Στην Κοζάνη βρίσκεται από τη Δευτέρα κλιμάκιο εμπειρογνώμων της Παγκόσμιας Τράπεζας, το οποίο έχει συναντήσεις με φορείς της περιοχής. Η Παγκόσμια Τράπεζα έχει επιφορτιστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση με την παρακολούθηση και τεχνική υποστήριξη της μετάβασης της Δυτικής Μακεδονίας στη μεταλιγνιτική περίοδο και αυτή την περίοδο εργάζεται πάνω στη δημιουργία του οδικού χάρτη για τη μετάβαση, που εκτιμάται πως θα παραδοθεί στην κυβέρνηση την ερχόμενη άνοιξη. Η Παγκόσμια Τράπεζα έχει μια πολύχρονη εμπειρία στο θέμα καθώς έχει συμμετάσχει σε ανάλογες προσπάθειες προσαρμογής περιοχών στη Ρωσία, την Πολωνία, την Ουκρανία και τη Ρουμανία ενώ έχει μελετήσει σε βάθος διαδικασίες προσαρμογής στις ΗΠΑ, την Κίνα, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ολλανδία.
Ο «Χρόνος» σας παρουσιάζει σήμερα για πρώτη φορά τα έως τώρα συμπεράσματα και τις προτάσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Ένας οδικός χάρτης για τη μετάβαση στη Δυτική Μακεδονία
Το έργο, που έχει ανατεθεί στην Παγκόσμια Τράπεζα, από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο του Coal Platform είναι η υποστήριξη της Δυτικής Μακεδονίας στην προετοιμασία για τη μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή και στην δημιουργία ενός νέου οικονομικού μοντέλου. Οι επί μέρους στόχοι αφορούν:
Την ενδυνάμωση των συστημάτων διακυβέρνησης μέσω της αξιολόγησης του πλαισίου για τη μετάβαση στη μεταλιγνιτική περίοδο, τη συμβολή στον καθορισμό της στρατηγικής μετάβασης, την πρόταση για χρηματοδοτικό εργαλείο ιδιωτικού και δημόσιου τομέα για την ανάπτυξη της περιοχής και την ενθάρρυνση για συμμετοχή των φορέων.
Την προετοιμασία των πολιτών και της κοινωνίας για τη μετάβαση, με την αξιολόγηση του εργατικού δυναμικού που θα πληγεί, ώστε να διερευνηθεί η δυνατότητα αλλαγή εργασιακού προσανατολισμού και απόκτηση νέων δεξιοτήτων.
Την αξιοποίηση των εκτάσεων των ορυχείων, με το ξεκαθάρισμα της νομοθεσίας και τη δημιουργία ενός master plan.
Tον καθορισμό του τελικού οδικού χάρτη.
Αξιοποίηση των εκτάσεων των ορυχείων
Ένα από τα βασικά ζητήματα, που απασχολούν την Παγκόσμια Τράπεζα είναι η αλλαγή χρήσης και η αξιοποίηση των εκτάσεων των ορυχείων. Σήμερα, η διαχείριση τους γίνεται με βάση τις ανάγκες της ΔΕΗ και των Περιβαλλοντικών Μελετών ενώ δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη στρατηγική για το τι θα απογίνουν αυτές οι εκτάσεις.
Η Παγκόσμια Τράπεζα προτείνει την δημιουργία ενός εργαλείου GIS, στο οποίο θα απεικονίζονται οι εκτάσεις και θα κατηγοριοποιούνται ώστε να είναι εύκολη η αξιολόγηση κάθε περιοχής για ποιά χρήση μπορεί να αξιοποιηθεί (ΑΠΕ, βιομηχανία, αγροτική παραγωγή κτλ).
Παράλληλα προτείνει να γίνει κατηγοριοποίηση των εκτάσεων των ορυχείων και τη δημιουργία ενός χάρτη με την ιδεατή χρήση.
Το τελικό παραδοτέο θα είναι ένα σενάριο χρήσης των εκτάσεων των ορυχείων, το οποίο θα παραδοθεί στη ΔΕΗ και την κυβέρνηση για μελλοντική χρήση.
Οι προτάσεις για το νέο οικονομικό μοντέλο
Με βάση τη διεθνή εμπειρία αλλά και την ανάλυση του τοπικού περιβάλλοντος η Παγκόσμια Τράπεζα προτείνει την ενίσχυση 4 τομεών:
Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
Start up επιχειρήσεις σε τομείς όπως ενέργεια, αγροτική παραγωγή, πληροφοριακά συστήματα.
Ψηφιακή μετάβαση για επιχειρήσεις, εκπαίδευση και υπηρεσίες.
Αγροτικός τομέας.
Κοινωνικά μέτρα στήριξης
Η Παγκόσμια Τράπεζα προτείνει τη λήψη μέτρων κοινωνικής προστασίας και στήριξης των εργαζομένων, που θα χάσουν τις δουλειές τους και δεν είναι υπό την ομπρέλα της ΔΕΗ.
Ειδική ομάδα μετάβασης
Η Παγκόσμια Τράπεζα προτείνει επίσης της δημιουργία Ειδικής ομάδας Μετάβασης η οποία θα διαχειριστεί και θα εκτελέσει το σχέδιο μετάβασης, όπως έχουν κάνει στο παρελθόν με επιτυχία οι ΗΠΑ, η Τσεχία και ο Καναδάς. Αυτή η ομάδα θα απευθύνεται στην Κυβερνητική Επιτροπή και θα χρηματοδοτηθεί από το Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης. Παράλληλα όμως προτείνεται να επεκταθεί η δομή, που δημιούργησε η κυβέρνηση και στην Περιφέρεια ώστε να είναι ευκολότερη η σύνδεση Δυτικής Μακεδονίας και κεντρικού κράτους.
Γιάννης Κωσταρέλλας
