Εισήγηση της Π. Πέρκα στην Ολομέλεια για την Κύρωση της προγραμματικής σύμβασης της παρ.4 του άρθρου 155 του ν. 4759/2020 ΔΕΗ -Μετάβαση ΑΕ – Δημόσιο
Κ. Υπουργέ δεν αντικρούσατε τίποτα από την κριτική που σας άσκησα. Και δεν είναι απλά τεχνικά θέματα, όπως είπατε, είναι ξεκάθαρα πολιτικό το θέμα της προγραμματικής σύμβασης για την αποκατάσταση και τη μεταβίβαση των εδαφών. Αποτυπώνει την πολιτική σας επιλογή να μη στηρίξετε τις λιγνιτικές περιοχές.
Για αυτό άλλωστε δεν ικανοποιήσατε τα αιτήματα των τοπικών αρχών, για συμμετοχή τους ως συμβαλλόμενα μέρη στις προγραμματικές συμβάσεις, τόσο της παρ.3 όσο και της παρ.4 αλλά και στην μετοχική σύνθεση της Μετάβαση Α.Ε.
Υπενθυμίζω ότι η Παγκόσμια Τράπεζα πρότεινε στο spv (όχημα ειδικού σκοπού) να μετέχουν η ΔΕΗ, η περιφέρεια, οι ενεργειακοί δήμοι, ΜΚΟ της κοινωνίας των πολιτών, πανεπιστήμια, εξειδικευμένοι οργανισμοί, και ΕΕ / διεθνείς οργανισμοί.
Θεωρώ τουλάχιστον αντιεπιστημονικό να δίνεται η δυνατότητα στη ΔΕΗ να υλοποιεί νέες χρήσεις, δηλαδή να κάνει χωροταξία πέρα και έξω από τις τοπικές κοινωνίες. Ο όρος «υλοποίηση νέων χρήσεων» μπορεί να εννοηθεί μόνο υπό το πρίσμα της εφαρμογής του χωρικού σχεδιασμού που έχει ακολουθήσει όλες τις νόμιμες διαδικασίες με διαβούλευση κτλ.
Η ορθή διαδικασία βάσει της επιστήμης θα ήταν πρώτα να εκδοθεί το νέο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο, στη συνέχεια τα ΤΠΣ (Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια) ή τα ΕΠΣ (Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια) να προβλέψουν τις ζώνες και τις χρήσεις γης και μετά η υλοποίηση των νέων χρήσεων γης. Ειδικότερα σε ότι αφορά στα ΕΠΣ σύμφωνα με απάντηση σε ερώτησή μου, θα είναι έτοιμα, τέλη 2023 και το repurposing (αποκατάσταση βάσει των νέων χρήσεων γης) από το 2024 και βλέπουμε.
Με ποια μελέτη ή εκτίμηση κόστους προκύπτει ότι το κόστος αποκατάστασης από το οποίο θα απαλλαγεί η ΔΕΗ, αφού θα την αναλάβει το Δημόσιο μέσω της Μετάβαση Α.Ε. (SPV); Είναι συγκρίσιμο με την αξία των εδαφών που θα μεταβιβαστούν από τη ΔΕΗ στη Μετάβαση Α.Ε; Καμία απάντηση.
Η αξία της συναλλαγής είναι άγνωστη και θα προσδιοριστεί από ανεξάρτητο εκτιμητή στο μέλλον. Και όμως χωρίς εκτίμηση κόστους αποκαταστάσεων, χωρίς σχετική μελέτη αποκατάστασης, υπάρχει πρόβλεψη για 242 εκ. (πλέον ΦΠΑ) από το Ταμείο Ανάκαμψης για την αποκατάσταση 60.000 στρεμμάτων λιγνιτικών εδαφών.
Αφήνετε αρρύθμιστο ένα μεγάλο μέρος των λιγνιτικών εδαφών. Ενώ οι εκτάσεις των λιγνιτικών πεδίων είναι πάνω από 250.000 στρέμματα, στην προγραμματική σύμβαση εντοπίζονται 186.071 στρέμματα. Υποθέτουμε ότι η διαφορά αυτή είναι τα ενεργά ορυχεία. Γενικά όμως πρέπει να υπάρχει συνολικός σχεδιασμός που θα συναρτάται με το χρονοδιάγραμμα της απολιγνιτοποίησης.
Δεν τηρήθηκαν οι υποσχέσεις της Κυβέρνησης ότι η ΔΕΗ θα κρατήσει το 1/3 της έκτασης και θα επιστρέψει τα 2/3 στο δημόσιο. Τελικά βλέπουμε ότι η ΔΕΗ κρατάει για δικιά της χρήση σχεδόν το 50% των εκτάσεων. Το 46% για ΦΒ της ΔΕΗ και το 52% επιστρέφεται στο δημόσιο, και 2% σε εκτάσεις που έχουν παραχωρηθεί.
Λέγατε ότι με την προγραμματική σύμβαση, το δημόσιο θα πάρει πίσω 164.000 στρέμματα, τελικά η ΔΕΗ, μεταβιβάζει στο δημόσιο μόνο 97.008. Και όπως ενημερωθήκαμε από την Αναπτυξιακή Αρκαδίας ΑΕ, στην Μεγαλόπολη, έκταση που ανήκει στον Δήμο, την έχετε συμπεριλάβει στις εκτάσεις που θα μεταβιβάσει η ΔΕΗ στην Μετάβαση ΑΕ.
