Στο διάβα των χρόνων, η εθιμική ζωή της Αιανής, την περίοδο των Αποκριών, έχει να επιδείξει μοναδικές λαογραφικές τάσεις και στιγμές, που σήμερα μόνον ως θύμησες έρχονται στο νου των γηραιότερων, αλλά και ως πηγή πλούτου, ενέργειας και δημιουργίας για τους νεότερους.
Μοναδικές εικόνες στον κύκλο ζωής των οικογενειών, μέσα από τους αρραβώνες και τα παντρολογήματα των νέων της περιόδου εκείνης (1950 – 1970), ήταν η ανταλλαγή γλυκών, κυρίως σιροπιαστά, ανάμεσα στα σόϊα νύφης και γαμπρού.
Η παραγωγή των παραδοσιακών γλυκών, ήταν μια πιστή ιεροτελεστία και μάλιστα γυναικεία υπόθεση, στηριγμένη στην εθελοντική συνεισφορά κι ανταπόδοση. Πολλά και διάφορα τα είδη των γλυκών.
Σαραγλί, μπακλαβάς, γκανταΐφι, ραβανί κι όλα σπιτικά, με γνήσιες πρώτες ύλες κι υλικά.
Οι πεθερές είχαν το γενικό «πρόσταγμα», στην επιλογή του είδους του γλυκού και ποιά θα το παρασκευάσει. Μάλιστα, κάποιες νοικοκυρές είχαν ιδιαίτερη ειδίκευση – κλίση, στην παρασκευή των γλυκών κι ήταν περιζήτητες στο χωριό. Τις λέγανε «αυτζούδες».
Σαν τις καλούσαν, έπαιρναν τα σύνεργα τους, την ασπρομέσαλα (άσπρη μεσάλα), τον κλώστη, το πλαστήρι, τις μεζούρες για τα υλικά, κι έβαζαν, όλη την τεχνική για την επιτυχία του τέλειου, του άριστου αποτελέσματος, να μην ντροπιαστεί η πεθερά από την συμπεθέρα.
Η παρουσίαση, η εμφάνιση, το περιτύλιγμα, το πόσο γλυκό ή πόσο δεμένο ήταν το σιρόπι του γλυκού, ήταν συνυφασμένα με τη γλυκιά ζωή του έρωτα, των αρραβωνιασμένων νέων και της μελλοντικής ολοκλήρωσης του έγγαμου βίου τους.
Το δεκαήμερο, από τις μικρές Αποκριές, έως τις Τρανές, στην Αιανή και στους δρόμους της, συναντούσες, ένα κινητό ζαχαροπλαστείο, να πάει και να ‘ρχεται, από σπίτι σε σπίτι.
Μπλίκια, μπλίκια ( ομάδες γυναικών ) συνοδών με στολισμένα σινιά (ταψιά) γλυκών και στολισμένες κανέστρες με άλλα δώρα.
Την τελευταία δεκαετία του ’70, έκαναν την «εμφάνιση» και τα έτοιμα, αγοραστά γλυκά, «χαλώντας την πιάτσα», των σπιτικών γλυκών, από τα ζαχαροπλαστεία της πόλης της Κοζάνης.
Από την περίοδο εκείνη μέχρι σήμερα, πέρασαν πολλά χρόνια.
Οι πενηντάρηδες του σήμερα, δεν γεύτηκαν τα σιροπιαστά γλυκά, εκείνης της εποχής.
Η ζωή στην Αιανή συνεχίστηκε και συνεχίζεται.
Από τις μέρες της μεγάλης ανάπτυξης, της αναζήτησης κι αμφισβήτησης, το «σιρόπι» των αξιών, των δεκαετιών του ’50, ’60, ’70, έδεσε απίθανα, λάμπει σαν μαργατάρι.
Μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που φτάνουμε στο σήμερα, με την ίδια πιστή ιεροτελεστία, (της ίδιας εκείνης γυναικείας υπόθεσης των σιροπιαστών γλυκών, μια και σήμερα οι Αιαναίες γυναίκες έχουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο για την πετυχημένη Αποκριά) στηριγμένη στην εθελοντική συμμετοχή, συνεισφορά και προσφορά νέων, μεσήλικων και γηραιότερων, με αποτέλεσμα το μοναδικό φαντασμαγορικό θέαμα των αποκριάτικων εκδηλώσεων.
