Σε διαβούλευση τέθηκε από χθες μέχρι τις 10 Ιουλίου η δημιουργία του Εθνικού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης. Ένα ταμείο ύψος 60εκ. ευρώ για την τριετία 2018-2020, που φιλοδοξεί να βοηθήσει τη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη στη μετάβαση τους στη μεταλιγνιτική εποχή. Υπενθυμίζουμε πως πρόκειται για την ικανοποίηση του αιτήματος του Δημάρχου Κοζάνης Λευτέρης Ιωαννίδη και του Δικτύου Ενεργειακών Δήμων για χρηματοδότηση δράσεων και έργων από μέρος των εσόδων της χώρας από τον εκπλειστηριασμό δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Να σημειώσουμε πως το Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης θα είναι ανεξάρτητο από υφιστάμενα αντισταθμιστικά μέτρα όπως ο τοπικός πόρος και το Περιβαλλοντικό Οικιακό Τιμολόγιο και θα δρα διακριτικά από άλλες πηγές χρηματοδότησης.
Στόχος του Ταμείου θα είναι η σταδιακή διαφοροποίηση των οικονομικών δραστηριοτήτων στις λιγνιτικές περιοχές, δημιουργώντας μακροπρόθεσμες θέσεις εργασίας.
Για την περίοδο 2018-2020, το ποσό που θα διατεθεί μέσω του συγκεκριμένου Ειδικού Λογαριασμού ανέρχεται συνολικά σε 60 εκατομμύρια ευρώ (20 εκατομμύρια ευρώ ανά έτος).
Για το 2018, ο Ειδικός Λογαριασμός θα χρηματοδοτήσει ώριμες δράσεις και έργα με θετική επίδραση στους δείκτες μακροπρόθεσμων θέσεων εργασίας, μείωση ανθρακικού, ενεργειακού και περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Για το 2019 και το 2020 θα εξεταστεί διεύρυνση των επιλέξιμων περιοχών, καθώς προτεραιότητα θα δοθεί σε έργα και δράσεις που θα προκύψουν από τον συνολικότερο αναπτυξιακό σχεδιασμό των λιγνιτικών περιοχών.
Η διαχείριση του Ειδικού Λογαριασμού θα γίνεται κεντρικά, από κρατικό φορέα που λειτουργεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία, θα προωθήσει τις κατάλληλες θεσμικές αλλαγές προς το σκοπό αυτό.
Για την προτεραιοποίηση αξόνων και δράσεων θα πραγματοποιείται ανοικτή ηλεκτρονική διαβούλευση μέσω του open.gov όπου όλοι οι τοπικοί φορείς, παραγωγικοί κλάδοι, η επιχειρηματική κοινότητα και οι πολίτες θα μπορών να καταθέτουν τις ιδέες και τις προτάσεις τους.
Η τελική επιλογή χρηματοδοτικών αξόνων θα πραγματοποιείται με απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, και ανάλογα με το είδος της δράσης θα καταρτίζεται ανοικτή πρόσκληση υποβολής προτάσεων, συμβατής με το εθνικό και το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, με σαφή κριτήρια επιλεξιμότητας και αξιολόγησης. Η ανοικτή πρόσκληση θα καταρτίζεται από Ειδική Επιτροπή, που θα περιλαμβάνει εκπροσώπους του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και των κατά περίπτωση συναρμόδιων Υπουργείων (π.χ. Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, Υπουργείο Εργασίας, Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ.λπ.), η οποία και θα αξιολογεί τις προτάσεις που θα υποβληθούν, προκειμένου να ενταχτούν για χρηματοδότηση από τον Ειδικό Λογαριασμό.
Η υλοποίηση των ενταγμένων έργων/δράσεων θα παρακολουθείται από τον αρμόδιο φορέα και θα αξιολογείται από την Ειδική Επιτροπή και την Αυτοδιοίκηση προκειμένου να υπάρχει κατάλληλη ανατροφοδότηση του επόμενου ετήσιου κύκλου χρηματοδότησης.
Τα χρήματα του Ειδικού Λογαριασμού θα διατεθούν για την υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων και έργων. Τα ειδικά κριτήρια για οποιαδήποτε δράση/έργο που θα χρηματοδοτηθεί είναι τα ακόλουθα:
1. Συμβατότητα με τον ευρύτερο αναπτυξιακό στόχο μίας δίκαιης μετάβασης, δηλ. επένδυση στη διαφοροποίηση των οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων των περιοχών.
2. Δημιουργία μακροπρόθεσμων θέσεων εργασίας.
3. Μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος και του ενεργειακού αποτυπώματος σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση.
4. Συμβατότητα με το πρότυπο της κυκλικής οικονομίας, δηλαδή μείωση/μηδενισμός αποβλήτων σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση και εφαρμογή «κυκλικών» ή «συμβιωτικών» λύσεων.
Τα παραπάνω κριτήρια μπορούν να εξειδικεύονται περαιτέρω ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των προτεινόμενων δράσεων/έργων.
Προτεραιότητες για το 2018, προτείνονται οι ακόλουθοι:
- Ανάπτυξη καθαρών μορφών ενέργειας
- Εξοικονόμηση Ενέργειας
- Στήριξη του πρωτογενούς τομέα
- Βιομηχανική κληρονομιά
- Προγράμματα ολοκληρωμένης παρέμβασης στον τομέα της εργασίας
- Προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας
