Από την απολιγνιτοποίηση στην τουριστική ανάπτυξη με έμφαση στην τοπική ταυτότητα
Εγκρίθηκε το Σχέδιο Τουριστικής Προβολής του Δήμου για το έτος 2025, με βασικό στόχο τη δημιουργία ενός νέου παραγωγικού μοντέλου στην περιοχή που πλήττεται από τις επιπτώσεις της απολιγνιτοποίησης και την ανάγκη προσέλκυσης επισκεπτών μέσω θεματικού τουρισμού και εμπειριών.
Στην εισαγωγή του σχεδίου επισημαίνεται ότι ο Δήμος Κοζάνης δοκιμάζεται κοινωνικά και οικονομικά λόγω της διακοπής του λιγνιτικού παραγωγικού μοντέλου, με αποτέλεσμα τη μαζική απώλεια θέσεων εργασίας και εισοδήματος. Η κατάσταση αυτή έχει οδηγήσει σε πληθυσμιακή γήρανση και σε αυξημένη μετανάστευση νέων. Σε έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ αναφέρεται ότι το 2023 η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας κατέγραψε το χαμηλότερο ποσοστό οικονομικά ενεργού πληθυσμού στη χώρα.
Το σχέδιο υπογραμμίζει την ανάγκη διαμόρφωσης νέου αναπτυξιακού μοντέλου που θα ενισχύσει το εισόδημα των κατοίκων και θα περιορίσει τη φυγή πληθυσμού. Ως βασικό εργαλείο σε αυτή τη μετάβαση προτείνεται η αξιοποίηση του τουριστικού δυναμικού του Δήμου Κοζάνης, μέσα από τη θεματική εξειδίκευση, την ανάδειξη πολιτισμού και φύσης, και την ενίσχυση υποδομών.
Με βάση την απογραφή του 2021, ο πληθυσμός του Δήμου ανέρχεται σε 67.224 κατοίκους, με την πόλη της Κοζάνης να συγκεντρώνει 43.316. Η Περιφερειακή Ενότητα χαρακτηρίζεται κατά 77% από ορεινές και ημιορεινές εκτάσεις, ενώ η τουριστική προσβασιμότητα εξαρτάται από ένα οδικό δίκτυο που χρήζει αναβάθμισης, σύμφωνα με το ΙΝΣΕΤΕ. Η γεωγραφική θέση της Κοζάνης προσφέρει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα, ωστόσο η Δυτική Μακεδονία παραμένει η μοναδική περιφέρεια της χώρας χωρίς πρόσβαση σε θάλασσα.
Σε επίπεδο τουριστικής απόδοσης, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας σημείωσε μείωση 11% την περίοδο 2017-2021, σε αντίθεση με την αύξηση 3,7% σε εθνικό επίπεδο. Η Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης καταγράφει μείωση 12,57%. Τα έσοδα από τον τουρισμό στην Περιφέρεια ανήλθαν σε μόλις 0,3% των συνολικών εσόδων της χώρας το 2023, με διανυκτερεύσεις που αντιστοιχούν μόλις στο 0,4% του εθνικού συνόλου, καταγράφοντας πτώση 40% σε σύγκριση με το 2019. Το ποσοστό των επισκέψεων που συντελέστηκαν στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας κατά το έτος 2023, αντιπροσωπεύει μόλις το 1% των επισκέψεων που δέχτηκε η χώρα μας, σημειώνοντας μάλιστα πτώση -32% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του 2019
Η τουριστική υποδομή στο Δήμο Κοζάνης περιορίζεται σε οκτώ ξενοδοχεία, εκ των οποίων τα πέντε βρίσκονται στον αστικό ιστό της πόλης. Αλλά δύο βρίσκονται σε μικρή απόσταση από την πόλη και ένα ξενοδοχείο βρίσκεται στην Αιανή. Οι κατηγορίες των ξενοδοχείων είναι οι εξής: ένα ξενοδοχείο είναι L’ Class, τρεις μονάδες είναι 3*, ενώ οι λοιπές είναι 2*. Οι διαθέσιμες κλίνες στην Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης είναι 1.702, με 33 μονάδες σε 829 δωμάτια. Ο Δήμος Κοζάνης σύμφωνα με στοιχεία του Γραφείου Τουρισμού με πηγή το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας, διαθέτει μόλις 639 κλίνες σε 333 δωμάτια. Διατίθενται επίσης καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης με αυξανόμενη τάση και μεμονωμένες κατοικίες προς ενοικίαση, ενώ απουσιάζουν πλήρως από τη Δυτική Μακεδονία, οι εγκαταστάσεις camping. Σε επίπεδο Περιφέρειας, η υποδομή σε κλίνες είναι επίσης πολύ περιορισμένη, ενδεικτικά αναφέρεται ότι σε επίπεδο Περιφέρειας, διαθέτουμε το 0,66% επι των συνολικών κλινών στην Ελλάδα. (πηγή INSETE)
Στην ενότητα του απολογισμού δράσεων 2024, αναφέρεται η δημιουργία Μητρώου Σημείων Τουριστικής Προβολής, με τη συγκέντρωση πληροφοριών μέσω ερωτηματολογίου που στάλθηκε σε όλες τις κοινότητες. Η αποτύπωση των σημείων γίνεται και με χρήση GIS και κινητού τηλεφώνου επί τόπου, ενώ το έργο βρίσκεται σε στάδιο ολοκλήρωσης 70% και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο 2025.
