Ερώτηση της Βουλεύτριας Κοζάνης του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ στην Βουλή
Επίκαιρη ερώτηση κατέθεσε η Βουλευτής Π.Ε. Κοζάνης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Καλλιόπη Βέττα προς τον Αναπληρωτή Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκο Παπαθανάση, λέγοντας πως οι υστερήσεις, τα κενά και η στασιμότητα στην απορρόφηση κονδυλίων για το Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, δημιουργούν απόγνωση στη Δυτική Μακεδονία. Ο κ. Παπαθανάσης ανέφερε, εν μέσω άλλων, πως με τα έως τώρα δεδομένα θα δημιουργηθούν πάνω από 4.000 θέσεις εργασίας στη Δυτική Μακεδονία, μόνο από τα προγράμματα που ήδη «τρέχουν» και βρίσκονται σε εξέλιξη. Επίσης σύντομα θα διατεθούν 10.000 στρέμματα στις επιχειρήσεις που θα εγκατασταθούν στην περιοχή ενώ θα «τρέξει» και ένα πρόγραμμα για τη στήριξη των επιχειρήσεων στη Δυτική Μακεδονία.
Στην πρωτολογία της η κ. Βέττα αναφέρθηκε στο γεγονός ότι εδώ και πέντε χρόνια που έχει εξαγγελθεί η απολιγνιτοποίηση και το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων, δεν υπάρχει καμία ουσιαστική πρόοδος στην πορεία των έργων για το Π.Δ.Α.Μ., παρά μόνο «εξαγγελίες, “βροχή” δισεκατομμυρίων που μένουν μόνο στα χαρτιά και ανερμάτιστες δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών για “κοσμογονία” και αλλαγή παραγωγικού μοντέλου», όπως τόνισε.
Δεν παρέλειψε να αναφερθεί στο γεγονός πως η απόφαση για την απολιγνιτοποίηση πάρθηκε χωρίς να έχει γίνει κάποια συζήτηση με τους κατοίκους της Δυτικής Μακεδονίας, χωρίς διαβούλευση και ουσιαστικά χωρίς τη γνώμη της τοπικής κοινωνίας. «Όλα αυτά έγιναν χωρίς να υπάρχει μέριμνα για την ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας, το ενεργειακό κόστος και την ήπια μετάβαση των περιοχών που πλήττονται άμεσα, όπως είναι η Δυτική Μακεδονία. Οι πολίτες αυτής της περιοχής που σήκωσε όλο το βάρος και το ενεργειακό φορτίο της χώρας τα προηγούμενα χρόνια, υφίστανται τις τραγικότατες συνέπειες αυτής της απόφασης σε όλους τους τομείς» υπογράμμισε η ίδια.
Συνέχισε λέγοντας πως υπάρχει τεράστια υποχώρηση σε όλους τους ποιοτικούς και ποσοτικούς δείκτες της περιοχής. Ενώ, οι διακηρυγμένοι πυλώνες του Π.Δ.Α.Μ. (δηλαδή οι τομείς της ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, της ενεργειακής μετάβασης – ουδετερότητας, της αναπροσαρμογής χρήσεων γης – κυκλικής οικονομίας, της δίκαιης εργασιακής μετάβασης, των ολοκληρωμένων παρεμβάσεων μικρής κλίμακας και της τεχνικής βοήθειας), όπως ανέφερε η Βουλευτής, είναι εντελώς στάσιμοι. «Σε κανέναν από τους πυλώνες του Προγράμματος δεν υπάρχει καμία εξέλιξη που να δημιουργεί μια προοπτική για την περιφέρεια μας και τους πολίτες της. Επίσης δεν υπάρχει καμία ευδιάκριτη πρόοδος στην απορρόφηση των πόρων του μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης. Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης έχει αξιοποιηθεί ελάχιστα, η απορροφητικότητα είναι απελπιστικά χαμηλή και δε δημιουργεί καμία προστιθέμενη αξία» τόνισε η κ. Βέττα.
