Συχνά λόγος γίνεται για τη χάραξη εθνικής ενεργειακής πολιτικής τόσο σε Κεντρικό, όσο και σε Περιφερειακό ή Δημοτικό επίπεδο. Δυστυχώς στην Ελλάδα το σύστημα διακυβέρνησης είναι κεντροβαρές αφήνοντας ελάχιστες πρωτοβουλίες στις Περιφέρειες και τους Δήμους, εντάσσοντας τον όποιο σχεδιασμό και δράση στο αντίστοιχο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα.
Στη Δυτική Μακεδονία υπάρχουν ήδη τρείς μεγάλες πόλεις (Κοζάνη, Πτολεμαΐδα και Αμύνταιο) που ερμαίνονται από δίκτυα τηλεθέρμανσης, ενώ στη φάση της κατασκευής βρίσκεται η τηλεθέρμανση Φλώρινας. Η πηγή θερμότητας για τέτοιου είδους εγκαταστάσεις προέρχεται από την ανακτώμενη θερμότητα στους ερμοηλεκτρικούς Σταθμούς της ΔΕΗ που βρίσκονται στην περιοχή. Το συγκεκριμένο άρθρο δεν θα αναφερθεί σε μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεις. Στόχος είναι η ανάδειξη της πρόκλησης μικρής κλίμακας τηλεθερμάνσεων. Μικρής κλίμακας θεωρούνται συστήματα τηλεθέρμανσης ονομαστικής θερμικής ισχύος 150KW μέχρι 3ΜW.
Μία τέτοια εγκατάσταση περιλαμβάνει ένα κεντρικό σημείο παραγωγής θερμότητας (λέβητας βιομάζας, γεωθερμική αντλία θερμότητας, λέβητας CNG κ.α), το δίκτυο διανομής, αποτελούμενο από προμωνομένους σωλήνες τηλεθέρμανσης, καθώς και τα βοηθητικά συστήματα επιβολής πίεσης, αντλητικά συγκροτήματα, αποθήκευση θερμικής ενέργειας κ.α. Παραδείγματα στον ευρωπαϊκό χώρο δείχνουν πως οι τελικοί καταναλωτές μπορεί να είναι δημοτικά κτίρια, αθλητικές εγκαταστάσεις, δημοτικές αίθουσες πολλαπλών χρήσεων κ.ο.κ. Στον ελληνικό χώρο τέτοιου μεγέθους εγκαταστάσεις ακόμα δεν λειτουργούν. Όμως αρκετές προσπάθειες έπιασαν τόπο, όπως αδειοδότηση για συμπαραγωγή από την εκμετάλλευση του γεωθερμικού πεδίου Αρίστηνου – Ανθεια. Επίσης μία προσπάθεια για μικρή τηλεθέρμανση στην Ανάβρα (απομακρυσμένο χωριό της Μαγνησίας) με λέβητα βιομάζας ήταν στο στάδιο της μελέτης αλλά τελικά δεν προχώρησε.
Τα οφέλη για Κοινότητες και Δήμους είναι αρκετά σημαντικά, συμβάλλοντας σε μία ολοκληρωμένη στρατηγική για καθαρή ενέργεια, ενεργειακή απεξάρτηση καθώς και τόνωση της τοπικής οικονομίας προκρίνοντας μοντέλα κυκλικής οικονομίας και αυξάνοντας την τοπική προστιθέμενη αξία.
Τα προκύπτοντα οφέλη μπορούν να επικεντρωθούν σε
Δυνατότητα μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου
Τοπική οικονομική ανάπτυξη
Προσέλκυση επενδύσεων και δημιουργία θέσεων απασχόλησης
Αύξηση της Τοπικής ενεργειακής αξιοπιστίας, ανθεκτικότητας και ασφάλειας
Κατά τον αρχικό σχεδιασμό θα πρέπει να προσδιοριστούν όλα τα στάδια-φάσεις υλοποίησης και να συσχετιστούν όλα τα εμπλεκόμενα «δομικά» στοιχεία του σχεδιασμού, κατασκευής και λειτουργίας της εγκατάστασης.
Είναι σημαντικό να υπολογισθούν και να προκριθούν όλα τα εξαγόμενα οφέλη ενός τέτοιου εγχειρήματος, όπως ενεργειακή αναβάθμιση (όπως προκύπτει και από το Άρθρο 7 περί ενεργειακής απόδοσης) του Δημοτικού Κτιριακού Δυναμικού, Ανάπτυξη της Τοπικής Οικονομίας, Περιβαλλοντικά οφέλη και Δημόσια Υγεία, ταξινόμηση των τοπικών πολιτικών προτεραιοτήτων σε θέματα ενέργειας.
Φυσικά υπάρχουν και ορισμένες δυσκολίες που μπορεί να οδηγήσουν σε αστοχία. Στην περίπτωση τηλεθερμάνσεων με χρήση βιομάζας θα πρέπει να προσδιοριστεί η εφοδιαστική αλυσίδα συλλογής και μεταφοράς, και να καθοριστεί η σύσταση καυσίμου. Μία σημαντική δυσκολία που θα εμφανιστεί είναι οι μηχανισμοί χρηματοδότησης τόσο του συστήματος παραγωγής όσο και των δικτύων διανομής.
Πραγματικά οι μικρές τηλεθερμάνσεις αποτελούν μία πολλά υποσχόμενη πρόκληση. Είναι σημαντικό Δήμοι ή Κοινότητες που θα προβούν σε τέτοιες δράσεις να μπορούν να δημοπρατήσουν το έργο σαν προμήθεια σύμφωνα με τον Ν4412 περί Δημοσίων Συμβάσεων. Σε αντίθετη περίπτωση το υψηλό κόστος μελετών θα οδηγεί σε αποτροπή της προσπάθειας.
* Ο κ. Αντώνης Δημητρίου είναι Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός & Αεροναυπηγός
