Το 5ο Γυμνάσιο Πτολεμαΐδας ψάλλει, όταν πρέπει, τον Εθνικό μας Ύμνο. Αυτό γίνεται άνευ εποχιακών ενοχών και φυσικά άνευ προσχώρησης σε υπερβολές. Φέτος, το 5ο Γυμνάσιο έψαλλε και έναν αγωνιστικό ύμνο διαρκείας με την παραγωγή μιας θεατρικής παράστασης με τίτλο «Μεσολόγγι: έξοδος προς την Αθανασία» σε προσαρμοσμένο κείμενο του Κ.Ι. Καντά. Είναι πλέον παράδοση η θεατρική απόπειρα του 5ου Γυμνασίου και σαν τοπική παράδοση προσελκύει το ενδιαφέρον των Εορδαίων, αλλά φέτος η παράσταση ταξίδεψε και στην πηγή της έμπνευσής της, το Μεσολόγγι όπου άνοιξε ουσιαστικά τις ετήσιες γιορτές της «Εξόδου, παρούσης της επίσημης Πολιτείας, της Εκκλησίας και μεγάλου πλήθους θεατών.
Το βαρύ θέμα και η μεγάλη διάρκεια του έργου έθεσαν εξ αρχής τον προβληματισμό για την δραματική επιτυχία. Δεν είναι εύκολο για παιδιά 12-15 ετών να αντιληφθούν, να συνειδητοποιήσουν και να μεταφέρουν τις δυναμικές εντάσεις του ιστορικού γεγονότος. Κι όμως, το θαυματουργό μαθητικό σώμα του 5ου κατάφερε να παρουσιάσει τα ιστορικά γεγονότα των δύο πολιορκιών του Μεσολογγίου και να ζωντανέψει τα ιστορικά πρόσωπα του μεγάλου εκείνου πενταετούς έπους, ξεπερνώντας ακόμη και τις κοινοτοπίες που δεκαετίες χρήσης της ίδιας φρασεολογίας έχουν καταστήσει κουραστικές. Φράσεις όπως «Ελευθερία ή Θάνατος» διακωμωδούμενες πλέον στην καθομιλουμένη μας, επανήλθαν πεισματικά στην πραγματική τους προοπτική παρά το σχολικό περιβάλλον. Η λέξη «ήρωας» έμοιασε να ζωντανεύει πάλι μετά από την εξουδετέρωσή της στα χρόνια της μιμητικής αποδόμησης. Και ο κάθε φιλολογικός αναχρονισμός έπαψε να έχει σημασία, απλούστατα επειδή οι επί σκηνής υποδύθηκαν και δεν εκτέλεσαν απλώς τους τιμητικούς ρόλους τους. Απλούς ο μύθος της αληθείας.
Οι 36 συντελεστές-ήρωες της παράστασης πρέπει να αναφερθούν. Τρεις από αυτούς έπαιξαν διττό ρόλο. Ο Γιάννης Δάφκας επιβλητικός ως ιερός Ρωγών Ιωσήφ και ανίερος Κιουταχής. Ο Χρύσανθος Μανουσαρίδης υποβλητικός ως μεγαλόψυχος Καψάλης και ολιγόψυχος Βαρνακιώτης. Ο βροντερός Βασίλης Μουμουλίδης ως θαρραλέος Παπαδιαμαντόπουλος και αβυσσαλέος Ομέρ Βρυώνης. Ανταπεξήλθαν περίφημα στα διπλά καθήκοντά τους.