Παράλληλα, η κ. Βέττα έκανε ειδική μνεία στα χρηματοδοτικά εργαλεία του Ταμείου δίκαιης Μετάβασης, όπου οι εντάξεις έργων είναι μόλις στο 14%. Στη μηδαμινή πρόοδο στον τομέα των δημόσιων αλλά και των μεγάλων ιδιωτικών επενδύσεων. Στην απώλεια δεκάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας, οι οποίες, σύμφωνα με τον κυβερνητικό σχεδιασμό, θα αναπληρωθούν από 3-4.000 θέσεις. Στην έλλειψη μέριμνας για τις αποκαταστάσεις εδαφών και ορυχείων και την ολοκλήρωση της τηλεθέρμανσης, η οποία είναι «επί ξύλου κρεμάμενη» (κόστος, δίκτυα, χρέη κλπ) και στη μη εφαρμογή της ρήτρας μετάβασης που προέβλεπε ειδική μεταχείριση στην περιοχή, για να αντισταθμίσει την ζημία από την άδικη απόφαση.
Ο κ. Παπαθανάσης από τη μεριά του έκανε μια ιστορική αναδρομή αυτών των πέντε χρόνων και αναφέρθηκε στο πως πάρθηκε η απόφαση για την απολιγνιτοποίηση. Συνέχισε λέγοντας πως το Π.Δ.Α.Μ. είναι το πρώτο πρόγραμμα στην Ευρώπη, 1,6 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο τρέχει με τέτοιους ρυθμούς που έχει σχεδόν ξεπεράσει την πορεία του προγράμματος ΕΣΠΑ 2021-2027. Όπως ανέφερε ο ίδιος, μέσα σε 22 μήνες το πρόγραμμα έχει εξειδικεύσει 31 δράσεις συνολικού προϋπολογισμού 833 εκατομμυρίων ευρώ, δηλαδή το 54,3% του προγράμματος. Έχουν εκδοθεί 30 προσκλήσεις συνολικού προϋπολογισμού 744 εκατομμυρίων ευρώ, δηλαδή το 45,7% του προγράμματος. Έχουν ενταχθεί 34 έργα συνολικού προϋπολογισμού 268 εκατομμυρίων ευρώ και έχουν αναληφθεί ήδη νομικές δεσμεύσεις 100 εκατομμυρίων ευρώ.
Συνέχισε λέγοντας πως πρόκειται για ένα πρόγραμμα που πέραν των προσκλήσεων, βρίσκονται σε εξέλιξη οι αξιολογήσεις για μικρές – πολύ μικρές επιχειρήσεις για το καθεστώς του de minimis 50 εκατομμυρίων ευρώ, 130 εκατομμύρια ευρώ για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και 150 εκατομμύρια ευρώ για τις μεγάλες επιχειρήσεις. «Μέχρι τώρα, διαφαίνεται ότι θα δημιουργηθούν πάνω από 4.000 θέσεις εργασίας μόνο από τα προγράμματα τα οποία τρέχουν και βρίσκονται σε αξιολόγηση, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου, δηλαδή νέες δράσεις, νέες επιχειρήσεις, βιώσιμη ανάπτυξη ακριβώς γιατί αυτός ήταν ο αρχικός στόχος μας. Θέλαμε να αλλάξουμε το παραγωγικό μοντέλο, να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας για να μπορούν οι κάτοικοι της Δυτικής Μακεδονίας να μείνουν στον τόπο τους» τόνισε ο κ. Παπαθανάσης.
Στη δευτερολογία της η κ. Βέττα, σημείωσε ότι «για την κυβέρνηση συνιστά επιτυχία το γεγονός ότι στο τέλος του 2025, όταν θα έχουν κλείσει οριστικά όλες οι μονάδες, θα έχει προχωρήσει αρκετά το σκέλος των προσκλήσεων, ούτε καν των εντάξεων, πόσο μάλλον των υλοποιήσεων». Όπως ανέφερε, η Δυτική Μακεδονία έχει τη μεγαλύτερη μείωση του ΑΕΠ στην Ευρώπη από το 2020 έως το 2022, έχει το μεγαλύτερο ποσοστό μείωσης πληθυσμού, κλείνουν εκπαιδευτικές δομές και τμήματα και ο αγροτικός τομέας «χειμάζεται». Επίσης υπογράμμισε πως οι υποδομές καταρρέουν χωρίς να δημιουργούνται καινούριες, η ανεργία αυξάνεται και οι προοπτικές για την περιοχή είναι όλο και πιο δυσοίωνες.
