Ένα καινοτόμο έργο που συνδυάζει ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και υδροπονία για βιώσιμη παραγωγή και τοπική ανάπτυξη
Στις εγκαταστάσεις του ΕΚΕΤΑ στην Πτολεμαΐδα ξεκίνησε η υλοποίηση ενός καινοτόμου πιλοτικού έργου στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου «COALition: Promoting Innovation Excellence in Transformation of Coal Regions to Climate-Neutral, Thriving Economies». Το πιλοτικό αυτό έργο συνδυάζει τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την τεχνολογία κάθετης γεωργίας.
Το έργο COALition σκοπεύει να ενισχύσει τα περιφερειακά οικοσυστήματα καινοτομίας σε περιοχές που εξαρτώνται από τον άνθρακα μέσω της δημιουργίας περιφερειακών κόμβων αριστείας και του ορισμού μιας κοινής στρατηγικής ατζέντας για τη βιώσιμη ενέργεια, ώστε να διευκολυνθεί η μετάβασή τους με δίκαιο και χωρίς αποκλεισμούς τρόπο.
Οι περιφέρειες που συμμετέχουν στο έργο είναι η Δυτική Μακεδονία στην Ελλάδα, η περιοχή Centru της Ρουμανίας και η Νοτιοανατολική περιοχή της Βουλγαρίας, που αποτελούν τρεις εκ των υπό μετάβαση περιφερειών της ΕΕ.
Βασικοί στόχοι του έργου είναι η εκπόνηση μιας διασυνοριακής κοινής στρατηγικής Έρευνας και Καινοτομίας, ευθυγραμμισμένη με τις περιφερειακές στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης καθώς και η εγκατάσταση μικρής κλίμακας ερευνητικών έργων που εδραιώνουν τους επιχειρηματικούς δεσμούς με την ακαδημαϊκή κοινότητα, τεκμηριώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη χάραξη της σχετικής στρατηγικής και των συνοδευόμενων επενδύσεων.
Στην προκειμένη περίπτωση, όπως ανέφερε η γεωπόνος και επιστημονική συνεργάτης του ΕΚΕΤΑ, κ. Χριστίνα Μακρή, το πιλοτικό έργο προτείνει την ενσωμάτωση της υδροπονίας, μιας τεχνολογίας που επιτρέπει την καλλιέργεια φυτών σε κλειστά περιβάλλοντα με την παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας μέσω φωτοβολταϊκών πάνελ.
«Πρόκειται για ένα έργο κάθετης γεωργίας, η οποία χρησιμοποιεί τη μέθοδο της υδροπονίας. Η κάθετη καλλιέργεια όμως έχει μεγάλες ενεργειακές ανάγκες και, για το λόγο αυτό, έχει προβλεφθεί κατά τον σχεδιασμό του έργου να εγκατασταθεί ένα φωτοβολταϊκό σύστημα στην οροφή, το οποίο παράγει ενέργεια που αποθηκεύεται σε μπαταρίες και ηλεκτροδοτεί ουσιαστικά όλο το σύστημα, καθιστώντας το ενεργειακά αυτόνομο» υπογράμμισε η ίδια.
Αναλυτικότερα, έχει περίπου μία εβδομάδα που ολοκληρώθηκε η πιλοτική εγκατάσταση και η ομάδα του ΕΚΕΤΑ, αποτελούμενη από την κα. Χ. Μακρή και τον κο. Α. Παπαδέλη, βρίσκεται στη φάση της υλοποίησης, όπου πραγματοποιούν τον σχεδιασμό και διάφορους πειραματισμούς.
Όπως εξηγεί η κ. Μακρή, υπάρχει μια κάθετη διάταξη με 180 θέσεις, καταλαμβάνοντας περίπου πέντε τετραγωνικά μέτρα, και αποτελείται από τέσσερις ορόφους. Πρόκειται για ένα μικρό πιλοτικό κομμάτι, το οποίο είναι απομονωμένο από τις εξωτερικές περιβαλλοντικές συνθήκες. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει εξωτερικός φωτισμός και η φωτοσύνθεση επιτυγχάνεται μέσω του φωτός που παράγεται από τα εγκατεστημένα συστήματα LED, ενώ ο εξαερισμός επιτυγχάνεται με ειδικούς ανεμιστήρες. Οι συνθήκες καλλιέργειας (φωτισμός, υγρασία, θερμοκρασία) καθορίζονται με βάση τις ιδανικές συνθήκες ανάπτυξης της εκάστοτε καλλιέργειας. Αυτή τη στιγμή καλλιεργείται σπανάκι, μαρούλι και φράουλες. Αξιοσημείωτο όφελος της εγκατάστασης είναι η διατήρηση της σταθερής εσωτερικής θερμοκρασίας η οποία επιτυγχάνεται μέσω της θερμομόνωσης των τοιχωμάτων της κατασκευής αλλά και του κατάλληλου σχεδιασμού αερισμού και φωτισμού.
Η κάθετη γεωργία προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τις παραδοσιακές μεθόδους, όπως η υψηλή αποδοτικότητα στην παραγωγή, η εξοικονόμηση νερού μέσω της ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης του και η μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων. Ωστόσο, δύο βασικές προκλήσεις παραμένουν: η οικονομική βιωσιμότητα των κάθετων καλλιεργειών και η ανάγκη για βέλτιστη ρύθμιση των παραμέτρων καλλιέργειας σε κλειστό περιβάλλον.
Έτσι, η καινοτομία του συγκεκριμένου έργου έγκειται στην ενεργειακή αυτονομία, στους αυτοματισμούς, την ασφάλεια, τον απομακρυσμένο έλεγχο και στο γεγονός ότι δεν χρησιμοποιούνται καθόλου λιπάσματα και παρασιτοκτόνα.
Η κ. Μακρή υπογράμμισε ότι υπάρχουν ήδη επιχειρήσεις που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για την εγκατάσταση και θα ήθελαν να επενδύσουν πάνω στο αντικείμενο αυτό, βασιζόμενες και στα αποτελέσματα που θα προκύψουν από το πρόγραμμα, τα οποία πρόκειται να συνδυαστούν με την εκπονούμενη στρατηγική έρευνας του έργου. Βασικό και κρίσιμο, ωστόσο, κομμάτι για να είναι αξιοποιήσιμα τα αποτελέσματα στην περιοχή μας, θεωρεί πως είναι η εκπαίδευση του εργατικού δυναμικού. Για το λόγο αυτό, στο πλαίσιο του έργου, θα υλοποιηθούν εκπαιδευτικά προγράμματα, με μία από τις θεματικές να είναι οι καινοτόμες μέθοδοι καλλιέργειας.
Το έργο όχι μόνο προσφέρει μια βιώσιμη λύση στον αγροτικό τομέα, αλλά δημιουργεί και νέες προοπτικές για την τοπική οικονομία, ενισχύοντας την ενεργειακή αυτονομία και τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη» και υλοποιείται με επικεφαλής το ΕΚΕΤΑ και συμμετέχοντες το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Δυτικής Μακεδονίας, τη ΔΕΗ Α.Ε., το Ινστιτούτο Δίκαιης Μετάβασης Ελλάδας και την Kinno Συμβουλευτική Ε.Π.Ε.
Θένια Βασιλειάδου – www.xronos-kozanis.gr