Αλάνθαστος αφηγητής με την δέουσα σεμνότητα και χωρίς να υποκύψει σε σοβαροφάνειες ο Παναγιώτης Γοτουχίδης. Τους ρόλους των γνωστών ηρώων και προσώπων της ιστορικής αναφοράς υποκρίθηκαν οι Γιώργος Γοτουχίδης (Τζαβέλας), Θεόδουλος Καλογεράκης (Γούναρης), Στάθης Λέσι (Φωτομάρας), Χαράλαμπος Μπουδαλής (Μαυροκορδάτος), Βαλάντης Λέσι (Άγος Βάσιαρης), Γιώργος Πετρίδης (Πετρόμπεης), Χρήστος Πετρίδης (Μπότσαρης), Κώστας Σιδηρόπουλος (Μακρής) και Μανώλης Πεϊνούδης (Ραζή-Κότσικας). Το πάνθεον που ενσάρκωσαν και λιτάνευσαν, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο το έκαναν τους τιμά και τους κάνει μικρό μέρος της Μεσολογγίτικης αιωνιότητας. Τους υπόλοιπους πιο μυθοπλαστικούς ανδρικούς ρόλους υποστήριξαν με παρόμοια πειθώ οι Γιάννης Καραγιαννόπουλος (Γιαννέλος), Δημήτρης Μπιλαδέρης (Ηρακλής), Βασίλης Πολατίδης (Φίλιππος), Παναγιώτης Πρωτόγερος (Αγαθοκλής), Απόστολος Ταϊρίδης (Χατζηδημητρός) και Απόστολος Στογιάννης (Θοδωρής). Ήταν όλοι τουλάχιστον υποψήφιοι εύζωνες ακόμη κι αν τα μουστάκια τους είναι ακόμη θέμα επικόλλησης – οι ψυχές τους είναι ήδη ψηλές, βαθειές και ελεύθερες.
Παρά το ανδροπρεπές του ζητήματος όμως, την παράσταση «έκλεψαν» οι αιώνιοι γυναικείοι ρόλοι, ιστορικοί και μη, αν μη τι άλλο χάρη στις εξαιρετικές επιδόσεις των 8 μαθητριών που τους υποδύθηκαν. Από την Β τάξη οι Σοφία Λυπηρίδου (Λενιώ) και Λίζα Μήτκα (Αλτάνη Μάγιερ) άφησαν πολύ υψηλές προσδοκίες για το θεατρικό εγχείρημα του 2017 με τις εξαιρετικές παρουσίες τους. Η Ιωάννα Ιωαννίδου (Μόρφω) και η Μαρία Κούση (Γυφτογιάνναινα) σκιαγράφησαν έντονα τα όρια της απελπισίας και της αγωνιστικότητας της εξόδου. Η ολοζώντανη και λυγερή Σοφία Μανώλα (Μαριγώ), η στοιχειωμένη και καλλίφωνη Ελένη Μουρούζη (Πανάγαινα) και η δραματουργός και ύποπτα ικανή να κλαίει γοερά κατά βούληση Ελένη Κόρδα (Αγγελίνα Ραζή-Κότσικα) στιγμάτισαν με ανεξίτηλες συνδρομές τις αναμνήσεις της παράστασης. Και οι 8 τους άφθαρτες και σωστές Καρυάτιδες που ο Λόρδος Βύρων θα ασπαζόταν ως δίκαιο πρόταγμα δίχως άλλο.
Τέλος, τη μουσική συνδρομή ανέλαβαν πλήρως ο πρώην «Πεμπτάριος» Διαμαντής Μέτσιος και η εκ του μουσικού Γυμνασίου Έφη Αναγνωστοπούλου ενώ την τεχνολογική σταθερότητα στις βιντεοπροβολές διαπραγματεύτηκε κρίσιμα ο Σίμος Πετμεζάς. Τελευταίοι αναφέρονται οι πιο εντυπωσιακοί όλων Φώτης Καλαμάρας (Νικήτας) και Φωτεινή Καρακατσάνη (Αρετή) που σε προ-γυμνασιακή ηλικία κατόρθωσαν αδιανόητης δυσκολίας επίτευγμα με την άρτια συμμετοχή τους. Δεν είναι όμως περιττό να αναφερθούν και οι μαθητές του χορευτικού που έδωσαν τον ρυθμικό επίλογο στις παραστάσεις της Πτολεμαΐδας: Ραφαήλ Βύρλης, Μαρία Γοτουχίδου, Παρασκευή Κόλλια, Θανάσης Ξυνός, Ελευθερία Παντελείου, Γρηγόρης Παπαδόπουλος, Κωνσταντίνα Πεσιάνη και Ευδοξία Στεργιάννη κράτησαν καλά τον χορό.
