Τα προκαταρκτικά στοιχεία για τους θανάτους από τροχαία ατυχήματα του 2023 στην Ευρώπη δημοσίευσε πριν λίγες μέρες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με αυτά, πέρυσι σκοτώθηκαν περίπου 20.400 άνθρωποι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ποσοστό που συνιστά μικρή μείωση, μόλις 1% σε σχέση με το 2022. Παρά τη σχετική πρόοδο από το έτος αναφοράς του 2019, λίγα κράτη μέλη βρίσκονται σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου της ΕΕ και του ΟΗΕ για μείωση κατά το ήμισυ του αριθμού των θανάτων από τροχαία ατυχήματα έως το 2030.
Αντιφατική εικόνα μεταξύ των κρατών μελών
Σε επίπεδο ΕΕ, οι θάνατοι από τροχαία ατυχήματα το 2023 μειώθηκαν κατά 1% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Ενώ αυτό αντιπροσωπεύει περίπου 2,360 λιγότερους θανάτους (-10 %) σε σύγκριση με το 2019, η πτωτική τάση έχει περιοριστεί σε αρκετά κράτη μέλη.
Από το 2019, ο αριθμός των θανάτων από τροχαία ατυχήματα έχει μειωθεί ελάχιστα στην Ισπανία, τη Γαλλία και την Ιταλία, ενώ έχει αυξηθεί στην Ιρλανδία, τη Λετονία, τις Κάτω Χώρες, τη Σλοβακία και τη Σουηδία. Αντιθέτως, κατά την τελευταία τετραετία, το Βέλγιο, η Τσεχία, η Δανία, η Ουγγαρία και η Πολωνία βρίσκονται σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου μείωσης κατά 50 % των θανάτων από τροχαία ατυχήματα και των σοβαρών τραυματισμών έως το 2030.
Η συνολική κατάταξη των ποσοστών θανάτων των χωρών δεν έχει αλλάξει σημαντικά, καθώς οι ασφαλέστεροι δρόμοι εξακολουθούν να βρίσκονται στη Σουηδία (22 θάνατοι ανά ένα εκατομμύριο κατοίκους) και στη Δανία (27/million). Η Βουλγαρία (82/million) και η Ρουμανία (81/million) ανέφεραν τα υψηλότερα ποσοστά θανάτων το 2023. Ο μέσος όρος της ΕΕ ήταν 46 θάνατοι από τροχαία ατυχήματα ανά εκατομμύριο κατοίκων.
Ομάδες που επηρεάζονται περισσότερο
Τα διαθέσιμα στοιχεία σε επίπεδο ΕΕ για το 2022 (δεν είναι ακόμη διαθέσιμα λεπτομερή στοιχεία για το 2023) δείχνουν ότι το 52 % των θανάτων από τροχαία ατυχήματα σημειώθηκαν σε αγροτικές οδούς, έναντι 38 % σε αστικές περιοχές και 9 % σε αυτοκινητόδρομους.
Η τάση του αριθμού των ποδηλατών που σκοτώνονται στους δρόμους της ΕΕ προκαλεί σοβαρή ανησυχία: το 2,000 σκοτώθηκαν περισσότεροι από 2022 ποδηλάτες. Αυτή είναι η μόνη κύρια ομάδα χρηστών του οδικού δικτύου που δεν διαπιστώνει σημαντική μείωση των θανάτων κατά την τελευταία δεκαετία, ιδίως λόγω της συνεχιζόμενης έλλειψης κατάλληλων υποδομών και της μη ασφαλούς συμπεριφοράς όλων των χρηστών του οδικού δικτύου, όπως η υπερβολική ταχύτητα, η διάσπαση της προσοχής και η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και ναρκωτικών.
Οι άνδρες ευθύνονταν για τρεις στους τέσσερις θανάτους από τροχαία ατυχήματα (77 %). Τα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, καθώς αντιπροσώπευαν το 29 % του συνόλου των θανάτων από τροχαία ατυχήματα, ενώ αντιπροσωπεύουν το 21 % του πληθυσμού. Ομοίως, οι νέοι ηλικίας 18-24 ετών αντιπροσώπευαν το 12 % των θανάτων από τροχαία ατυχήματα, αλλά το 7 % του πληθυσμού.
Οι επιβάτες αυτοκινήτων (οδηγοί και επιβάτες) αντιπροσώπευαν το 45 % του συνόλου των θανάτων, ενώ οι πεζοί αντιπροσώπευαν το 18 %, οι χρήστες μηχανοκίνητων δίκυκλων (μοτοσικλέτες και μοτοποδήλατα) το 19 % και οι ποδηλάτες το 10 %. Τα μοτίβα αλλάζουν σημαντικά ανάλογα με την ηλικία. Μεταξύ των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω, οι πεζοί αντιπροσωπεύουν το 29 % των θανάτων και των ποδηλατών το 17 %.
Στις αστικές περιοχές, οι ευάλωτοι χρήστες του οδικού δικτύου (πεζοί, ποδηλάτες και χρήστες μηχανοκίνητων δικύκλων) αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 70 % των συνολικών θανάτων. Οι θάνατοι των χρηστών αστικών οδών σημειώνονται ως επί το πλείστον όταν μια σύγκρουση αφορά αυτοκίνητα και φορτηγά, υπογραμμίζοντας την ανάγκη βελτίωσης της προστασίας αυτών των ευάλωτων χρηστών του οδικού δικτύου.
Ιστορικό
Το 2018, η ΕΕ έθεσε ως στόχο τη μείωση κατά 50 % των θανάτων από τροχαία ατυχήματα — και, για πρώτη φορά, των σοβαρών τραυματισμών — έως το 2030. Αυτό καθορίστηκε στο στρατηγικό σχέδιο δράσης της Επιτροπής για την οδική ασφάλεια και στο πλαίσιο πολιτικής της ΕΕ για την οδική ασφάλεια 2021-2030, στο οποίο καθορίζονται επίσης σχέδια οδικής ασφάλειας με στόχο την επίτευξη μηδενικών θανάτων από τροχαία ατυχήματα έως το 2050 («όραμα μηδενικών απωλειών»).
Τον Μάρτιο του 2023, η Επιτροπή υπέβαλε δέσμη προτάσεων για την αντιμετώπιση της οδικής ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων επικαιροποιημένων απαιτήσεων για τις άδειες οδήγησης και καλύτερης διασυνοριακής επιβολής των κανόνων οδικής κυκλοφορίας.
Η οδική ασφάλεια αποτέλεσε επίσης βασικό στοιχείο των πρόσφατων πρωτοβουλιών πολιτικής της ΕΕ για την κινητικότητα, συμπεριλαμβανομένης της στρατηγικής για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα, του νέου κανονισμού ΔΕΔ-Μ και του πλαισίου αστικής κινητικότητας. Στην πρότασή της για μια ευρωπαϊκή δήλωση σχετικά με την ποδηλασία, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η ασφάλεια αποτελεί προϋπόθεση για την ενθάρρυνση του ποδηλάτου και εργάζεται για την εκπόνηση κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τις απαιτήσεις ποιότητας όσον αφορά τους ευάλωτους χρήστες του οδικού δικτύου, συμπεριλαμβανομένων των ποδηλατών.
Μαζί με τις σημερινές στατιστικές, το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Οδικής Ασφάλειας δημοσίευσε επίσης νέα ετήσια στατιστική έκθεση και επικαιροποιημένη σειρά προφίλ χωρών.
