Η υποστήριξη των επηρεαζόμενων από την απολιγνιτοποίηση επιχειρήσεων καθώς και η ενίσχυση των επενδύσεων, υφιστάμενων και νέων, καλείται να επιτευχθεί τόσο μέσα από την πρόβλεψη ειδικών θεσμικών κινήτρων (χρηματοδοτικά, φορολογικά, ασφαλιστικά και αδειοδοτικά),όσο και μέσα από την αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων πηγών χρηματοδότησης από τους εθνικούς, ενωσιακούς και διεθνείς οργανισμούς.
Τα επενδυτικά κίνητρα θα αποτελέσουν επί της ουσίας ένα ενιαίο πλέγμα, το οποίο θα εξειδικεύεται και θα υποστηρίζει τρεις διαφορετικές ομάδες αποδεκτών: τις επενδύσεις με συγκεκριμένες και λειτουργικές ανάγκες, τις επιχειρήσεις που επηρεάζονται άμεσα από την απολιγνιτοποίηση και χρειάζονται υποστήριξη καθώς και αυτές που διαθέτουν δυνατότητες ανάπτυξης μέσα από κατάλληλες ενισχύσεις και, τέλος,τους απασχολούμενους σε επιχειρήσεις που επηρεάζονται και το εργατικό δυναμικό που χρειάζεται να προσελκύσουν οι φορείς των νέων επενδύσεων.
Αναλυτικότερα, για τους απασχολούμενους στις επηρεαζόμενες περιοχές, χρειάζεται να υπάρχει υποστήριξη μέσω προγραμμάτων επανακατάρτισης, μέσω κάλυψης μέρους των δανειακών τους υποχρεώσεων και μέσω της ενίσχυσης των προβλεπόμενων επιδομάτων. Όσον αφορά στο εργατικό δυναμικό που χρειάζεται να προσελκύσουν οι φορείς των νέων επενδύσεων, θα τους παρέχονται κίνητρα για μετεγκατάσταση στις επηρεαζόμενες περιοχές (π.χ. επιδότηση στέγης και μειωμένους συντελεστές του φόρου εισοδήματος). Κάθε κίνητρο θα φέρει διακριτό προϋπολογισμό, προϋποθέσεις ένταξης και σχετική πηγή προέλευσης των πόρων.
Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζεται ολοκληρωμένη δέσμη δεκαπέντε εξατομικευμένων κινήτρων, κατηγοριοποιημένων στις εξής τρεις ομάδες:
•Κίνητρα προσέλκυσης νέας παραγωγικής διαδικασίας:Σε αυτά, συγκαταλέγονται:η παροχή επιχορήγησης για νέα επένδυση, η φοροαπαλλαγή, οι φοροελαφρύνσεις, η επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών, η απαλλαγή τελών, τα δάνεια με ευνοϊκούς όρους και οι εγγυήσεις.
•Κίνητρα διατήρησης της υφιστάμενης λειτουργίας:Στα εν λόγω κίνητρα περιλαμβάνονται:η παροχή επιχορήγησης για αναμόρφωση/εκσυγχρονισμό της παραγωγικής λειτουργίας,η επιδότηση δανειακών υποχρεώσεων, η επιδότηση μισθολογικού κόστους, η συμμετοχή στα ίδια κεφάλαια και τα δάνεια με ευνοϊκούς όρους.
•Κίνητρα για την υποστήριξη φυσικών προσώπων:Τα συγκεκριμένα κίνητρα αφορούν στην απομείωση του φόρου εισοδήματος, στην επιδότηση στεγαστικού δανείου και στην ενίσχυση των προβλεπόμενων επιδομάτων και προγραμμάτων κατάρτισης.
Η περαιτέρω οριοθέτηση των κινήτρων απαιτεί συγκεκριμένα επιπλέον βήματα σχετικά με τον τρόπο καθορισμού των τελικών όρων, την οριστικοποίηση της διάρκειας, των προϋποθέσεων χορήγησης και των διαδικασιών ένταξης και τον σχεδιασμό των ενεργειών για την κήρυξη των ενισχύσεων αυτών ως συμβατών με την εσωτερική αγορά.
