Η παραδοσιακή μορφή τουρισμού, μοιάζει να έχει αρχίσει να εγκαταλείπεται προς όφελος κάποιων άλλων μορφών, που ικανοποιούν σε μεγαλύτερο βαθμό ανάγκες ή επιθυμίες του σύγχρονου ανθρώπου, πέρα από την αλλαγή παραστάσεων και αναψυχής.
Η παρακμή του μαζικού τουρισμού έχει οδηγήσει στη δημιουργία ειδικών μορφών τουρισμών, είτε ειδικών ενδιαφερόντων (special interest) είτε εναλλακτικών (alternative tourism).
Είναι γνωστό πως η διάκριση του τουρισμού σε μορφές συναρτάται με τον σκοπό του ταξιδιού ή της τουριστικής υποχρέωσης . Αναλυτικότερα, τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί ειδικές και εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Οι μορφές αυτές διαχωρίζονται σύμφωνα με την ομάδα προϊόντων και τα κυρίαρχα κίνητρα. Όπως για παράδειγμα, την γνωριμία με την φύση και την ύπαιθρο (περιήγηση, παρατήρηση, άθληση), τον πολιτισμό, την θρησκεία, την επιστήμη, την εκπαίδευση, τους επαγγελματικούς λόγους, τη θάλασσα, τους κοινωνικούς λόγους, την υγεία, την ποιότητα ζωής, τον παραθερισμό, το οργανωμένο real estate εξοχικών κατοικιών και τα θεματικά κίνητρα (θεματικά πάρκα, μουσεία, καζίνο κλπ).
Στην περίπτωση αυτήν, σύμφωνα με έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού, η Ελλάδα καταλαμβάνει χαμηλή θέση στον τομέα του εναλλακτικού τουρισμού. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης στο συγκεκριμένο τομέα, εκμεταλλεύοντας σωστά τις ευκαιρίες που υπάρχουν. Αν και διαρκώς αυξάνεται το ενδιαφέρον για βιώσιμο τουρισμό, δίνονται ισχυρές δυνατότητες ανάπτυξης της τουριστικής οικονομίας είτε σε εθνικό είτε σε τοπικό επίπεδο. Τα οφέλη της εδραίωσης των παραπάνω τουριστικών μορφών εστιάζουν στην δημιουργία νέων επιχειρήσεων, την επένδυση κεφαλαίων , την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, την κοινωνική ανάπτυξη κοκ.
Η αναγκαιότητα του σχεδιασμού ενός στρατηγικού πλάνου που θα αφορά τον εναλλακτικό τουρισμό, χρήζει στην περίπτωση της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας όπως και στον δήμο Κοζάνης, όπου σύμφωνα με το INSETE κατέχουν την τελευταία θέση επισκεψιμότητας σε όλη την χώρα.
Εκείνο που χρειάζεται για να αλλάξουν τα στατιστικά αποτελέσματα, είναι μία ορθή υλοποιήσιμη τουριστική διαχείριση (tourism management) εστιάζοντας στις υπηρεσίες και τα τουριστικά προϊόντα της περιοχής, τα οποία οφείλουν να τα διαχειριστούν οι υπεύθυνοι με καθολικό σχεδιασμό. Αυτό συνεπάγεται με την δημιουργία μιας τουριστικής πολιτικής, η οποία θα αποτελείται από ένα σύστημα επιστημικών πεδίων κυρίως της διοίκησης και των παρεμφερή γνωστικών αντικειμένων (πολιτιστική/τουριστική διαχείριση, διαχείριση έργων, οικονομικών και ανθρωπίνων πόρων), και ως τελευταίο στάδιο τον σχεδιασμό της στρατηγικής επικοινωνικής πολιτικής (Communication and promoting policy in tourism marketing).
Εν κατακλείδι, ο σχεδιασμός της τουριστικής διαχείρισης απαιτεί ανθρώπους με επιστημονικότητα, τεχνογνωσία και εξειδικεύσεις καθώς δεν χωράνε ερασιτεχνικοί χειρισμοί οι οποίοι επιφέρουν μη επιθυμητά αποτελέσματα. Κυρίως σε μία περιοχή όπως η Κοζάνη, η οποία πλήττεται από δυσμενή κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα (απολιγνητοποίηση, ανεργία κλπ).
Κορίνα Χατζηπαναγιωτίδου
Πολιτιστική Διαχειρίστρια,
MSc, Cultural Management
Τελειόφοιτη Οικονομικών Σπουδών- Διοίκηση Τουρισμού, ΠΔΜ
