Η Ευρώπη θερμαίνεται με τον ταχύτερο ρυθμό στον κόσμο – Ρεκόρ θερμοκρασιών, καταστροφικά καιρικά φαινόμενα και κλιματική ανασφάλεια καταγράφει η νέα έκθεση της Copernicus
Το 2023 καταγράφηκε ως το θερμότερο έτος στην ιστορία της Ευρώπης, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση «European State of the Climate» που δημοσίευσε η Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO). Η έκθεση καταγράφει έντονες κλιματικές αντιθέσεις μεταξύ ανατολικής και δυτικής Ευρώπης, ρεκόρ θερμικής καταπόνησης και πρωτοφανή καιρικά φαινόμενα που επηρέασαν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους.
Ακραία θερμότητα στη νοτιοανατολική Ευρώπη
Οι πιο υψηλές θερμοκρασίες καταγράφηκαν στη νοτιοανατολική Ευρώπη, όπου σημειώθηκε το μεγαλύτερο και πιο παρατεταμένο κύμα καύσωνα που έχει καταγραφεί. Σε περιοχές της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Βαλκανικής, η θερμοκρασία ξεπέρασε τους 40°C, ενώ για 13 συνεχόμενες ημέρες επικράτησε “ισχυρή” ή “ακραία” θερμική καταπόνηση, όπως ορίζεται με βάση τον δείκτη “heat stress”.
Ένα από τα γραφήματα της έκθεσης απεικονίζει την ένταση της θερμικής εξάντλησης σε διαφορετικά σημεία της Ευρώπης: ενώ η δυτική Ευρώπη διατήρησε σε μεγάλο βαθμό πιο ήπιες θερμοκρασίες, η νοτιοανατολική παρουσίασε συχνά επικίνδυνα επίπεδα θερμότητας, με χρωματική απεικόνιση που καταδεικνύει τις περιοχές με τα περισσότερα “κόκκινα” σημεία.
Πλημμύρες και ακραία καιρικά φαινόμενα στη Δύση
Αντίθετα, η δυτική Ευρώπη δοκιμάστηκε από συνεχόμενες και καταστροφικές βροχοπτώσεις. Το 30% του ποτάμιου δικτύου βρέθηκε σε κατάσταση υπερχείλισης, προκαλώντας σοβαρές πλημμύρες στη Γερμανία, την Αυστρία, την Πολωνία και τη Σλοβακία. Η καταιγίδα Boris ήταν μία από τις ισχυρότερες του έτους, ενώ στη Βαλένθια της Ισπανίας οι πλημμύρες κόστισαν τη ζωή σε τουλάχιστον 232 ανθρώπους.
Η Copernicus καταγράφει περισσότερους από 410.000 ανθρώπους που επηρεάστηκαν άμεσα από καιρικά φαινόμενα – πλημμύρες, πυρκαγιές και καταιγίδες – ενώ οι οικονομικές απώλειες υπερέβησαν τα 18 δισεκατομμύρια ευρώ. Σε αντίστοιχο γράφημα απεικονίζεται η γεωγραφική κατανομή των πλημμυρικών γεγονότων, επιβεβαιώνοντας την επικέντρωσή τους σε χώρες της δυτικής Ευρώπης.
Ραγδαία απώλεια παγετώνων και θαλάσσια κύματα καύσωνα
Ανησυχητικά είναι και τα στοιχεία για τους παγετώνες της Ευρώπης. Το 2023 σημειώθηκε η μεγαλύτερη ετήσια απώλεια μάζας παγετώνων που έχει καταγραφεί σε περιοχές όπως η Σκανδιναβία και το Σβάλμπαρντ, με μέση μείωση πάχους 1,8 μέτρων.
Παράλληλα, παρατηρήθηκε έντονη αύξηση της θερμοκρασίας της θάλασσας, με τη Μεσόγειο να βιώνει μακράς διάρκειας θαλάσσια κύματα καύσωνα. Οι χάρτες της έκθεσης δείχνουν αυξημένα επίπεδα θερμότητας στην επιφάνεια της θάλασσας, ειδικά στην ανατολική Μεσόγειο και τον βορειοανατολικό Ατλαντικό.
Αντιδράσεις και προσαρμογή
Παρά τη δυσμενή εικόνα, η έκθεση αναφέρει και θετικές εξελίξεις: το 51% των ευρωπαϊκών πόλεων διαθέτει πλέον σχέδιο προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, ενώ οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αντιστοιχούν πλέον στο 45% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ε.Ε.
Ωστόσο, οι επιστήμονες προειδοποιούν πως η μέση θερμοκρασία στην Ευρώπη έχει ήδη αυξηθεί κατά 2,3°C σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, δηλαδή σχεδόν διπλάσια από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα, η άνοδος έως και 3°C μέχρι το 2100 θεωρείται πλέον πιθανή – με απρόβλεπτες συνέπειες.
Η Ευρώπη στον παγκόσμιο χάρτη της κλιματικής κρίσης
Η Ευρώπη αναδεικνύεται ως το ταχύτερα θερμαινόμενο μέρος του πλανήτη, και τα στοιχεία της φετινής έκθεσης καθιστούν σαφές ότι η κλιματική κρίση δεν αποτελεί πλέον θεωρητικό σενάριο του μέλλοντος, αλλά βιωμένη πραγματικότητα. Οι επιπτώσεις της δεν είναι μόνο περιβαλλοντικές, αλλά αγγίζουν την υγεία, την οικονομία και την καθημερινότητα εκατομμυρίων Ευρωπαίων.
🔗 Η πλήρης έκθεση είναι διαθέσιμη στη σελίδα της Copernicus: climate.copernicus.eu
Σωκράτης Μουτίδης – www.xronos-kozanis.gr
