Η απόφαση για το πέρασμα στη μεταλιγνιτκή περίοδο μέχρι το 2028 θα επηρεάσει την ελληνική ενεργειακή πολιτική όσο καμιά άλλη κατά το παρελθόν. Θα διαμορφώσει ένα νέο ενεργειακό τοπίο, με επιπτώσεις εξαιρετικά σημαντικές και δύσκολα προβλέψιμες.
Μια απόφαση όμως η οποία, σύμφωνα με όλα τα διατιθέμενα στοιχεία και με τον τρόπο που αποφασίσθηκε και «σχεδιάζεται» η πραγματοποίησή της, φαντάζει βεβιασμένη, πρόχειρη, έως και υποβολιμαία ή εγκληματική.
Στην πρόσφατη συνέντευξη που έδωσε ο κ. Μητσοτάκης στις Βρυξέλλες, ρωτήθηκε από μία δημοσιογράφο αν η Ελλάδα έχει έναν προϋπολογισμό κόστους για την απολιγνιτοποίηση της χώρας μέχρι το 2028 και αν θα ζητήσει από την Ε.Ε. μια περαιτέρω χρηματοδότηση, όπως και η Πολωνία, η οποία εκτιμάει το κόστος της δικής της μετάβασης (έως το 2050) στα 500 δισ. € και απάντησε επί λέξει ότι:
Το κόστος την μετάβασης μπορεί να υπολογιστεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Να σας πω επίσης ότι οι μονάδες οι οποίες θα κλείσουν είναι παλιές , με τελείως ξεπερασμένη τεχνολογία.
Ποιος είναι ο τρόπος με τον οποίο η ελληνική κυβέρνηση υπολόγισε το κόστος μετάβασης για την Ελλάδα και ποιο θα είναι το ύψος του ο κ. Μητσοτάκης δεν διευκρίνισε και, βέβαια, στην περίπτωση που αυτό δεν έχει υπολογιστεί τότε ασφαλώς πρόκειται για μια απόφαση επιπόλαια και εντελώς ανεύθυνη.
Συνέχισε δε με μια αναφορά πολύ γενικόλογη και χωρίς συγκεκριμένο περιεχόμενο για την επόμενη μέρα, λέγοντας κατά λέξη:
Εμείς έχουμε ένα πλεονέκτημα. Βγαίνοντας μπροστά πρώτοι, έχουμε τη δυνατότητα πρώτοι να θέσουμε ζητήματα και αιτήματα στο Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης(Μ.Δ.Μ.) και να κάνουμε τη Δυτική Μακεδονία μια Περιφέρεια-πρότυπο στη μετάβαση από το λιγνίτη σε καθαρές μορφές ενέργειας και σε άλλη(;) οικονομική δραστηριότητα.
Από τις δηλώσεις αυτές προκύπτουν τα εξής ερωτηματικά:
1. Έχει προηγηθεί κάποια επεξεργασία προκειμένου να διατυπωθούν τα δεδομένα και τα αιτήματα που θα τεθούν στον Μ.Δ.Μ., προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η μετάβαση και ποια είναι αυτά;
2. Πώς θα πετύχει τη μέγιστη δυνατή βοήθεια από τον Μ.Δ.Μ όταν η ίδια η Ελλάδα δια του πρωθυπουργού της αξιολογεί τις ελληνικές λιγνιτικές μονάδες ζημιογόνες, παλιές και ξεπερασμένης τεχνολογίας και όταν ο αρμόδιος υπουργός της Κυβέρνησής του ισχυρίζεται ότι, λόγω του υψηλού κόστους των δικαιωμάτων εκπομπών CO2, είναι προτιμότερο να τεθούν εκτός λειτουργίας; Πώς είναι δυνατόν να εκφράζονται αυτές οι απόψεις όταν μάλιστα το σημερινό πράγματι υψηλό κόστος των εκπομπών CO2 είναι συγκυριακό και κανείς δεν γνωρίζει ποια θα είναι η μελλοντική εξέλιξη της τιμής τους;
3. Εκφράζονται ισχυρισμοί αυτού του είδους και από τους Πολωνούς, όταν εκτιμούν το κόστος της μετάβασης στα 500 δις €;
4. Έχουν εκτιμηθεί οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις που θα προκληθούν από την παύση των σημερινών δραστηριοτήτων στη Δ. Μακεδονία; Πόσες είναι οι θέσεις εργασίας που χαθούν; Διότι, ασφαλώς δεν πρόκειται μόνον για την απώλεια θέσεων εργασίας στη ΔΕΗ, αλλά και στις επιχειρήσεις που συμβάλλουν εργολαβικά στη λειτουργία των Ορυχείων και των ατμοηλεκτρικών σταθμών καθώς και σ’ ένα πλήθος άλλων επιχειρήσεων-προμηθευτών.
5. Όταν υπόσχεται να γίνει η Δ. Μακεδονία μια Περιφέρεια-πρότυπο τι εννοεί και με ποιο σχεδιασμό και προδιαγραφές θα επιτευχθεί αυτό; Ποια θα είναι η επόμενη ημέρα; Από ποιόν θα πραγματοποιηθούν οι επενδύσεις σε καθαρές μορφές ενέργειας, ποια θα είναι η έκτασή τους, πως προγραμματίζονται αυτές, ποιοί θα είναι οι επενδυτές και με ποιόν τρόπο θα χρηματοδοτηθούν; Επίσης, ποια θα είναι η άλλη οικονομική δραστηριότητα;
6. Τέλος, και αυτό ίσως είναι το σημαντικότερο, έχει υπολογιστεί το κόστος αποκατάστασης του περιβάλλοντος με το κλείσιμο των λιγνιτικών σταθμών και των ορυχείων ή μήπως το κυριότερο χαρακτηριστικό της Περιφέρειας-πρότυπο θα είναι τα κουφάρια των ατμοηλεκτρικών σταθμών και η αφόρητη ασχήμια των εγκαταλειμμένων ορυχείων;
Οι περιοχές της Δ. Μακεδονία και τις Μεγαλόπολης συνέβαλλαν καθοριστικά , όσο καμιά άλλη στη μεταπολεμική ανάπτυξη της χώρας και δεν τις αξίζει οποιαδήποτε αμέλεια ή άρνηση διάθεσης των ομολογουμένως εξαιρετικά μεγάλων χρηματικών ποσών που θα απαιτηθούν για την περιβαλλοντική αποκατάστασή τους, μετά την παύση των σημερινών δραστηριοτήτων.
Εντύπωση πάντως προξενεί η παθητικότητα, η αδιαφορία (ίσως και η μοιρολατρία ή άγνοια) με την οποία αντιμετωπίζεται, προς το παρόν τουλάχιστο, μια τόσο σοβαρή και αμφισβητήσιμη απόφαση, από τους κοινωνικούς φορείς των περιφερειών οι οποίοι είναι άμεσα ενδιαφερόμενοι για τους σχετικούς μελλοντικούς σχεδιασμούς που θα καθορίσουν το μέλλον τους, αλλά και απουσία οποιασδήποτε αντίδρασης από πολιτικούς φορείς.
1 (Προφανώς σ’ αυτές δεν συμπεριέλαβε την 5η μονάδα Πτολεμαΐδας η οποία πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία εντός των προσεχών μηνών και, παρά τα τεράστια κεφάλαια που δαπανήθηκαν για την κατασκευή της, σύμφωνα με την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης θα λειτουργήσει οκτώ μόνον χρόνια, χρονικό διάστημα κατά το οποίο πρέπει φυσικά και να αποσβεσθεί, με όλες τις συνέπειες ως προς το κόστος της παραγόμενης από αυτήν ενέργειας).
Ο Αιμίλιος Μπούσιος είναι Πρώην. Δ/ντής Λιγνιτικού Κέντρου Πτολεμαΐδας-Αμυνταίου και Πρώην Γεν. Δ/ντής Ανάπτυξης ΔΕΗ
