβάλλουν στη καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Μαζεύονται όλη την εποχή. Ακόμη και στον κήπο μας τα άγρια χόρτα φυτρώνουν σαν ζιζάνια, είναι βρώσιμα με άρωμα και γεύση. Οι γιαγιάδες μάθαιναν στις νεότερες να διακρίνουν τα φαγώσιμα από τα τοξικά φυτά, χρειάζεται λίγο προσοχή.
Τα άγρια χόρτα είναι σύμβολο ποιότητας και ποικιλίας της Μεσογειακής διατροφής. Από την αρχαιότητα έως σήμερα τα χόρτα κατέχουν ξεχωριστή θέση στην ελληνική διατροφή αλλά αποτελεί στοιχείο της πολιτιστικής κληρονομιάς. Είναι τα χόρτα της Σαρακοστής όπου τα νηστίσιμα φαγητά έχουν την κεντρική θέση. Ήταν η καθημερινή διατροφή σε δύσκολους καιρούς, όπως κατοχή – οικονομική κρίση.
Σήμερα τα άγρια χόρτα επιστρέφουν δυναμικά στο τραπέζι μας, καθώς όλο και περισσότερο κόσμος αναγνωρίζει τα διατροφικά και γευστικά τους οφέλη. Τα άγρια βρώσιμα χόρτα της Κρήτης και οι εθνοβοτανικές πρακτικές του νησιού εγγράφησαν στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς με απόφαση Υπουργού Πολιτισμού, με προσπάθεια και διάθεση ανθρώπων με διάθεση εργασίας, με τίτλο <<η άγρια βρώσιμη χλωρίδα στην καθημερινή ζωή της Κρήτης >> – << Τα χόρτα αναγνωρίζονται ως πολιτιστική κληρονομιά >>.
*Μάγδα Ανδρονικίδου – Γεωπόνος