Την ίδια ώρα, όπως τόνισε, σε μια πλήρη αντιστροφή των προτεραιοτήτων, η κυβέρνηση έχει καταβάλει σε υπηρεσίες διαφήμισης και μάρκετινγκ για τη δημοσιότητα του ΠΔΑΜ, 5.200.000 ευρώ, ενώ παράλληλα, έχουν καταβληθεί σε υπηρεσίες παροχής συμβουλών 7.258.064 ευρώ. Τέλος, αναφέρθηκε στο γεγονός ότι η Μετάβαση Α.Ε. δεν λαμβάνει υπόψη της τις τοπικές ανάγκες και ιεραρχήσεις, ενώ αναφέρθηκε στη φυγή πληθυσμού, ειδικά των νέων, που έχουν το μεγαλύτερο ποσοστό μετανάστευσης από όλες τις λιγνιτικές περιοχές στην Ευρώπη και βλέπουν την περιοχή τους να μετατρέπεται σε «μια ζώνη μαρασμού».
Στην δευτερολογία του ο κ. Παπαθανάσης, σημείωσε πως η Μετάβαση Α.Ε. είναι μια εταιρεία η οποία θα παραλάβει, στο όνομα της Ελληνικής Πολιτείας, 100 χιλιάδες στρέμματα για να μπορέσει να τα δώσει προς αξιοποίηση τους, για να μπορέσει να αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο.
Συνέχισε λέγοντας πως για τις υφιστάμενες μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις στη Δυτική Μακεδονία υπεβλήθησαν 383 αιτήσεις με συνολικό προϋπολογισμό 23 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή κάλυψαν το 109% του προγράμματος. Για τις νέες πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις υπέβαλαν αίτηση 236 εταιρείες, συνολικού προϋπολογισμού 14 εκατομμυρίων ευρώ. Για υφιστάμενες μεσαίες εταιρείες, στο πλαίσιο του γενικού απαλλακτικού κανονισμού, υπεβλήθησαν 35 αιτήσεις συνολικού προϋπολογισμού 99 εκατομμυρίων που κάλυψαν 218% του προγράμματος. Και για τις νέες και υπό σύσταση, υπεβλήθησαν 62 αιτήσεις, συνολικού προϋπολογισμού 150 εκατομμυρίων ευρώ που κάλυψαν το 329% του προγράμματος. Επίσης, δήλωσαν τρεις υφιστάμενες μεγάλες επιχειρήσεις προϋπολογισμού 52 εκατομμυρίων ευρώ και δύο υπό σύσταση – νέες επιχειρήσεις, προϋπολογισμού 28 εκατομμυρίων.
«Είναι ένα πρόγραμμα ΕΣΠΑ το οποίο ωριμάζει με τις προσκλήσεις. Το πρόγραμμα για τη Δυτική Μακεδονία θα έχει εξειδικευτεί στο 70% έως το 2025, κάτι το οποίο το βάζει μπροστά από όλα πανευρωπαϊκά προγράμματα απολιγνιτοποίησης και μπροστά από το ΕΣΠΑ 2021-2027, το οποίο τρέχει στην ολότητα του. Υπάρχει μια πραγματική αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου γιατί βλέπουμε επιχειρήσεις οι οποίες έχουν εξειδίκευση και στην υψηλή τεχνολογία» υπογράμμισε ο κ. Παπαθανάσης.
Τέλος, ανέφερε πως θα «τρέξει» ένα πρόγραμμα (ταμείο) από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, το οποίο θα εξειδικεύεται στο να στηρίξει τις επιχειρήσεις στη Δυτική Μακεδονία, προϋπολογισμού 75 εκατομμυρίων ευρώ και θα «μοχλεύσει» δάνεια πάνω από 130 εκατομμύρια ευρώ. «Η στόχευση μας είναι να δώσουμε πραγματική στήριξη στη Δυτική Μακεδονία έτσι ώστε να αλλάξουμε το παραγωγικό της μοντέλο. Προφανώς δε γίνεται από τη μια στιγμή στην άλλη, αλλά έχει γίνει μεγάλη πρόοδος. Το παρακολουθεί προσωπικά και ο Πρωθυπουργός. Για τα προγράμματα του ΔΑΜ και της Μετάβασης με την παραλαβή εδαφών, να πω ότι θα παραλάβουμε σύντομα 10.000 στρέμματα, ήδη προχωρά η διαδικασία και θα διατεθούν στις επιχειρήσεις που θα εγκατασταθούν σε αυτές τις περιοχές» κατέληξε ο κ. Παπαθανάσης.
Θένια Βασιλειάδου – www.xronos-kozanis.gr