Ως προς το ύψος των κινήτρων χρειάζεται να επισημανθεί καταρχάς ότι,με βάση τον υφιστάμενο Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων(ΧΠΕ) που είναι σε ισχύ μέχρι τέλος του 2021,ισχύουν τα ακόλουθα όρια ενίσχυσης:
•25% για μεγάλες επιχειρήσεις, 35% για μεσαίες επιχειρήσεις 45% για μικρές επιχειρήσεις στη Δυτική Μακεδονία,
•35% για μεγάλες επιχειρήσεις, 45% για μεσαίες επιχειρήσεις 55% για μικρές επιχειρήσεις στην Πελοπόννησο
Επιπρόσθετα,ισχύει ο κανόνας de minimisπου προβλέπει ανώτατο όριο ενίσχυσης €200 χιλ./τριετία. Περαιτέρω,υπό το καθεστώς τουν. 4399/2016 (Α ́117), το μέγιστο ύψος ενίσχυσης για κάθε επενδυτικό σχέδιο είναι τα πέντε (5) εκατομμύρια ευρώ, για κάθε επιχείρηση τα δέκα (10) εκατομμύρια ευρώ και για κάθε όμιλο επιχειρήσεων τα είκοσι (20) εκατομμύρια ευρώ.
Λαμβάνοντας υπόψη τα συμπεράσματα της ανάλυσης εκτιμάται πως τα όρια του ΧΠΕ δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της στρατηγικής για την αναδιάρθρωση του παραγωγικού μοντέλου των λιγνιτικών περιοχών. Ειδικότερα,η πρόταση που τελεί υπό επεξεργασία προκειμένου να τεθεί προς έγκριση απότα αρμόδια θεσμικά όργανα (σε εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής) έχεις ως ακολούθως:
•Για τις περιφερειακές ενότητες Κοζάνης, Φλώρινας και Τρίπολης, εκτιμάται πως ως προς τα κίνητρα που αφορούν την υλοποίηση νέας επένδυσης το συνολικό ύψος ενίσχυσης χρειάζεται να αυξηθεί σε 60% για μεγάλες επιχειρήσεις, 70% για μεσαίες επιχειρήσεις και 80% για μικρές επιχειρήσεις
•Για τις λοιπές περιοχές Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και Πελοποννήσου, η πρόταση είναι να προβλεφθεί μέγιστη ενίσχυση της τάξεως του 40% για μεγάλες επιχειρήσεις, 50% για μεσαίες επιχειρήσεις και 60% για μικρές επιχειρήσεις.
Στα κίνητρα αυτά θα ισχύει ο κανόνας της σώρευσης έως τα προτεινόμενα αυτά όρια. Η ένταση της ενίσχυσης στις επενδύσεις (δηλαδή το απόλυτο μέγεθος) θα εξαρτάται από το ύψος του χρηματοδοτικού κενού, ενώ σε κάθε περίπτωση δε θα ξεπερνά τα προαναφερθέντα όρια.
Ως προς το ζήτημα της συμβατότητας κάθε είδους κινήτρου με τους κανόνες των κρατικών ενισχύσεων, αναφέρεται πως υφίστανται κίνητρα που είναι συμβατά με την ισχύουσα νομοθεσία περί κρατικών ενισχύσεων και εκτιμάται πως δεν θα χρειαστεί κάποιος ειδικός χειρισμός.Υπάρχουν κίνητρα που είναι κατ’ αρχήν συμβατά ,ωστόσο εκτιμάται πως θα χρειαστεί σχετική γνωστοποίηση.
Επίσης,υπάρχουν κίνητρα που δεν είναι συμβατά και χρήζουν έγκρισης μέσα από σχετική γνωστοποίηση και δημιουργία ειδικού καθεστώτος.
Επισημαίνεται τέλος,ότι ο προσδιορισμός των κινήτρων έλαβε υπόψη όλη την επικοινωνία που έχει προηγηθεί με τοπικούς φορείς, υποψήφιους επενδυτές, στελέχη των εμπλεκόμενων υπηρεσιών κα.
Μέσα από τα προτεινόμενα κίνητρα θα δοθεί η δυνατότητα να αξιοποιηθούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό όλες οι διαθέσιμες πηγές χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των τριών πυλώνων του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης καθώς και των υπολοίπων πηγών (εγχώριων και ευρωπαϊκών).
