Το καλοκαίρι είναι η εποχή που εμφανίζονται φίδια. Με αφορμή την εμφάνισή τους, υπάρχουν κάποια πράγματα που είναι σημαντικό να γνωρίζουμε. Κατ’ αρχάς η εμφάνισή τους είναι αναμενόμενη κάθε χρόνο. Η μόνη διαφορά είναι πως φέτος ο καιρός δεν ήταν τόσο.. ανοιξιάτικος, με αποτέλεσμα διάφορα ζώα, ερπετά και έντομα, να.. μπερδευτούν και να αργήσουν να εμφανιστούν.
Τα φίδια είναι ιδιαίτερα ενεργά την άνοιξη, καθώς και στις αρχές του καλοκαιριού. Στη χώρα μας ζουν 23 είδη φιδιών, εκ των οποίων τα επτά είναι δηλητηριώδη. Τα δύο από αυτά, ο σαπίτης και το αγιόφιδο φέρουν ήπιο και ακίνδυνο για τον ανθρώπινο οργανισμό, δηλητήριο. Τα υπόλοιπα πέντε είναι είδη οχιάς, τα οποία ζουν σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές. Πρόκειται για τις: κοινή οχιά, οθωμανική οχιά, οχιά της Μήλου, αστρίτης και οχιά της Πίνδου. Στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας απαντάται η κοινή οχιά. Τα φίδια δεν είναι επιθετικά από τη φύση τους, επιτίθενται μόνο εάν νιώσουν ότι διατρέχουν κίνδυνο.
Σε περίπτωση που συναντηθούν με κάποιον άνθρωπο, θα προτιμήσουν να απομακρυνθούν. Οι οχιές συγκεκριμένα, είναι αργοκίνητα φίδια και σε περίπτωση συνάντησης με άνθρωπο, θα μείνουν ακίνητες, προκειμένου να μη γίνουν αντιληπτές. Δεν τους αρέσουν οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες και τους καλοκαιρινούς μήνες δραστηριοποιούνται τη νύχτα. Αν νιώσουν πως έγιναν αντιληπτές, πρώτα θα προσπαθήσουν να απομακρυνθούν όσο το δυνατόν γρηγορότερα, ενώ σε περίπτωση που νιώσουν απειλητική παρουσία τόσο κοντά τους ώστε να μην μπορούν να φύγουν, θα βγάλουν τον γνωστό χαρακτηριστικό τους ήχο, ώστε να προειδοποιήσουν αυτόν που βρίσκεται κοντά και θα κουλουριαστούν σε θέση άμυνας. Την άνοιξη, όμως, οι οχιές λειτουργούν διαφορετικά, δεν υποχωρούν τόσο εύκολα και επιτίθενται ευκολότερα αν ενοχληθούν ή φοβηθούν, αλλά και το δηλητήριο τους είναι πιο τοξικό σε σχέση με άλλες εποχές του χρόνου. Όλα τα φίδια είναι πολύτιμα για την ισορροπία των οικοσυστημάτων που συμμετέχουν και το δηλητήριό τους διαθέτει ουσίες, οι οποίες χρησιμοποιούνται από τη φαρμακευτική βιομηχανία για τη δημιουργία ορών ή φαρμάκων.
Τι να κάνετε σε περίπτωση που σας τσιμπήσει φίδι
Σε περίπτωση που σας τσιμπήσει φίδι, αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να ζητήσετε ιατρική βοήθεια και να μην πανικοβληθείτε, καθώς δεν υπάρχει φίδι στην Ελλάδα, το οποίο να διαθέτει νευροτοξικό δηλητήριο, κάτι το οποίο σημαίνει πως υπάρχει μεγάλος χρόνος απόκρισης (πάνω από 24 ώρες). Επίσης, ο πανικός, αυξάνει την πιθανότητα μιας λάθος αντίδρασης που θα επιβαρύνει την κατάσταση αλλά και τον καρδιακό ρυθμό, κάτι που με τη σειρά του επιταχύνει την κυκλοφορία του δηλητηρίου, αυξάνει το ρυθμό του μεταβολισμού και την εξέλιξη των συμπτωμάτων. Τα πρώτα συμπτώματα μετά από ένα δηλητηριώδες δάγκωμα είναι πόνος και οίδημα στο σημείο της έγχυσης, εντός λίγων λεπτών. Στην συνέχεια και όσο ο χρόνος περνάει χωρίς τις πρώτες βοήθειες, το οίδημα αυξάνεται και εξαπλώνεται και στο υπόλοιπο δαγκωμένο μέλος, ενώ μέσα σε λίγες ώρες ενδέχεται να υπάρξουν και άλλα συμπτώματα.