Παράλληλα, η Αντιδημαρχία Τουρισμού πραγματοποίησε επαφές με συλλόγους, φορείς και πολίτες, αλλά και με εκπροσώπους του Υπουργείου Τουρισμού. Ο Δήμος συμμετείχε σε δύο μεγάλες εκθέσεις, τη Philoxenia–Hotelia 2024 και την Athens International Tourism & Culture Expo, ενώ εκπροσωπήθηκε και στο Sport Tourism Forum 2024.
Το σχέδιο για το 2025 περιλαμβάνει τέσσερις βασικούς άξονες: υποδομές, ενεργοποίηση πολιτιστικών χώρων, δημιουργία ψηφιακών εργαλείων και ενέργειες προβολής.
Προβλέπεται η δημιουργία σταθμών στάθμευσης και διανυκτέρευσης για αυτοκινούμενα τροχόσπιτα (Camper Stop) σε τρεις περιοχές: Νιάημερο, Δρέπανο και Καλαμιά. Παράλληλα, δρομολογείται η κατασκευή πρότυπου ποδηλατικού πάρκου τύπου Pump Track, με διαδρομές δεξιοτήτων, άλματα και δυνατότητα φιλοξενίας αγώνων. Επίσης, ενισχύεται το Πάρκο Ελαφιών στον Άγιο Δημήτριο με στόχο την ανάπτυξη σχολικού και οικογενειακού τουρισμού.
Σημαντική είναι και η μέριμνα για την ανάδειξη υφιστάμενων σημείων πολιτιστικού ενδιαφέροντος, όπως τα μουσεία, οι βιβλιοθήκες και τα υπαίθρια θέατρα, ώστε να είναι επισκέψιμα με οργανωμένο τρόπο.
Σε ψηφιακό επίπεδο, προβλέπεται η επικαιροποίηση της ιστοσελίδας του Δήμου και η δημιουργία εφαρμογής με QR code, που θα περιλαμβάνει πληροφορίες εμπειριών, πολιτιστικών δράσεων και τουριστικών διαδρομών. Στο πλαίσιο αυτό θα παραχθούν και ξύλινα αναμνηστικά από ΑμεΑ σε συνεργασία με ΚΟΙΝΣΕΠ και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Ο συνολικός προϋπολογισμός των δράσεων για το 2025 ανέρχεται σε 55.400 ευρώ. Το ποσό αφορά μεταξύ άλλων τη δημιουργία ψηφιακής εφαρμογής προβολής εμπειριών (17.000 ευρώ), την κατασκευή αναμνηστικών (4.000 ευρώ), το έντυπο υλικό και τις πινακίδες (7.000 ευρώ), τα fam trips (8.000 ευρώ) και τη διαφημιστική προβολή (6.200 ευρώ). Όπως αναφέρεται στο σχέδιο, το ακριβές ποσό για τις δαπάνες θα καθοριστεί από τη νόμιμη διαδικασία που προβλέπεται και σε καμία περίπτωση δεν θα υπερβεί τον εγκεκριμένο προϋπολογισμό.
Θένια Βασιλειάδου – www.xronos-kozanis.gr
