Ενίσχυση της ευρωπαϊκής πορείας προς το μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την επένδυση 2,9 δισεκατομμυρίων ευρώ σε 61 καινοτόμα έργα καθαρών τεχνολογιών σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, με στόχο την επιτάχυνση της μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα. Η χρηματοδότηση προέρχεται από το Ταμείο Καινοτομίας (Innovation Fund), που τροφοδοτείται από τα έσοδα του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (EU ETS), και εντάσσεται στην πρώτη ειδική πρόσκληση για τεχνολογίες μηδενικών εκπομπών (IF24 Call), η οποία ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2024.
Τα επιλεγμένα έργα καλύπτουν 19 βιομηχανικούς τομείς, 18 χώρες και διαφορετικές κλίμακες, γεγονός που αντικατοπτρίζει τη φιλοδοξία της ΕΕ να απαλλαγεί από τις ανθρακούχες εκπομπές μέσω ενός ευρέος φάσματος τεχνολογιών και εφαρμογών. Δίνεται έμφαση στις ενεργοβόρες βιομηχανίες, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την αποθήκευση ενέργειας, την κινητικότητα και τα κτίρια μηδενικών εκπομπών, την παραγωγή καθαρών τεχνολογιών και τη βιομηχανική διαχείριση του άνθρακα.
Τα 61 έργα έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν σημαντικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, μειώνοντας περίπου 221 εκατομμύρια τόνους ισοδυνάμου CO2 κατά την πρώτη δεκαετία λειτουργίας τους. Αυτό είναι συγκρίσιμο με τις ετήσιες εκπομπές 9.9 εκατομμυρίων ευρωπαϊκών αυτοκινήτων κατά μέσο όρο. Η μείωση αυτή θα στηρίξει άμεσα τον στόχο της ΕΕ για επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
«Η σημερινή επιλογή δείχνει ότι η Ευρώπη μετατρέπει τις κλιματικές φιλοδοξίες της σε βιομηχανική πραγματικότητα», δήλωσε ο Επίτροπος για το Κλίμα, το Μηδενικό Ισοζύγιο και την Καθαρή Ανάπτυξη Wopke Hoekstra, τονίζοντας πως «επενδύοντας σε λύσεις που αναπτύσσονται στην ίδια την Ευρώπη, χτίζουμε ενεργειακή ανθεκτικότητα, δημιουργούμε ποιοτικές θέσεις εργασίας και διασφαλίζουμε ότι η ήπειρός μας θα παραμείνει ανταγωνιστική στην οικονομία του αύριο».
Οι 61 επιλεγμένοι φορείς θα ξεκινήσουν τώρα τη διαδικασία προετοιμασίας των συμβάσεων χρηματοδότησης με τον Εκτελεστικό Οργανισμό για το Κλίμα, τις Υποδομές και το Περιβάλλον (CINEA), ο οποίος θα συντονίσει τις τεχνικές και νομικές λεπτομέρειες κάθε έργου. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, η Επιτροπή και οι επιλεγέντες φορείς υλοποίησης των έργων θα οριστικοποιήσουν τη σύμβαση χρηματοδότησης — επιβεβαιώνοντας τον προϋπολογισμό, το χρονοδιάγραμμα, τα τεχνικά παραδοτέα και τις νομικές ευθύνες. Τα αποτελέσματα αυτής της διαδικασίας θα επιβεβαιωθούν κατά το πρώτο εξάμηνο του 2026.
Το Ταμείο Καινοτομίας, που χρηματοδοτείται από τα έσοδα του EU ETS (εκτιμώμενα στα 40 δισεκατομμύρια ευρώ για την τρέχουσα περίοδο), στοχεύει να προωθήσει επενδύσεις σε τεχνολογίες χαμηλών και μηδενικών εκπομπών. Η ανταπόκριση στην πρόσκληση IF24 ήταν εντυπωσιακή: 359 αιτήσεις, συνολικού ύψους 21,7 δισεκατομμυρίων ευρώ, δηλαδή εννέα φορές περισσότερες από τον διαθέσιμο προϋπολογισμό.
Όπως σημειώνει η Επιτροπή, αυτό δείχνει τη δυναμική και ωριμότητα του ευρωπαϊκού τομέα καθαρών τεχνολογιών και τη δέσμευση των επιχειρήσεων να ευθυγραμμιστούν με τη Νέα Πράσινη Βιομηχανική Συμφωνία (Clean Industrial Deal).
Η αξιολόγηση των προτάσεων έγινε από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες βάσει της ικανότητας μείωσης εκπομπών, του βαθμού καινοτομίας, της ωριμότητας, της επαναληψιμότητας και της σχέσης κόστους–απόδοσης. Με τις νέες αυτές εγκρίσεις, το χαρτοφυλάκιο του Ταμείου Καινοτομίας φτάνει πλέον τα 270 έργα, με συνολική δέσμευση χρηματοδότησης 15,6 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η Επιτροπή επισημαίνει επίσης ότι το 2024 ολοκληρώθηκαν δύο σημαντικές δράσεις στο πλαίσιο του Ταμείου: η πρώτη πρόσκληση για παραγωγή κυψελών μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων και η δεύτερη δημοπρασία για ανανεώσιμο υδρογόνο, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου. Οι σχετικές συμφωνίες αναμένεται να υπογραφούν έως το τέλος του 2025.
Η επόμενη σειρά προσκλήσεων του Ταμείου Καινοτομίας θα ξεκινήσει στις αρχές Δεκεμβρίου 2025, συνεχίζοντας την υποστήριξη των τεχνολογικών λύσεων που θα επιτρέψουν στην Ευρώπη να επιτύχει τους περιβαλλοντικούς και ενεργειακούς στόχους της επόμενης δεκαετίας.
Σωκράτης Μουτίδης – www.xronos-kozanis.gr