Βεβαίως, το άλλο εντυπωσιακό σε αυτές τις περιπτώσεις είναι το πώς διοχετεύεται όλο αυτό το δημιουργικό ταλέντο στην σωστή και συντονισμένη κατεύθυνση. Η διευθύντρια του σχολείου είναι για καλή τύχη όλων η Ελένη Βασιλείου, η οποία μεταξύ άλλων κατέθεσε ειλικρινές στεφάνι στον Κήπο των Ηρώων στο Μεσολόγγι, στο αποκορύφωμα της εκπαιδευτικής πράξης. Με την σειρά της η κ. Βασιλείου έχει την καλή τύχη να διαθέτει έναν σύλλογο καθηγητών που ανεξαρτήτως συμμετοχής ή μη στήριξε την υπόθεση του θεάτρου με φανατισμό. Ιδιαίτερη μνεία βεβαίως σε όσους συμμετείχαν ενεργά: το σενάριο προσάρμοσαν οι Αντωνία Σπηλιοπούλου και Ελένη Γοτουχίδου. Οι δυο τους ανέλαβαν επίσης μαζί με τις Καλλιόπη Μηδικάνη, Αγάπη Ραδουνισλή και Παλάση Σαρικαλαϊτσίδου την ατελείωτη διδασκαλία, τα δεκάδες τάπερ εκτάκτου ανάγκης, το γενικό πρόσταγμα και ντάντεμα των μικρών ηρώων και έναν λαβύρινθο και μαραθώνιο από πρόβες και διοργανωτικούς πυρετούς. Στον ίδιο συντονισμό κλειδούχοι ο παρηγορητικός συν-καπνιστής του υπογράφοντος, Σταύρος Μουρούζης και η Εορδαιοτέρα ασυγκρίτως των mesulid Μελίνα Χρυσανθοπούλου. Τελειώνοντας, τα επαγγελματικά φέτος σκηνικά φιλοτεχνήθηκαν οι Δημήτρης Σιαμπανόπουλος και Έλενα Χηνιτίδου με εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Πολλοί άλλοι βοήθησαν, πολλοί περισσότεροι από αυτούς που αναφέρονται, όμως οι παραπάνω αξίζουν ίσως της ιδιαίτερης μνείας.
Μετά από 5 παραστάσεις στην Πτολεμαΐδα λοιπόν, το απόγευμα της 3ης Απριλίου 2016 μαθητές του 5ο Γυμνασίου Πτολεμαΐδας θριάμβευσαν παρουσιάζοντας στο Μεσολόγγι θεατρική παράσταση με θέμα το ίδιο το Μεσολόγγι, με θέμα όλη την Ιστορία του Ελληνισμού. Δεν ήταν μικρό πράγμα.
Το δε πρωί της 5ης Απριλίου 2016, στο μάθημα μουσικής στο 5ο Γυμνάσιο υπενθύμισα στους μαθητές πως ο κάθε μεμονωμένος θρίαμβος είναι αδιάφορος και πως αριστεία και φαιδρότητα απέχουν λίγο. Συμφώνησαν. Κάπου εκεί αντιλήφθηκα πως το εκπαιδευτικό και κύριο σκέλος της παράστασης είχε πετύχει. Ο αγώνας των παιδιών αυτών συνεχίζεται γιατί πλέον τα παιδιά αυτά γνωρίζουν τι θα πει αγώνας.
Στο Μεσολόγγι θυμάται κανείς τον Παλαμά. Και έπειτα θυμάται εκείνο που ο Σικελιανός αναφώνησε στην κηδεία του Παλαμά, εξορκίζοντας την Γερμανική κατοχή: «σε αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα» είχε πει στο κέντρο των σκοτεινιασμένων Αθηνών. Σε μια λιγότερο πένθιμη αλλά όχι λιγότερο συγκινητική εκδοχή σήμερα, 190 χρόνια μετά την Έξοδο προς την Αθανασία του Μεσολογγίου, και με σκοτεινό φόντο μπορεί κανείς να πει πως «σε αυτά τα παιδιά του 5ου Γυμνασίου Πτολεμαΐδας ακουμπά η Ελλάδα». Και δεν μας πρέπει να φοβόμαστε τίποτα, γιατί σε αυτά τα παιδιά η Ελλάδα ακουμπά καλά.