«Το σημαντικότερο σε ένα περιστατικό τσιμπήματος από φίδι είναι να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας, να προβούμε σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες, ώστε να έχουμε άμεση μεταφορά και πρόσβαση σε υγειονομικό σταθμό χωρίς να χάνουμε χρόνο. Άλλωστε σύμφωνα με την επιστημονική κοινότητα περιορισμένος είναι ο αριθμός δηλητηριωδών φιδιών στη χώρα μας, αλλά ανεξάρτητα από αυτό κάθε δάγκωμα φιδιού αν αντιμετωπιστεί έγκαιρα σε κέντρο υγείας – νοσοκομείο έχει καλή έκβαση», μας λέει ο παθολόγος στο 401 Γ.Σ.Ν.Α. και εντεταλμένος σύμβουλος υγείας του δήμου Κοζάνης, Αναστάσιος Σιδηράς. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, από το 2000 έως και το 2014, έξι άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους από δάγκωμα οχιάς στην Ελλάδα, και αυτό ήταν λόγω βεβαρημένης υγείας.
Πρώτες βοήθειες
Το δάγκωμα της οχιάς, αφήνει διπλή πληγή με δύο παράλληλες χαρακτηριστικές τρυπούλες. Ωστόσο, ακόμα και αν δεν δείτε τα σημάδια, ακολουθήστε τη διαδικασία βήμα-βήμα. Σε γενικά πλαίσια, αντιμετωπίζουμε το δήγμα φιδιού, περίπου όπως θα αντιμετωπίζαμε μια αλλεργική αντίδραση.
- Αφαιρέστε οποιοδήποτε αντικείμενο ή ρούχο θα μπορούσε να είναι σε επαφή με την περιοχή του δαγκώματος όσο αυτή πρήζεται (θα πρηστεί σε κάθε περίπτωση).
- Κρατήστε το δαγκωμένο μέλος όσο το δυνατόν πιο ακίνητο και πιο χαμηλά από το ύψος της καρδιάς. Μην αρχίσετε να τρέχετε σε αναζήτηση βοήθειας. Καλέστε βοήθεια και περιμένετε να έρθει ή ακολουθήστε τις οδηγίες που θα σας δοθούν.
- Μην πειράζετε το σημείο του δαγκώματος, μην κόβετε ή σκίζετε το δέρμα γύρω από αυτό και μην επιχειρήσετε σε καμία περίπτωση να ρουφήξετε το δηλητήριο. • Μην πιέζετε την περιοχή του δαγκώματος.
- Μη βάζετε πάγο στο δάγκωμα.
- Μη δένετε το δαγκωμένο μέλος, είναι πολύ σημαντικό να μην εμποδιστεί η κυκλοφορία του αίματος. Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος δημιουργίας θρόμβων και νέκρωσης του άκρου. Το δηλητήριο εξαπλώνεται κυρίως μέσω της λέμφου, επομένως μία σφιχτή περίδεση που θα σταματούσε την κυκλοφορία του αίματος είναι ανώφελη και επικίνδυνη. • Μην παίρνετε παυσίπονα, με εξαίρεση της παρακεταμόλης.
- Μη χρησιμοποιείτε αλκοόλ.
- Μη χρησιμοποιείτε συσκευές άντλησης δηλητηρίου. Έχει αποδειχθεί ότι δεν βοηθούν, αλλά ενδεχομένως και να επιδεινώνουν την κατάσταση τοπικά.
- Καλέστε το 166 ή το 112 αν βρίσκεστε μακριά από οδικό δίκτυο ή σε δύσβατη περιοχή.
- Απευθυνθείτε σε νοσοκομειακή δομή, έχοντας τηρήσει όλα τα παραπάνω. Έχετε δε υπόψη ότι οι οδηγίες αυτές είναι οι ίδιες και για την περίπτωση που θύμα του δαγκώματος είναι το κατοικίδιό σας: θα πρέπει να προσπαθήσετε να τις ακολουθήσετε και να το μεταφέρετε σε κτηνίατρο. Αντιισταμινικά και κορτιζόνη επιτρέπονται, πάντα σε συνεννόηση με τον γιατρό σας για τον τύπο και τις δοσολογίες που αντιστοιχούν στον καθένα. Η χρήση αντιοφικού ορού στην ύπαιθρο δεν συνιστάται καθώς μπορεί να αποβεί πολύ επικίνδυνη (αλλεργικό σοκ). Μόνο οι ειδικοί γιατροί μπορούν να κρίνουν και να αποφασίσουν για τη χρήση του ορού, η οποία γίνεται μόνο σε νοσοκομεία και μόνο σε κρίσιμες περιπτώσεις. Συνήθως ακολουθείται συμπτωματική αγωγή με χορήγηση αντιβιοτικών και άλλων φαρμάκων, κάτι που μόνο οι γιατροί μπορούν να κρίνουν, επίσης. Τα συμπτώματα υποχωρούν μετά την κατάλληλη ιατρική αγωγή.
Θένια Βασιλειάδου
