Ο σεβασμός στο θρησκευτικό συναίσθημα του νεκρού και στη μνήμη του θανόντος αποτελούν αρχές που ίσχυαν ανέκαθεν στις περισσότερες κοινωνίες. Στην ελληνική νομοθεσία ο σεβασμός αυτός εκφράζεται ρητά στον Ποινικό Κώδικα όπου η «περιύβριση νεκρού» και η «προσβολή της μνήμης του νεκρού» αποτελούν ποινικά αδικήματα. Ο θάνατος δεν είναι απλώς ένα κοινωνικό γεγονός, αλλά ένα γεγονός κατ’ εξοχήν προσωπικό και υπαρξιακό. Η ταφή των νεκρών είναι δομικό στοιχείο της Ορθόδοξης πίστης και θεμελιώδης πρακτική της Ορθόδοξης παράδοσης. Ο σεβασμός στη μνήμη του νεκρού είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τα ταφικά έθιμα και τα ταφικά μνημεία σε όλες τις περιόδους της ιστορίας. Επομένως η αντιμετώπισή τους πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή αφού το θέμα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο. Τα κατά τόπους έθιμα που υπάρχουν ευρύτερα στον ελλαδικό χώρο αλλά και ιδιαίτερα στην Κοζάνη, και κυρίως το μοναδικό έθιμο της διενέργειας της Αναστάσιμης Θείας Λειτουργίας στα κοιμητήρια του Αγίου Γεωργίου, τονίζουν ακόμη περισσότερο την ιδιαίτερη σχέση των Κοζανιτών με αυτό τον χώρο.
Το θέμα της λειτουργίας των Δημοτικών Κοιμητηρίων Κοζάνης δεν είναι τωρινό. Απασχολεί τις δημοτικές αρχές για σχεδόν 20 χρόνια και για την αντιμετώπισή του ορθώς επιλέχθηκε η κατασκευή ενός νέου σύγχρονου Δημοτικού Κοιμητηρίου. Δυστυχώς οι χρονικές καθυστερήσεις, κυρίως λόγω γραφειοκρατικών διαδικασιών, προκάλεσαν την δυσάρεστη κατάσταση που βιώνουμε σήμερα με αποτέλεσμα να υπάρχει καθυστέρηση στην ταφή των θανόντων που πέρα από τα υγειονολογικά προβλήματα συμβάλει στη μεγιστοποίηση της ψυχικής οδύνης των οικείων.
Κατά τη συζήτηση του θέματος στο τελευταίο δημοτικό συμβούλιο η Δημοτική Κίνηση παρά τις πολλές ενστάσεις της, που τις εξέφρασε κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, συμφώνησε με τις προτάσεις της Δημοτικής Αρχής έτσι ώστε να υπάρξει άμεση – αν και προσωρινή – επίλυση του προβλήματος. Η θετική μας όμως ψήφος δεν νομιμοποιεί ούτε την πρόχειρη εισήγηση που μας παρουσιάστηκε αλλά ούτε και τις κινήσεις εντυπωσιασμού που ακολούθησαν εκ μέρους των σχετικών αντιδημάρχων.
Πιο συγκεκριμένα, ο απαραίτητος χρόνος εκταφής σε κάθε κοιμητήριο προσδιορίζεται κατά κανόνα από 3 έως 5 χρόνια και προσδιορίζεται με τα επί τόπου δεδομένα για την κάθε περίπτωση (υγειονολογικά, υδρολογικά, εδαφολογικά κ.α.). Με δεδομένο το γεγονός ότι τα Δημοτικά κοιμητήρια Κοζάνης είναι ιδιαίτερα βεβαρυμμένα η μείωση του χρόνου ταφής αυθαίρετα, από τα 5 στα 4,5 χρόνια μπορεί να αποβεί αναποτελεσματική.
Επομένως σχετικά με την προσωρινή αντιμετώπιση προτείνουμε επιπροσθέτως:
• Αξιοποίηση του εναπομείναντος ελεύθερου χώρου που βρίσκεται δυτικά και νοτιοδυτικά του κοιμητηρίου έκτασης περίπου 500 m2, εφόσον πραγματοποιηθούν άμεσα οι απαραίτητες εργασίες διαμόρφωσης και προετοιμασίας του χώρου (σχέδιο 1).
• Δυνατότητα ταφής στα κοιμητήρια των τοπικών διαμερισμάτων του Δήμου Κοζάνης, ανεξαρτήτως καταγωγής από αυτά, στα οποία υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις και συμφωνεί για τη διάθεσή τους στην αρμόδια υπηρεσία του Δήμου το τοπικό συμβούλιο. Η επιλογή θα ανήκει στους συγγενείς του θανόντος και θα πραγματοποιείται με όρους αντίστοιχους με το Δημοτικό Κοιμητήριο Κοζάνης (χρόνος ταφής, τέλος ταφής).
• Παραμονή των οστών στο οστεοφυλάκιο για όσο χρόνο επιθυμούν οι συγγενείς του θανόντος και καταβάλουν το αντίστοιχο τέλος. Απομάκρυνση μόνο των οστών όσων οι συγγενείς δεν επιθυμούν την περαιτέρω φύλαξή τους.
Σχετικά με την οριστική αντιμετώπιση, μετά την έγκριση του τοπικού ρυμοτομικού και την ολοκλήρωση των απαλλοτριώσεων, η κατασκευή των νέων κοιμητηρίων πρέπει να υλοποιηθεί άμεσα. Λόγω της ύπαρξης παρατηρήσεων εκ μέρους της Διαχειριστικής Αρχής του προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης» στην πρόταση του Δήμου Κοζάνης, και για να μην υπάρξει περαιτέρω καθυστέρηση, προτείνουμε το «σπάσιμο» του έργου των νέων κοιμητηρίων Κοζάνης σε δυο υποέργα σχεδόν ισόποσα. Το πρώτο, λόγω πλήρους ωριμότητας, θα αφορά τον χώρο κατασκευής των τάφων (κτιστών) με τις αντίστοιχες προσβάσεις, χώρους στάθμευσης και φυτεύσεις και το δεύτερο λόγω εκκρεμοτήτων στις αδειοδοτήσεις, θα αφορά τις κτιριακές κατασκευές δηλαδή τον Ιερό Ναό και το κωδωνοστάσιο, το κτίριο νεκροθαλάμων, το κτίριο διοίκησης, το οστεοφυλάκιο και την αίθουσα δεξιώσεων (σχέδιο 2). Με αυτόν τον τρόπο θα διασφαλιστεί η χρηματοδότηση και θα δοθεί η επιθυμητή οριστική λύση σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Κοζάνη 19/02/2024
Για την Δημοτική Κίνηση «Κοζάνη Τόπος να Ζεις»
