Κόνδωρ
Caryl Férey
μετάφραση: Αργυρώ Μακάρωφ
Άγρα, 2017
464 σελ.
«”Ο Στέφανο δεν είχε ψάξει ποτέ να ξαναβρεί τον βασανιστή του στις διάφορες οργανώσεις των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων όταν επέστρεψε από την εξορία, ο Ελ Νέγκρο δεν ήταν παρά ένα φασιστόμουτρο μεταξύ τόσων άλλων. Όμως έκανε λάθος. Το παρελθόν και το παρόν ήταν συνδεδεμένα, σαν την αόρατη κλωστή που τον συνέδεε επί σαράντα χρόνια με τη Μανουέλα. Όλα έβρισκαν τώρα τη θέση τους μέσα στο θέατρο των σκιών που συγκροτούσε όλη του τη ζωή. Ένα τελευταίο ξεκαθάρισμα λογαριασμών με την Ιστορία”.
O “Κόνδωρ” είναι ιστορία μιας αναζήτησης με ιλιγγιώδη ταχύτητα στις αχανείς εκτάσεις της Χιλής. Μιας αναζήτησης που αρχίζει στις φτωχογειτονιές του Σαντιάγο, που μαστίζονται από την ανέχεια και τα ναρκωτικά, και καταλήγει στην έρημο Ατακάμα, με τον ανεξάντλητο ορυκτό πλούτο, πεδίο παράνομης εκμετάλλευσης των προστατευόμενων παρθένων περιοχών της. Ο “Κόνδωρ” είναι μια βουτιά στην ιστορία της Χιλής. Από την καταπιεστική δικτατορία της δεκαετίας του 1970 ώς την επιστροφή σε μια δημοκρατία που ανδροκρατείται από τους πολιτικούς και οικονομικούς επιγόνους του Πινοτσέ. Οι δαίμονες της Χιλής δεν φαίνονται πρόθυμοι να αποχωρήσουν από τη σκηνή. Ο “Κόνδωρ” είναι πρωτίστως μια ιστορία αγάπης μεταξύ της Γκαμπριέλα, μιας νεαρής Μαπούτσε κινηματογραφίστριας, που τη διακατέχει το πνεύμα του λαού της, και του Εστέμπαν, δικηγόρου ειδικευμένου στις “χαμένες υποθέσεις”, που κουβαλάει ως σταυρό το γεγονός ότι είναι γιος μιας μεγαλοαστικής οικογένειας με σκοτεινό παρελθόν και πλούτο.»
Ο Καρίλ Φερέ γεννήθηκε στην Καέν το 1967 και είναι συγγραφέας, ταξιδευτής και σεναριογράφος. Αναγνωρίστηκε ως ένας από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους του γαλλικού αστυνομικού και νουάρ μυθιστορήματος με τα βιβλία του “Haka” και “Utu”, με θέμα τους Μαορί (βραβείο Sang d’Encre 2005, βραβείο Michel Lebrun 2005 και βραβείο αστυνομικού μυθιστορήματος SNCF du Polar 2005). Η επιτυχία του κορυφώθηκε με το “Ζουλού” (2008), που απέσπασε ιδιαίτερα σημαντικά βραβεία (Μεγάλο Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας 2008, Μεγάλο Βραβείο Αναγνωστριών του περιοδικού “ELLE” 2008, βραβείο μυθιστορήματος νουάρ του διεθνούς φεστιβάλ Quais du Polar 2009, βραβείο μυθιστορήματος νουάρ του σάιτ Bibliobs του περιοδικού “Nouvel Observateur” 2009, μεγάλο βραβείο γαλλικού μυθιστορήματος νουάρ του διεθνούς φεστιβάλ του Μπον 2009, Βραβείο Κριτικών για μυθιστόρημα μυστηρίου 2009 και βραβείο Jean Amila Meckert 2009).
Στη σωφρονιστική αποικία
Franz Kafka
μετάφραση: Βασίλης Τσαλής
Κίχλη, 2017
190 σελ.
«Ένας απείθαρχος στρατιώτης καταδικάζεται σε θάνατο. Την απόφαση θα εκτελέσει ένα “ιδιόρρυθμο” μηχάνημα εγγράφοντας με αιχμηρές ακίδες πάνω στο γυμνό του σώμα το παράπτωμά του. Βαρύνοντα ρόλο παίζουν δύο πρόσωπα: ο αξιωματικός, που ενδιαφέρεται μόνο για την καλή λειτουργία της μηχανής, και ο ερευνητής-ταξιδιώτης, που, αν και εκφράζει την αντίθεσή του, παραμένει ουσιαστικά αμέτοχος και φροντίζει να αποδράσει τάχιστα από τον ζοφερό τόπο.
Το κορυφαίο όσο και αινιγματικό αυτό κείμενο έχει προκαλέσει πλήθος ερμηνείες. Είτε ερμηνευθεί ως αλληγορία για τις εκτρωματικές πλευρές των κοινωνιών εκτός νόμου είτε ως κριτική της βαρβαρότητας στην οποία οδηγεί η λατρεία της τεχνολογίας είτε αναγνωσθεί στο στενότερο ιστορικό πλαίσιο της εποχής που γράφτηκε (1914), η Σωφρονιστική αποικία θέτει ένα ζήτημα ηθικής φύσεως. Δεν είναι μόνο οι δράστες υπεύθυνοι για την τέλεση του εγκλήματος· συνυπεύθυνοι είναι και οι αδρανείς, όσοι ολιγώρησαν και δεν παρεμπόδισαν την επικράτηση του κακού. Γραμμένο με τη διαύγεια ενός εφιαλτικού ονείρου, το κείμενο του Κάφκα προαναγγέλλει με θαυμαστή διορατικότητα όσα ακολούθησαν λίγο αργότερα στην καρδιά της Ευρώπης.»