Όπως τονίζεται και στο επιμύθιο: «Μια φορά Αποκριά στην Αιανή, Για πάντα Αιανή.!».
Οι εθελοντικές καρναβαλικές ομάδες, γνωστές ανά το πανελλήνιο, (τσ’ Μυρμήγκους, τσ’ Λακουστάς, ου Μύλους, τα Χουρταρίτσια, τσ’ Ιτιάς, τσ’ Πλατείας) χρόνο με τον χρόνο «κερδίζουν έδαφος» και χώρο στην καρδιά των νέων της Αιανής, των εθελοντών, των κατοίκων και των επισκεπτών, που κάθε χρόνο αυξάνονται όλο και πιο πολύ.
Ιδιαίτερα φέτος, ο Φανός «τσ’ Ιτιάς», ο φανός της νέας γενιάς, μας εξέπληξε θετικά σε μαζικότητα, συμμετοχή και σε ευρηματικότητα.
Το αποτέλεσμα μοναδικό, τέλειο, άριστο, άπιαστο. Είναι το “σιρόπι” των γλυκών, που έδεσε τις γενιές του τότε με του σήμερα.
Η Αποκριά στην Αιανή, με το άναμμα των Φανών, που πρωτοστατεί ο καθένας στη γειτονιά του, για ένα βράδυ, χαρακτηρίζεται από σκωπτικά στοιχεία, θεατρικά δρώμενα, χορό, κέφι, γλέντι με ρίζες από την αρχαιότητα.
Οι Αποκριές στην Αιανή, χρόνο με το χρόνο, παρουσιάζουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον και προσελκύουν θεατές κι επισκέπτες από την ευρύτερη περιοχή της Αιανής κι Ελίμειας, αλλά κι απ’ όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Αποκορύφωμα, η λαμπρή και φαντασμαγορική παρέλαση των καρναβαλικών ομάδων. Φέτος, η παρέλαση μας εξέπληξε θετικά. Θέματα αρμάτων, μοναδικά, ελκυστικά, μεγάλη εθελοντική συμμετοχή, πλήθος επισκεπτών, χαμόγελα , μουσική, γλέντι, χορός, όλα με τάξη, σειρά κι ευρηματικότητα.!
Όμως, από την εθιμική ζωή, τις λαογραφικές τάσεις και στιγμές της Αιανής, του τότε, μας λείπουν σήμερα οι νύφες κι οι γαμπροί. Οι νέες κι οι νέοι μας, ας δώσουν την απάντηση οι ίδιοι και κατά τον πόθο τους.
Τα σιροπιαστά γλυκά, δεν τρώγονται από μόνα τους.
Οι Αποκριές μας χαρίζουν, κέφι, χαρά κι ευθυμία, πίσω από «τις μάσκες» του δωδεκαημέρου. Με τον ερχομό της Σαρακοστής, ας δώσουμε στον εαυτό μας την ευκαιρία της ψυχικής αναζήτησης κι υγείας.
Συγχωρεμένα και Καλή Σαρακοστή
Υ.Γ. : Ο συντονισμός και η διεκπεραίωση θεμάτων επικοινωνίας, διαφήμισης, επιχορηγήσεων, από κρατικούς φορείς, έχουν από κοινού η Κοινότητα Αιανής, ο Π.Μ.Σ «Η Πρόοδος», (ως ο νόμιμος εκπρόσωπος όλων των καρναβαλικών ομάδων) αλλά και πρόσωπα κι επαγγελματίες που είναι οι αφανείς στυλοβάτες, του εγχειρήματος των αξιόλογων αποκριάτικων εκδηλώσεων.
Ως απλός πολίτης, θέλω να συγχαρώ και να ευχαριστήσω προσωπικά όλους τους συντελεστές της φετινής περίλαμπρης Αποκριάς και Παρέλασης.
Και του Χρόνου Καλύτερα
Αιανή, 5/3/25
*Βαβλιάρας Στέφανος
Συντ/χος Δάσκαλος
