Το εξωκκλήσι της Αγίας Άννης, σε φωτογραφία του 1950 (από το αρχείο του Φιλολόγου και Εκκλησιαστικού Επιτρόπου Αθανασίου Νικ. Καραμάρκου)
Πριν ένα σχεδόν αιώνα, συμπολίτες που κατοικούσαν προφανώς στη δυτική πλευρά της πόλης της Κοζάνης, έστησαν ένα εικονοστάσι στη μνήμη της Αγίας Άννης. Βρισκόταν στο μέσο περίπου του συνοικιακού δρόμου απο το εξωκκλήσι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος ( χαμηλός Αη-Λιας) έως την εκκλησία του Αγίου Νικάνορα και τοποθέτησαν την εικόνα της σ’ αυτό, για να την προσκυνούν και να παίρνουν την ευλογία της, όταν διαβαίνουν από κει.
Ποιοι οραματίστηκαν και υλοποίησαν την ιδέα αυτή, δεν είναι εξακριβωμένο, καθώς δεν βρέθηκαν γραπτά στοιχεία ή προφορικές μαρτυρίες περί αυτού.
Πάντως, στο περισπούδαστο βιβλίο του Ιωάννη Δημόπουλου « Τα παρά τον Αλιάκμονα εκκλησιαστικά» αναγράφονται, μεταξύ άλλων, και τα έξης:
«…Σε κατάστιχο των Εκκλησιών της Κοζάνης του 1918 αναφέρεται ως εξωκκλήσι του Αγίου Δημητρίου. Εν τούτοις βρίσκουμε πρακτικό της εκκλησιαστικής Επιτροπής της 24-5-1920, όπου αναφέρεται ως απλό εικονοστάσιο. Με το πρακτικό αυτό, αποφασίζεται να δοθεί χρηματικό ποσό από τον ταμία της Επιτροπής Προφήτου Ηλιού Γ. Τσιαρτσιώνη, για την επισκευή του εικονοστασίου της Αγίας Άννης. Ήταν, συνεπώς, ως το 1920 ένα εικονοστάσι. Εάν έγινε τότε απλώς επισκευή ή και κάποια επέκταση, ώστε να διαμορφωθεί ένα απλό εξωκκλήσι, δεν είναι σίγουρο. Υπάρχουν στο Ναό φορητές εικόνες του 1923, που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι διαμορφώθηκε κάποιος Ναΐσκος στα χρόνια μεταξύ 1920-1923…».
Και στη συνέχεια: «… Η εικόνα της Αγίας Άννης, που μέχρι τώρα θεωρείται η κυριαρχούσα της Εκκλησίας, φέρει επίγραμμα: Βουζίτσα Τσιόπτσια, Δημήτριος Τσιόπτσιας, Κωνσταντίνος Τσιόπτσιας, Γεώργιος Τσιόπτσιας ,1923 και στο κάτω μέρος της εικόνας απεικονίζονται οι: Άγιος Γεώργιος, Άγιος Κωνσταντίνος και Ελένη και Άγιος Δημήτριος. Στο Ιερό του Ναού υπάρχει ανηρτημένη εικόνα του Αγίου Θεοδώρου και επίγραμμα: Θεοδώρα Δ. Στόικου, Ελπίν. Τώα Βαλαγιάννη, Σιτηργιανή Χ. Βαρδάκα, Μαρία Ι. Σκαρκαλά, Αθηνά Σ. Διάφα, Αρ. Σίμπου, 1923 Μάιος.
Επίσης και άλλη εικόνα του Χριστού, με επίγραμμα: Δαπάνη Θεοδώρου Δ. Πατίκα, επιτρόπου Προφήτου Ηλία, 1933».
Παρακάτω αναγράφονται: «… Στη σημερινή της μορφή η εκκλησία πρέπει να κτίσθηκε γύρω στα 1950. Αυτό συμπεραίνεται από τις εικόνες του τέμπλου, που φέρουν χρονολογία 1953… Υπάρχουν ακόμη εικόνες φορητές, Ιωακείμ και Άννης- δωρεά Δημητρίου και Αικατερίνης Τσιαρτσιώνη, Θεόδωρος Ζωγράφος Καστοριάς, 1959. Έτερα εικόνα της Αγίας Άννης -συνδρομή φιλοχρίστων γυναικών 1963. Και άλλη, του Χριστού επί του Δεσποτικού- δωρεά φιλοχρίστων γυναικών 1959…»
Το εξωκκλήσι, που είναι κτισμένο σε βραχώδη και στενή εδαφική λωρίδα, λόγω της στενότητας του χώρου, δεν είναι κτισμένο με το Ιερό Βήμα προς την Ανατολή- όπως όλοι οι Ναοί και Εκκλησίες, που είναι κτισμένες από Δυσμάς προς Ανατολάς, αλλά από το Νότο προς το Βορρά- αποτελώντας εντυπωσιακή εξαίρεση στον κανονα!
Ωστόσο, η αναγκαστική αυτή εκτροπή απ΄ τα καθιερωμένα, η οποία μπορεί να είναι και η μοναδική στα εκκλησιαστικά χρονικά, δεν εμποδίζει σε τίποτε τον Ναΐσκο να αποτελεί χώρο λατρείας των πιστών, τους οποίους η τιμωμένη Αγία Άννα προστατεύει επί ένα αιώνα!
Το 2020 έρχεται ολοταχώς και μαζί του η συμπλήρωση των 100 χρόνων!
Καλό είναι η εκατονταετηρίδα να εορτασθεί με την ανάλογη επισημότητα και μεγαλοπρέπεια. Είναι ένα απειροελάχιστο δείγμα ευγνωμοσύνης προς την Αγία Άννα, της οποίας η προστασία προς τους πιστούς δεν σταματά στα εκατοντάχρονα!… Συνεχίζεται!…
ΔΗΜ. ΚΛΕΙΔΗΣ