“Ο ταξιδιώτης είναι το κεντρικό πρόσωπο τούτου του διηγήματος και μαζί με αυτόν ο μέσος Ευρωπαίος, ο αναγνώστης δηλαδή. Αυτός ο Ευρωπαίος θα έρθει αντιμέτωπος με πρακτικές που εφαρμόζονται από Ευρωπαίους, έστω και σε μακρινούς τόπους, τις οποίες προσλαμβάνει ως εξόχως άδικες και απάνθρωπες, και οι οποίες ταυτόχρονα οδηγούν την αντίληψή του περί ανθρωπισμού στα όριά της. Τίθεται σε δοκιμασία ο ανθρωπισμός του ως συμβατική συμπεριφορά, η οποία λειτουργεί μεν ανάμεσα σε καλλιεργημένους ανθρώπους γύρω από ένα τραπέζι τσαγιού, όμως έξω από αυτούς τους πολιτισμένους κύκλους ακυρώνεται. Στη σωφρονιστική αποικία προσκρούει πάνω στα όρια του ευρωπαϊκού πολιτισμού, ο οποίος, στα όρια αυτά μάλλον παρά στον πυρήνα του, αποδεικνύεται εξαιρετικά εύθραυστος. Ο ταξιδιώτης θα δραπετεύσει από αυτό το βίωμα”.
H.D. ZIMMERMANN, “Οι δράστες και οι αδρανείς”, σ. 105.
“Μη ρωτάτε για το νόημα της ιστορίας. Δεν υπάρχει νόημα. […] Ίσως αυτό το βιβλίο να μην ανήκει στην εποχή του […]. Είναι εντελώς αδιανόητο”.
K. TUCHOLSKY, σ. 129.
Ο Φραντς Κάφκα γεννήθηκε στις 3 Ιουλίου του 1883 στην Πράγα από γονείς Εβραίους: από έναν πατέρα αυταρχικό, που κατόρθωσε να γίνει εύπορος υφασματέμπορος, κι από μια μάνα τρυφερή που, αντίθετα με τον πατέρα του, είχε μεγαλώσει μέσα σ’ έναν περίγυρο βαθιά μορφωμένων ανθρώπων. Ο Φραντς ήταν ο πρωτότοκος. Είχε τρεις αδελφές και δύο αδελφούς, οι οποίοι πέθαναν σε βρεφική ηλικία. Οι αναμνήσεις από τα παιδικά του χρόνια και κυρίως οι σχέσεις με τον αυταρχικό και άξεστο πατέρα του, στοίχειωσαν τη ζωή του.
Μετά το γυμνάσιο, υπακούοντας στην επιθυμία του πατέρα του, ο Κάφκα αφού παρακολούθησε ορισμένα πανεπιστημιακά μαθήματα γερμανικής φιλολογίας, σπούδασε τελικά νομικά. Στο πανεπιστήμιο γνωρίστηκε με διάφορους γερμανόφωνους εκκολαπτόμενους λογοτέχνες όπως ο Μαξ Μπροντ, που έγινε επιστήθιος φίλος του. Στη συνέχεια εργάστηκε επί δεκατέσσερα χρόνια, πρώτα σε μια ασφαλιστική εταιρεία και μετά στο Ινστιτούτο Ασφάλισης Εργατικών Ατυχημάτων της Βοημίας. Τις νύχτες του αφιέρωνε στο γράψιμο. Αυτό ήταν το μεγάλο του πάθος. Ήξερε ότι ο προορισμός του ήταν το γράψιμο, αλλά δεν κατάφερε -δεν τόλμησε- να το κάνει επάγγελμά του. Ελάχιστα κείμενά του δημοσιεύτηκαν όσο ζούσε, όπως η περίφημη “Μεταμόρφωση” (1916), “Η αποικία των τιμωρημένων”, το “Ένας αγροτικός γιατρός”, καθώς και “Το γράμμα στον πατέρα” (1919). Το 1914 αρραβωνιάστηκε τη Φελίτσε Μπάουερ, την οποία είχε γνωρίσει στο σπίτι του Μπροντ και με την οποία αλληλογραφούσε επί δύο χρόνια, διέλυσε όμως τον αρραβώνα επειδή ένιωθε ανίκανος να αντιμετωπίσει το γάμο. Άλλη μια απόπειρά του να παντρευτεί τη Φελίτσε κατέληξε σε αποτυχία, αφού το 1917 έγινε γνωστό ότι πάσχει από φυματίωση και μπήκε σε σανατόριο -με τη συμπαράσταση της αδελφής του Ότλα. Το 1923, σε ένα ταξίδι του στη Βαλτική, γνώρισε τη χειραφετημένη εβραία νηπιαγωγό Dora Diamant και μετά από λίγο μετακόμισε στο σπίτι της στο Βερολίνο, προσπαθώντας να ξεφύγει από την επίδραση της οικογένειάς του και να αφοσιωθεί στο γράψιμο. Πέθανε όμως φυματικός στις 3 Ιουνίου του 1924.
