Κριτική του συνθέτη Δημήτρη Μαραγκόπουλου
Σπουδαία κριτική για τα «Χάλκινα» της Κοζάνης πήρε ο εξαιρετικός Κοζανίτης μουσικός Μανώλης Κουτσουνάνος, από τον συνθέτη – ομότιμο καθηγητή του Ιονίου Πανεπιστημίου και Διευθυντή του κύκλου «Γέφυρες» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Δημήτρη Μαραγκόπουλο.
Όπως ανέφερε ο κ. Κουτσουνάνος, μιλώντας στο «Χ», όλα άρχισαν το 2018 όταν παρουσίασε τον πρώτο του δίσκο «Ταξίδι από την Παράδοση στην Τζαζ» στο τριήμερο φεστιβάλ «Οι μουσικές του κόσμου», στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Στη συνέχεια ο κ. Μαραγκόπουλος του ζήτησε να συνεργαστούν στην Εύβοια και πρόσφατα έγραψε μια κριτική για το έργο του κ. Κουτσουνάνου. «Όταν το διάβασα, συγκινήθηκα. Δεν περίμενα να διαβάσω όσα διάβασα. Ήταν πολύ συγκινητικά τα λόγια του. Γράφει για το ανθρώπινο ήθος και για το πως έζησε τα χάλκινα μέσω της μουσικής μου. Δεν είναι μόνο ο χαρακτηρισμός του μουσικού αλλά και του ανθρώπου. Είναι ό,τι πιο σημαντικό να βλέπουν την ανθρώπινη ουσία σου».
Ο ίδιος αγάπησε τη συγκεκριμένη μουσική από την παιδική του ηλικία και μέσω των εμπειριών του ως παιδί, οδηγήθηκε στο να ψάξει τις ρίζες του και να τις συνδέσει με τη τζαζ μουσική, στην οποία είχε εξειδικευτεί. «Και τα δύο είδη μουσικής είναι το ίδιο σημαντικά για εμένα. Όπως αγαπώ τη τζαζ αγαπώ και την παράδοση. Όλα αυτά λόγω της οικογένειας που με μεγάλωσε. Έτσι αναζήτησα και δημιούργησα τον πρώτο μου δίσκο».
Συνέχισε λέγοντας πως η πόλη της Κοζάνης έχει πάρα πολύ καλούς μουσικούς και τα «χάλκινα» θεωρεί πως βρίσκονται σε πάρα πολύ υψηλό επίπεδο. Ο ίδιος σκέφτεται να συνεχίσει την ενασχόληση του με τα χάλκινα και την παράδοση καθώς όπως τόνισε «αυτό δεν σταματάει» και θα μπει στη διαδικασία να γράψει μουσική και να ξεκινήσει μια καινούρια ενορχήστρωση με ηχοχρώματα της παράδοσης. «Δεν θα είναι κάτι που έχει ήδη παιχτεί, απλά θα υπάρχει ο ήχος και το άρωμα αυτής της μουσικής και θα είναι κάτι καινούριο από εμένα. Όταν ένας άνθρωπος δεν έχει ή δεν αναγνωρίζει τις ρίζες του, είναι σαν να μην πατάει κάπου. Είναι τόσο όμορφες οι μουσικές μας» κατέληξε ο κ. Κουτσουνάνος.
Η κριτική του κ. Μαραγκόπουλου
Ο Μανώλης Κουτσουνάνος είναι γέννημα και θρέμμα της Μακεδονικής Γης και του βαθύτερου ήθους της. Στον τόπο αυτό συγκλίνουν με έναν εξαιρετικό τρόπο υπόγεια και φανερά πολιτισμικά ρεύματα, απότοκα των μεγάλων ιστορικών, γεωγραφικών και κοινωνικών δεδομένων. Κύματα που έρχονται από ένα πιο αρχαϊκό παρελθόν αλλά και ρεύματα που ορμούν με αναζωογονητική δύναμη από τη Θράκη, την Ήπειρο, το Αιγαίο, τη Θεσσαλία και φυσικά τα Βαλκάνια Σε έναν τόπο όπου ενώθηκαν ο αρχαίος άσκαυλος, οι βυζαντινοί ζουρνάδες, τα νταούλια και τα κατοπινά βιολιά, σαντούρια, κλαρίνα και αργότερα με έναν απρόβλεπτο τρόπο τα χάλκινα – τρομπέτες, τρομπόνια – σε ένα τέτοιο πεδίο μπορούν να συμβούν μικρά και μεγάλα θαύματα.