Κρατάει λοιπόν η ΔΕΗ 85.433 στρεμ. για τα 2.5 giga ώστε να προχωρήσει η συνεργασία της ΔΕΗ με την γερμανική εταιρία RWE. Αν τα 2,5 giga γινόταν από Ενεργειακές Κοινότητες, θα ήταν αποδεκτό, αφού θα είχαμε διάχυση οφέλους στις τοπικές κοινωνίες. Η ΔΕΗ έχει κάνει δύσκολα έργα μόνη της, 11.000 χιλ. δίκτυα, ΑΗΣ σύγχρονους όπως η Μελίτη και η Πτολεμαΐδα 5. Τα ΦΒ είναι απλό έργο, δεν απαιτείται ιδιαίτερη τεχνογνωσία, δεν καταλαβαίνω σε τι χρειάζεται η RWE. Προφανώς στο πλαίσιο της δήλωσης του Πρωθυπουργού στους Γερμανούς επιχειρηματίες ότι θα κερδίσουν και αυτοί.
Η RWE (μια από τις 3 μεγαλύτερες ενεργειακές εταιρίες στη Γερμανία) είναι έμμεσα κρατικοποιημένη, αφού το μεγαλύτερο ποσοστό της – περίπου 70% το κατέχουν οι δήμοι και οι κοινότητες – με αποτέλεσμα τα έργα μετάβασης εκεί λόγω της ευρείας συμμετοχής να έχουν και αποδοχή. Μάλιστα στα έργα αποκατάστασης των ορυχείων δεν βάζουν ΦΒ. Τα κάνουν όλα γεωργική γη. Και έρχονται εδώ και καταλαμβάνουν μαζί με τη ΔΕΗ τεράστια έκταση στερώντας την από τον πρωτογενή τομέα. Δεν έχει ξανασυμβεί πουθενά στον κόσμο. Ίσως σε αχανείς περιοχές χωρίς οικισμούς τόσο μεγάλες εκτάσεις για ΦΒ.
Εμείς έχουμε σαφή πρόταση για την μεταβίβαση και την επαναπόδοση τους στις τοπικές κοινωνίες και στον πρωτογενή τομέα. Αποδεχόμαστε το αίτημα των τοπικών κοινωνιών που συνάδει και με την μέθοδο Lura της παγκόσμιας τράπεζας, πρέπει να δοθούν τα εδάφη κυρίως στον πρωτογενή τομέα. Όπως άλλωστε προέβλεπαν και οι υφιστάμενες Α.Ε.Π.Ο.
Για την καταστροφή που έχει επέλθει στην Δ. Μακεδονία και στη Μεγαλόπολη πρέπει να δοθούν αντισταθμιστικά. Ειδικά η Αχλάδα και η Βεύη – είναι απαράδεκτο και μη αποδεκτό το επιχείρημα – ότι η αποκατάσταση των εδαφών αφορά μόνο εκτάσεις της ΔΕΗ και επειδή τα ορυχεία αυτά είναι ιδιωτικά δεν εντάσσονται στο πλάνο της κυβέρνηση. Μάλιστα με τις πρόσφατες εξελίξεις με την απόφαση του ΥΠΕΝ που κήρυξε έκπτωτο τον ιδιώτη που εκμεταλλεύεται τα ορυχεία της Αχλάδας η πολιτεία πρέπει να βρει άμεσα λύση, τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τους πολίτες της τοπικής κοινότητας. Πρέπει να ικανοποιηθούν τα αιτήματα της κοινότητας Αχλάδας.
Ασχέτως με το πώς θα λυθούν οι διαφορές με τον ιδιώτη, οι εργαζόμενοι και το χωριό πρέπει να εξασφαλιστούν. Όπως επίσης και η ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Ο ΑΗΣ Μελίτης που τροφοδοτείται από τα λιγνιτωρυχεία της Αχλάδας είναι η πλέον σύγχρονη μονάδα και πολύ φοβάμαι ότι η εμπλοκή σε μακροχρόνιους δικαστικούς αγώνες θα αφήσει και το χωριό έρμαιο της τύχης του να διαθέτει κοιτάσματα λιγνίτη και τους εργαζόμενους απλήρωτους, και τους έμμεσα πληττόμενους χωρίς κύκλο εργασιών, αλλά θα στερήσει και από τη χώρα στην πλέον κρίσιμη συγκυρία τη συμβολή του ΑΗΣ Μελίτης στο μίγμα της ηλεκτροπαραγωγής.
Η προγραμματική σύμβαση που σήμερα συζητάμε, με τις τοπικές κοινωνίες απούσες, είναι εις βάρος του ελληνικού δημοσίου και προς όφελος της ΔΕΗ Α.Ε. Δικαίως λοιπόν ανησυχεί η κυβέρνηση για τη δημοκοπική της κατρακύλα στις λιγνιτικές περιοχές της χώρας. Οι συχνές επισκέψεις κυβερνητικών στελεχών δεν αρκούν για να αντιστραφεί το κλίμα. Θα έρθει η ώρα των εκλογών, ελπίζω πολύ σύντομα και η κυβέρνηση θα πληρώσει τις λανθασμένες επιλογές της και στις λιγνιτικές περιοχές.
