Παρουσίαση βιβλίων στο Λαογραφικό Μουσείο
Πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη το βράδυ η παρουσίαση των βιβλίων της Δρ. Ευαγγελίας Δαμουλή – Φίλια, Φιλολόγου Ελληνικής και Γαλλικής, Συγγραφέως και Διδάκτωρ του Ιονίου Πανεπιστημίου, στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Λαογραφικού Μουσείου Κοζάνης, από τον Σύνδεσμο Γραμμάτων και Τεχνών Π.Ε. Κοζάνης και τον Σύλλογο «Μακρυγιάννης».
Η Δρ. Δαμουλή – Φίλια, παρουσίασε τις δύο μονογραφίες της «Μεθώντας μ’ ένα κρασί αγιονορείτικο» και «Αρσανάδες και αρχονταρίκια» και όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η ίδια, ήθελε να τα παρουσιάσει στη Μακεδονία καθώς παίρνοντας τη θέση της συγκριτικής γραμματολόγου που τοποθετεί το ταξίδι, τη μετακίνηση και το προσκύνημα σε ένα τόπο, αναλόγως την ιστορική στιγμή, είναι κάτι που του δίνει μεγάλη σημασία. «Αυτόματα έχουμε την ιστορία της Μακεδονίας τη στιγμή εκείνη, δηλαδή την ιστορία που αφορά το Άγιο Όρος. Τα κίνητρα του κάθε περιηγητή, του κάθε ταξιδιώτη προς έναν τόσο ιδιαίτερο τόπο, όπως είναι αυτός ο τόπος που διασώζει τον Ελληνισμό, τη διαχρονικότητα του Ελληνισμού, από την αρχαιότητα και το Βυζάντιο έως και τις μέρες μας. Αυτό είναι το Άγιο Όρος. Και επίσης η δυνατότητα που δίνει στην Οικουμενικότητα του Ελληνισμού, όπως υπήρχε η Ελληνική Οικουμένη που δεχόταν τον κόσμο, τους περιηγητές, μοναχούς που ασπάστηκαν την ορθοδοξία και εκεί βρίσκει κανείς και τη δημοκρατικότητα που λέει ο Θεοδωρακόπουλος στις αρχές της πολιτείας» ανέφερε χαρακτηριστικά η ίδια και συνέχισε λέγοντας πως αυτά ήταν που τη συγκίνησαν και την ενέπνευσαν ώστε να ασχοληθεί με ένα τόσο δύσκολο θέμα για γυναίκα.
1. “Μεθώντας μ’ ένα κρασί αγιονορείτικο”:
Η εμπειρία του ταξιδιού στο Άγιο Όρος, στην νέα Ελληνική Λογοτεχνία, από τα τέλη του 19ου αιώνα έως τις μέρες μας.
To ταξίδι στον Άθωνα παρήγε αξιομνημόνευτο ταξιδιωτικό λόγο προσφέροντας υπέροχα κείμενα στην Ελληνική ταξιδιωτική Γραμματεία. Τα λογοτεχνικά κείμενα Νεοελλήνων λογοτεχνών που ενδεικτικά επιλέξαμε να μελετήσουμε, από τη δύση του 19ου έως την αυγή του 21ου αιώνα, εντάσσονται στους τρεις απαράβατους άξονες της θεωρίας της Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας: ιστορικός χρόνος, χωρικός και προσωπικός χρόνος του ταξιδιώτη-αφηγητή. Tοποθετήσαμε δηλαδή τα λογοτεχνικά ταξίδια μέσα στο ιστορικό πλαίσιο στο οποίο έλαβαν χώρα, εξετάζοντας συνάμα την ηλικία, τα κίνητρα που ώθησαν σε ένα τέτοιο ταξίδι, τις «αποσκευές σχετικών αναγνώσεων» του λογοτέχνη και γενικά όλες τις προϋποθέσεις του ταξιδιού. Υπό την έννοια αυτή, το ταξίδι στον Άθωνα είναι μια ξεχωριστή εμπειρία, ένα ξεχωριστό βίωμα για τον καθένα από τους Λογοτέχνες που συμπεριλάβαμε στη μονογραφία μας. Ο W. Dilthey βλέπει τη «συνάντηση» που φέρνει το ταξίδι στο επίπεδο του βιώματος του «Εγώ-Εσύ». Ως εκ τούτου, το ταξίδι μετατρέπεται σε «αφύπνιση», οδηγώντας, μερικές φορές, σε μια μεταστροφή και διαφοροποίηση και αποβαίνοντας καθοριστικής σημασίας για τη μετέπειτα πορεία της ζωής του ταξιδιώτη την οποία και νοηματοδοτεί.
2. “Αρσανάδες και αρχονταρίκια”:
Η ιστορική και πολιτιστική αναδρομή Γάλλων και γαλλόφωνων στην Αθωνική Πολιτεία από τον 19ο αι. έως τις μέρες μας.
Οι ερευνητές που ασχολήθηκαν διαχρονικά με τα κείμενα των ταξιδιωτών εν γένει, βρέθηκαν μπροστά σε αμέτρητες πληροφορίες, εκτιμήσεις, κριτικές καθώς και σχόλια, υποκειμενικά συνήθως, θετικά ή αρνητικά, άλλοτε παράδοξα, άλλοτε φανταστικά και άλλοτε εντελώς ιδιαίτερα. Εκείνο όμως που παραμένει σημαντικό εν προκειμένω είναι ότι οι καταγραφές, ρεαλιστικές ή όχι, πλούτισαν τον προβληματισμό γύρω από το ταξίδι στην Αθωνική πολιτεία. Σε τέτοιο βαθμό μάλιστα, ώστε σήμερα να διαθέτουμε πραγματικά πολλά εργαλεία που βοηθούν τον αναγνώστη αυτής της εμπεριστατωμένης πραγματείας της Ευαγγελίας Δαμουλή, καρπός πολυετούς και επίπονης έρευνας, να σχηματίσει μια σαφή και ολοκληρωμένη εικόνα σχετικά αφενός με το τι αναζητούσαν οι εκάστοτε προσκυνητές και ταξιδιώτες στον Άθωνα και όλοι οι άλλοι που το επισκέφτηκαν από τα τέλη του 19ου αιώνα και τι αντιπροσωπεύει αφετέρου το Όρος σήμερα, στην αυγή του 21 ου αιώνα γενικότερα, αλλά και για τον καθένα απ’ αυτούς τους επισκέπτες. Το εντυπωσιακό, πράγματι, σε όγκο καταγραμμένο υλικό που μελέτησε η ερευνήτρια καλύπτει σχεδόν όλες τις κατηγορίες επισκεπτών του Άθω που συνεχίζουν να καταφθάνουν έως σήμερα, όπως επισημαίνεται, αναζητώντας άλλος πνευματικότητα, άλλος πίστη, άλλος θεώρηση του κόσμου, άλλος έμπνευση, άλλος γνώση, άλλος περιέργεια. Όλοι όμως φαίνεται ότι επηρεάζονται βαθιά όταν βρίσκονται σ’ αυτόν τον μοναδικό τόπο, είτε είναι μοναχοί και ιερωμένοι άλλου δόγματος, είτε επιστημονικές αποστολές που μελετούν τα αρχεία και τις βιβλιοθήκες των διαφόρων μοναστηριών, είτε απλοί περαστικοί επισκέπτες, ακόμη και αγνωστικιστές.
Θένια Βασιλειάδου – www.xronos-kozanis.gr
