Μεγάλο προβληματισμό έχει δημιουργήσει η δραματική μείωση του ύψους του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, από τα 40δις ευρώ που εκτιμώνταν σε μόλις 17,5 δις, μετά τις χθεσινές αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής και της συμφωνίας για το Ταμείο Ανάπτυξης.
Ζητήσαμε τη γνώμη του Νίκου Μάντζαρη, Αναλυτή του Green Tank ενός ανθρώπου με μεγάλη εμπειρία στα ενεργειακά θέματα και ενεργή εμπλοκή στη διαδικασία μετάβασης της Δυτικής Μακεδονίας.
Όπως εξηγεί ο κ. Μάντζαρης « από τη συμφωνία των Βρυξελλών έχει λάβει χώρα μια σημαντική περικοπή στο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης. Με την πρόταση του Μαΐου είχε εκτιμηθεί πως θα είχε ένα συνολικό ύψος 40 δις ευρώ. Τώρα περικόπηκε το Ταμείο Ανάκαμψης το οποίο συνεισέφερε στο ΤΔΜ 30 δις ευρώ σε μόλις 10 δις. Την ίδια ώρα από 10δις η συμμετοχή του επόμενου ΕΣΠΑ στο ΤΔΜ μειώθηκε στα 7,5, οπότε συνολικά από τα 40 δις πέσαμε στα 17,5 δις. Μιλάμε για μια αιματηρή περικοπή στο ΤΔΜ που δημιουργεί πάρα πολλά προβλήματα για τις λιγνιτικές περιοχές ολόκληρης της Ευρώπης».
Η χθεσινή συμφωνία όμως δεν είναι το τέλος του δρόμου για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι αναγκασμένη να καταθέσει μια νέα πρόταση για τον Κανονισμό του ΤΔΜ με βάση το τελικό ποσό και να καθορίσει εκ νέου παραμέτρους, το λιγότερο την ελάχιστη και μέγιστη ενίσχυση των κρατών μελών ενώ θεωρητικά θα μπορούσε να αλλάξει και τα κριτήρια κατανομής των πόρων του Ταμείου .
«Αν η μείωση όμως είναι αναλογική στην προηγούμενη πρόταση, η χώρα θα χάσει ένα ποσό περίπου 1 δις ευρώ. Είναι απαραίτητο να γίνουν διορθωτικές κινήσεις από τη χώρα με διοχέτευση επιπλέον εθνικών πόρων (πχ. έσοδα δημοπράτησης CO2) , ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο πρέπει οπωσδήποτε να διεκδικήσουμε αλλαγή των κριτηρίων κατανομής στο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης» αναφέρει ο κ.Μάντζαρης προσθέτοντας πως «αν τα πράγματα διατηρηθούν ως έχουν, η Δυτική Μακεδονία θα είναι μια παράπλευρη απώλεια της συμφωνίας. Η Ευρώπη έχει 31 λιγνιτικές περιοχές και συνολικά 96 περιοχές εξόρυξης ή καύσης λιγνίτη ή λιθάνθρακα. Η Δυτική Μακεδονία έχει τους χειρότερους δείκτες ανεργίας ανάμεσα σε αυτές τις περιοχές και έναν από τους μεγαλύτερους βαθμούς εξάρτησης της οικονομίας της από τη λιγνιτική δραστηριότητα, ενώ παράλληλα απολιγνιτοποιείται μέχρι το 2028, το 2023 στην ουσία. Δυστυχώς αυτά τα στοιχεία δεν περιλαμβάνονται στα κριτήρια κατανομής των πόρων του Ταμείου ως τώρα. Πρέπει εκεί να δοθεί έμφαση τόσο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όσο και από το Συμβούλιο των Υπουργών και το Ευρωκοινοβούλιο στη συνέχεια των διαπραγματεύσεων που θα λάβουν χώρα το επόμενο εξάμηνο. Σε διαφορετική περίπτωση τίθεται εν αμφιβόλω η επιτυχία του όλου εγχειρήματος της Δίκαιης Μετάβασης στην Ευρώπη και επειδή δε, η Δίκαιη Μετάβαση είναι κεντρικό κομμάτι του Green Deal, που αποτελεί τη ναυαρχίδα της Ευρωπαϊκής πολιτικής κινδυνεύει και το Green Deal με κατάρρευση, εάν δεν προσεγγιστεί το θέμα της μετάβασης, ειδικά των λιγνιτικών περιοχών, δίκαια, διοχετεύοντας πόρους εκεί που χρειάζονται περισσότερο και πιο άμεσα».
Ο κ. Μάντζαρης καταλήγει πως αν χαθεί η μάχη της χρηματοδότησης στην Ευρωπαική Ένωση, θα πρέπει «να σκεφτούμε τρόπους να ενισχύσουμε τη μετάβαση μέσα από Εθνικούς Πόρους, όπως για παράδειγμα μέσω της ενίσχυσης του Εθνικού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης. Με τα ποσά που συζητάμε σήμερα είναι πολύ δύσκολο να περάσει η Δυτική Μακεδονία στην επόμενη μέρα, χρειάζονται επαρκείς πόροι».
Συνέντευξη στην Αργυρώ Ξανθοπούλου