Ο ακάματος Μανώλης συντονίστηκε εξαιρετικά με όλα αυτά. Σαν δημιουργός, σαν εκτελεστής και σαν δάσκαλος. Και αυτή η τριπλή ιδιότητα είχε ιδιαίτερη σημασία. Όπως φυσικά και το ότι αγάπησε αληθινά και μελέτησε βαθιά την μεγάλη τέχνη της Τζαζ κοντά σε σημαντικούς δασκάλους στη χώρα μας αλλά και στη Νέα Υόρκη. Όλα αυτά κατάφερε με την μετασχηματιστική δύναμη ενός αληθινού δημιουργού να τα ενώσει στις δικές του μουσικές. Μουσικές που ισορροπούν ανάμεσα στην τζαζ και τη σπουδαία παράδοση της μουσικής της Μακεδονίας και της εγγενούς της δυνατότητας διαλόγου και αφομοίωσης άλλων ελλαδικών παραδόσεων και των Βαλκανίων. Το βαθύτερο ήθος της μουσικής του συνθέτη ισορροπεί ανάμεσα στο Διονυσιακό και στο Απολλώνιο. Ανάμεσα στην αναζήτηση και ίσως το νόστο ενός χαμένου κόσμου και το όραμα ενός μελλοντικού όπου κυριαρχεί η συνύπαρξη και ο διάλογος. Οι τόσο χαρακτηριστικοί ασύμμετροι ρυθμοί, επτάσημοι, πεντάσημοι, εννιάσημοι και τόσοι άλλοι και κυρίως ο τρόπος που συμπλέκονται και μετασχηματίζονται μεταξύ τους όπως και οι μουσικοί δρόμοι – κλίμακες, τα τέμπι, τα σολι και τα τουτι, δημιουργούν ένα δυναμικό καλειδοσκοπικό πεδίο γεμάτο ενέργεια και συν-κίνηση. Πρόκειται για ένα μωσαϊκό που ξεπερνά τον συχνά χαοτικό και όχι για μένα ελκυστικό χαρακτήρα της fusion μουσικής που κρύβει κάτω από το χαλί περισσότερες αδυναμίες παρά αρετές και που υποβαθμίζει τον ουσιαστικό αυτοσχεδιασμό και την καθοριστική επικοινωνία των μουσικών. Η μουσική του έχει σαφώς δομή, φόρμα αλλά και ελευθερία, θέματα, διευρυμένες αρμονίες και αντίστιξη.
Θα σταθώ όμως εδώ τελειώνοντας με μια σημαντική πτυχή της μουσικής του. Στον τρόπο που οδηγεί τους μουσικούς του και ιδιαίτερα τους παραδοσιακούς. Μπορεί η καθημερινότητα τους να βρίσκεται στα μεγάλα “σχολεία” μιας τοπικής μπάντας, ενός πανηγυριού, ενός κοινωνικού γεγονότος αλλά όταν παίζουν στην ομάδα του Μανώλη πραγματοποιούν κάτι σαν κβαντικό άλμα κι αυτό οφείλεται σίγουρα όχι μόνον στις δικές τους ικανότητες αλλά και στην καθοδήγηση του καπετάνιου τους. Αναρωτιόμουν όταν τους άκουγα ιδιαίτερα στους αυτοσχεδιασμούς τους αν έχουν αληθινά να ζηλέψουν κάτι όχι μόνο στην τεχνική αλλά και στη μουσική ουσία από κορυφαίους της τζαζ στην τρομπέτα, το κλαρίνο, το τρομπόνι.
Ο Μιχάλης Γκατζιουρας τρομπέτα, ο Φώτης Τσιοτίκας κλαρινέτο, ο Νίκος Καρδογιάννης στο τρομπόνι, μαζί με τον Γιώργο Τζούκα στο πιάνο, την Βάσω Δημητρίου στην κιθάρα, τον Σωτήρη Κουτσουνάνο στα κρουστά και τους κορυφαίους Κοζανίτες.. τυχαίο άραγε.. Γιώτη Κιουρτσόγλου στο μπάσο και guest Χρήστο Ραφαηλίδη στο βιμπράφωνο… καθώς και τους άλλους εξαιρετικούς συνεργάτες της μπάντας, συμμετέχουν αναμφισβήτητα σε ένα ταξίδι που γεύεται όλες τις περιπέτειες, το φως και την επιβιωτική δύναμη της χώρας μας ανάμεσα στο Βορρά και το Νότο, τη Δύση και την Ανατολή.
Θένια Βασιλειάδου – www.xronos-kozanis.gr
