Έμφαση στην υποστήριξη τους και την ενημέρωση – ευαισθητοποίηση
Εγκρίθηκε το σχέδιο δράσης του δήμου Κοζάνης για την κοινωνική ένταξη, την ισότητα και τη συμμετοχή των Ρομά, με την έμφαση να δίνεται κυρίως στην υποστήριξη των ίδιων των Ρομά καθώς και την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινοτήτων και των γειτονιών που διαμένουν, αφού ο αριθμός που διαμένει στα όρια του δήμου Κοζάνης είναι σχετικά μικρός.
Οι πληθυσμοί των Ρομά αποτελούν την πολυπληθέστερη και ίσως την πιο αδικημένη διακρατική κοινότητα στην Ευρώπη. Αποτελούν τα παραδοσιακά θύματα ακραίων ρατσιστικών προκαταλήψεων σχετικά με τη φιλοσοφία, τον τρόπο ζωής και τις επιλογές των κοινοτήτων τους. Τα θεμελιώδη δικαιώματα τους παραβιάζονταν και εξακολουθούν να παραβιάζονται συστηματικά σε όλα τα κράτη της Ευρώπης.
Πρέπει να επιτευχθούν τρεις ειδικοί στόχοι, η ανάπτυξη κοινωνικού διαλόγου, η κοινωνική ένταξη και η ατομική ενδυνάμωση και υποστήριξη, σε συμφωνία με το πλαίσιο της εθνικής στρατηγικής για τους Ρομά με γενικό στόχο την «Αντιμετώπιση των φαινομένων παθογένειας μέσα στις κοινότητες των Ρομά μέσω της ανάπτυξης ευρύτερου Κοινωνικού διαλόγου».
Η ολοκληρωμένη παρέμβαση για την κοινωνική ένταξη των Ρομά στο Δήμο Κοζάνης, έχει ολιστικό χαρακτήρα και παρεμβαίνει και στους τέσσερις άξονες της Εθνικής Στρατηγικής οι οποίοι είναι η στέγαση, η απασχόληση, η υγεία και η εκπαίδευση. Στο Δήμο Κοζάνης προτεραιότητα αποτελεί η θετική κινητοποίηση των Ρομά, αλλά και των μη Ρομά κατοίκων, ώστε να καταρριφθούν τα στερεότυπα, να αναπτυχθούν θετικά πρότυπα και να καθιερωθούν δεσμοί με την τοπική κοινότητα, που σε βάθος χρόνου θα συμβάλουν στην κατάρριψη φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού.
Κοινωνικά προβλήματα
Προβλήματα που έκαναν τη θέση που διαμένουν ακατάλληλη για οικιστική χρήση και χωρίς να πληρούν τα κριτήρια διασφάλισης μιας αξιοπρεπούς διαβίωσης ήταν το ότι βρίσκονται σε βιομηχανική περιοχή, κοντά σε ρέμα και χωρίς δίκτυο ύδρευσης και αποχέτευσης, οι οικιακές δουλειές γινόταν έξω από την παράγκα και δεν υπήρχε κουζίνα με τον κατάλληλο οικιακό εξοπλισμό. Επίσης, υπάρχουν ακραίες συνθήκες αποκλεισμού, ο οποίος μάλιστα αναπαράγεται από το «γκέτο» που είχε δημιουργηθεί.
Με αφορμή αυτό, ο Δήμος Κοζάνης, έχει ως στόχο την επόμενη προγραμματική περίοδο να συνεχίσει την υποστήριξη του επιπέδου διαβίωσης τους, την καταπολέμηση του ψηφιακού αποκλεισμού και την ενίσχυση της πρόσβασης τους στην εκπαίδευση. Μετά τη λήξη του προγράμματος, οι οικογένειες θα ενταχθούν στο πρόγραμμα επιδότησης ενοικίου, το οποίο απευθύνεται σε όλο τον πληθυσμό.
Εκπαίδευση
Η σχολική φοίτηση των παιδιών Ρομά στον οικισμό του Κασλά συγκεκριμένα, χαρακτηριζόταν από μαθητική διαρροή καθώς νηπιαγωγείο και Δημοτικό σχολείο υπάρχουν σε απόσταση 15 περίπου χλμ. από τη θέση τους. Οι κυριότεροι λόγοι που διέκοψαν τη σχολική φοίτηση ή δε πήγαν καθόλου σχολείο είναι οι συνεχείς μετακινήσεις και η αλλαγή κατοικίας, η μη σταθερή εργασία των γονιών και η σύναψη γάμου από μικρή ηλικία. Στον άξονα της εκπαίδευσης, σχεδιάζονται ειδικές δράσεις, όπως η υποστήριξη της σχολικής φοίτησης των παιδιών Ρομά μέσα από την επαφή με τα σχολεία και η ένταξη τους σε προγράμματα ενισχυτικής διδασκαλίας. Επίσης θα υπάρχει συμβουλευτική υποστήριξη του γονεϊκού ρόλου μέσω συνεδριών από τους κοινωνικούς επιστήμονες του Κέντρου Κοινότητας του Δήμου Κοζάνης και προώθηση σε προγράμματα αλφαβητικού γραμματισμού και προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων, για την ανάπτυξη προσωπικών, κοινωνικών και επαγγελματικών δεξιοτήτων.
Απασχόληση
Ο πληθυσμός Ρομά της περιοχής του Κασλά απασχολείται κυρίως στους τομείς του εμπορίου και της συγκέντρωσης μετάλλων και οι εργασίες τους είναι ευκαιριακές και εποχιακές. Στον άξονα της απασχόλησης σχεδιάζονται παρεμβάσεις όπως η υποστήριξη αυτών που ασχολούνται με το πλανόδιο εμπόριο, για την έκδοση των αντίστοιχων αδειών που η νομοθεσία προβλέπει, η ένταξη τους στο μητρώο εργατικού δυναμικού και την τυπική αγορά εργασίας, η εξάλειψη των στερεοτύπων και κινητροδότηση μέσω προγραμμάτων για θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, η προώθηση σε προγράμματα κατάρτισης, η διευκόλυνση της υποβολής αίτησης στις προκηρύξεις του Δήμου Κοζάνης με στόχο την απόκτηση εργασιακών εμπειριών και η ανάπτυξη συνεργασίας με την ΔΙΑΔΥΜΑ για τις δυνατότητες εκπαίδευσης και εργασιακής αξιοποίησης των Ρομά στη συγκέντρωση απορριμμάτων μετάλλων.
Υγεία
Λόγω έλλειψης βασικών υποδομών και κατάλληλης στέγασης ο πληθυσμός αντιμετωπίζει διάφορα προβλήματα, όπως το ότι κανένα από τα μέλη του καταυλισμού δεν έχει ασφαλιστική κάλυψη, ενώ από τα 42 άτομα του καταυλισμού αναφέρθηκαν θέματα χρόνιων νόσων και ψυχικής υγείας στους 15. Για τον τομέα της υγείας έχουν σχεδιαστεί παρεμβάσεις όπως εμβολιαστική κάλυψη και έκδοση ΑΔΥΜ για την εγγραφή των μαθητών στα σχολεία και για όσα παιδιά δεν το έχουν ήδη, διασύνδεση με τις δομές υγείας, ενημέρωση για ζητήματα προσωπικής υγιεινής, δημιουργία ατομικού φακέλου υγείας, ενημέρωση και εκπαίδευση σε ζητήματα καθαριότητας του σπιτιού και σύνδεση με δομές ψυχικής υγείας των ατόμων που αντιμετωπίζουν ψυχικές νόσους.
Θένια Βασιλειάδου – www.xronos-kozanis.gr
