Με τροπολογία της τελευταίας στιγμής στο νομοσχέδιο για την πώληση των λιγνιτών της ΔΕΗ ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σταθάκης επιλέγει να δωρίσει περίπου 100 εκ ευρώ στη ΔΕΗ και τους υπόλοιπους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας (70% στη ΔΕΗ και 30% στους υπόλοιπους) από το πλεόνασμα του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) του ΛΑΓΗΕ, αντί να στηρίξει τις λιγνιτικές περιοχές της χώρας.
Η τροπολογία κατατέθηκε χθες αργά το απόγευμα μία μέρα μετά την ομιλία του υπουργού στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής όπου αναγνώριζε την ανάγκη να χρηματοδοτηθούν οι λιγνιτικές περιοχές για τη στήριξη των εργαζομένων και τη δίκαιη μετάβασή τους στη μεταλιγνιτική περίοδο. Μάλιστα, στην ίδια συνεδρίαση αποδέχτηκε δημοσίως το αίτημα των δημάρχων των πέντε ενεργειακών δήμων να χρησιμοποιηθούν τα έσοδα από τη δημοπράτηση δικαιωμάτων διοξειδίου του άνθρακα (CO2) – ένα άλλο έσοδο του πλεονασματικού ΕΛΑΠΕ- ως πηγή χρηματοδότησης για τον σκοπό αυτό.
Δυστυχώς με τις πολιτικές του επιλογές ο υπουργός δείχνει να μην αντιλαμβάνεται την κρισιμότητα και τις πραγματικές οικονομικές διαστάσεις της κατάστασης στις λιγνιτικές περιοχές της χώρας. Η Δ. Μακεδονία και η Αρκαδία ήδη μαστίζονται από την ανεργία, η οποία προβλέπεται να προσλάβει εκρηκτικές διαστάσεις από τη συρρίκνωση της λιγνιτικής δραστηριότητας τα επόμενα χρόνια.
Η πραγματικότητα είναι ότι η Δίκαιη Μετάβαση είναι εφικτή αλλά θα απαιτήσει σημαντικά κεφάλαια. Ο οδικός χάρτης μετάβασης για την Περιφέρεια Δ. Μακεδονίας που εκπόνησε το WWF Eλλάς σε συνεργασία με το Πάντειο Πανεπιστήμιο, δείχνει ότι η ανασυγκρότηση της τοπικής οικονομίας σε βιώσιμη κατεύθυνση και η σταδιακή αναστροφή των καταστροφικών επιπτώσεων της λιγνιτικής δραστηριότητας, θα απαιτήσει επενδύσεις ύψους €2,35 δις ως το 2030 σε 12 οικονομικές δραστηριότητες. Είναι προφανώς αδύνατο να συγκεντρωθούν αυτοί οι πόροι μέσα στα επόμενα χρόνια μόνο από τον Τοπικό Πόρο Ανάπτυξης, ο οποίος στην καλύτερη περίπτωση θα φτάνει τα 20 εκ ευρώ τον χρόνο και για τις 3 περιφερειακές ενότητες, όπως εξήγησε ο ίδιος ο πρόεδρος της ΔΕΗ. Είναι επομένως απολύτως απαραίτητο να συμπληρωθεί και από άλλες πηγές. Τα δημόσια έσοδα από τη δημοπράτηση CO2 αντιπροσωπεύουν ίσως την πιο κατάλληλη πηγή χρηματοδότησης.
Πρώτα από όλα, η χρήση της για τη Δίκαιη Μετάβαση στη μεταλιγνιτική περίοδο είναι συνεπής με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει».
Δεύτερον, τα δημόσια αυτά έσοδα πρόκειται να αυξηθούν σημαντικά και το 2018 αλλά και τα επόμενα χρόνια όπως όλα δείχνουν, λόγω του άλματος στην τιμή του δικαιώματος.
Τρίτον, ο Ειδικός Λογαριασμός ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) του ΛΑΓΗΕ στον οποίο καταλήγει ως τώρα παραπάνω από το 70% των δημοσίων εσόδων από τη δημοπράτηση δικαιωμάτων CO2, είναι πλεονασματικός.
Αντί λοιπόν ο υπουργός να δίνει δώρο 100 εκ ευρώ στους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας (70% στη ΔΕΗ και 30% στους υπόλοιπους) μειώνοντας τις εισφορές τους στον ΕΛΑΠΕ, πρέπει να διοχετεύσει αυτά τα χρήματα για τη μετάβαση στη μεταλιγνιτική περίοδο.
ΥΠΕΝ και βουλευτές πρέπει να επιλέξουν να νομοθετήσουν υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης και της κοινής λογικής. Η διοχέτευση τμήματος των δημοσίων εσόδων για την υλοποίηση του σχεδίου μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών στη νομοτελειακά επερχόμενη περίοδο χαμηλής λιγνιτικής εξάρτησης στην Κοζάνη, τη Φλώρινα και την Αρκαδία, αποτελεί ελάχιστη ανταπόδοση της ως τώρα προσφοράς τους στην ανάπτυξη της χώρας.
—–
Ο κ. Νίκος Μάντζαρης είναι υπεύθυνος τομέα ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής WWF Ελλάς
