Mελετώντας ακόμη μια φορά έναν άνθρωπο (John Muir) που έχει κατανοήσει πλήρως το πόσο σημαντικό και ευεργετικό για την σωματική, αλλά και ψυχική υγεία είναι να περνάμε τον ελεύθερο χρόνο μας στη φύση, έπεσα πάνω σ’ αυτό: «Η γαλήνη της φύσης θα κυλήσει μέσα σας, όπως οι ηλιαχτίδες περνούν ανάμεσα από τα δέντρα. Ο αέρας θα σας μεταδώσει τη φρεσκάδα του και οι καταιγίδες την ενέργεια τους, καθώς οι έγνοιες θα πέφτουν σαν τα φθινοπωρινά φύλλα».
Την εβδομάδα που μας πέρασε και συγκεκριμένα το Σάββατο 29 και την Κυριακή 30 Απριλίου διοργανώθηκαν για 3η συνεχόμενη φορά στο νομό Γρεβενών αγώνες ορεινού τρεξίματος «Orliakas Adventure Race», με αφετηρία το χωριό Σπήλαιο. Ο Orliakas Race είναι ένας αγώνας ορεινού τρεξίματος που προάγει και αναδεικνύει τις ομορφιές της περιοχής, καθώς χαρακτηρίζεται ως τόπος ιδιαίτερου φυσικού γεωλογικού και ιστορικού κάλους. Οι διαδρομές του αγώνα χωρίζονται σε 3 κατηγορίες για να μπορούν να συμμετέχουν όλοι ανεξαρτήτως ηλικίας και είναι οι εξής: Orliakas adventure race 33 χλμ,Portitsa trail 10 χλμ και περίπατος μέχρι το φαράγγι Πορτίτσας 4 χλμ.
Αδράξαμε την ευκαιρία που μας δόθηκε να επισκεφτούμε τους αγώνες και προς τιμή αυτών θα περιπλανηθούμε σε μια μαγευτική διαδρομή στο Βουνό Όρλιακας, με αφετηρία το υψίστης ιστορικής σημασίας χωριό Ζιάκας και σημείο τερματισμού το χωριό Τρίκωμο.
Ο Όρλιακας είναι ένα από τα πιο όμορφα μικρά βουνά της Γρεβενιώτικης γης που καθιέρωσε την παρουσία του στους φίλους του βουνού με τα μεστά μορφολογικά του χαρακτηριστικά και την άγρια φύση του. Ένας πεζοπορικός «παράδεισος» κρύβεται στις παρυφές του, αφού η ομαλή γεωμορφολογία του, η πολυποίκιλη βλάστηση, αλλά και το δουλεμένο ανθρώπινο τοπίο καθιστούν τον ιδιαίτερο αυτό ορεινό όγκο έναν προσιτό και ενδιαφέροντα προορισμό, ακόμα και για τους αρχάριους πεζοπόρους.
Ο Ζιάκας, το Σπήλαιο, το Περιβολάκι, ο Λάβδας και το Τρίκωμο είναι κάποια από τα χωριά του Νομού Γρεβενών, τα οποία διασπείρονται περιμετρικά του Όρλιακα και μπορούν, με την τουριστική υποδομή που πλέον διαθέτουν, να χρησιμοποιηθούν ως εφαλτήριο για ευχάριστες πεζοπορικές εξορμήσεις. Στη χλωρίδα κυριαρχούν μαυρόπευκα, φλαμουριές, κέδρα, σφενδάμια, αγριοπούρναρα, κρανιές, οξιές, καρυδιές και κυρίως βελανιδιές, αμέτρητες βελανιδιές, τόσo πολλές που έδωσαν, μάλιστα, και το όνομά τους στην περιοχή: «Κουπατσοχώρια» που λέγονται τα χωριά του Όρλιακα, από το «κουπάτς», που στα τούρκικα θα πει «δρυς, βελανιδιά».
Ο Ζιάκας είναι ένα χωριό με 341 κατοίκους χτισμένο σε υψόμετρο 900 μέτρων … Θεόδωρος Ζιάκας είναι το πλήρες όνομά του, που υιοθετήθηκε για να τιμηθεί ο ομώνυμος τοπικός ήρωας, αγωνιστής και καπετάνιος στο αρματολίκι της Πίνδου (πολέμησε μάλιστα μέχρι και στην Επανάσταση του 1878!).
Λίγο έξω από το χωριό θα δεις και ένα από τα πιο γνωστά πέτρινα γεφύρια των Γρεβενών, «του Ζιάκα» κι αυτό, γνωστό τόσο γιατί είναι από τα ευκολότερα προσβάσιμα της περιοχής, όσο και γιατί είναι και από τα πιο καλοδιατηρημένα.
Αν πρώτη φορά έρχεσαι στα Γρεβενά και ρωτήσεις δέκα ανθρώπους «πες μου ένα ωραίο, γραφικό χωριό», οι εφτά στους δέκα θα σου απαντήσουν «να πας στο Σπήλαιο!». Είναι στ’ αλήθεια ένα πολύ όμορφο χωριό με ανέπαφο παραδοσιακό χρώμα. Θα σταματήσεις στη πλατεία, θα δεις το παλιό σχολείο, θα ακολουθήσεις το ειδικά σχεδιασμένο λιθόστρωτο μονοπάτι που ξεκινά από τον οικισμό και καταλήγει έπειτα από 2 χλμ. στον ποταμό Βενέτικο· όχι τόσο για να δεις το ίδιο το ποτάμι, όσο για την Πορτίτσα, ένα συγκλονιστικό γεφύρι, σήμα-κατατεθέν των Γρεβενών! Το τοπίο γύρω από το γεφύρι της Πορτίτσας απογειώνει το επιβλητικό φαράγγι, το οποίο κατά τους θερινούς μήνες μπορείς να το διασχίσεις.
Ένα επιπλέον πολύ βασικό χαρακτηριστικό του χωριού είναι οι πεντανόστιμες ποικιλίες κρεάτων που διαθέτουν οι παραδοσιακές ταβέρνες. Καταλήγοντας στο Τρίκωμο ένα χωριό στα 800 μ. υψόμετρο και ελάχιστους μόνιμους κατοίκους θα δούμε ένα από τα πιο ιστορικά γεφύρια των Γρεβενών, το γεφύρι του Αζίζ Αγά. Λέγεται πως δύο φορές κατέρρευσε λίγο πριν τα εγκαίνια του, πράγμα που φανερώνει την απερίγραπτη δυσκολία, αλλά και την περίσσεια τέχνη που χρειάστηκε για να κατασκευαστεί αν συμπεριλάβουμε και τα μέσα εκείνης της εποχής. Το γεφύρι ολοκληρώθηκε το 1727 και μέχρι σήμερα εξακολουθεί να διαθέτει το μεγαλύτερο σε άνοιγμα τόξο από τα σωζόμενα γεφύρια της Μακεδονίας, με 15 μ. άνοιγμα και συνολικό μήκος 70 μ. πραγματικά αξιοθαύμαστο έργο που δεσπόζει στους πρόποδες του χωριού.
Το μονοπάτι είναι άψογα σηματοδοτημένο και κατάλληλο για όλους όσοι θέλουν να κάνουν μια αρχή στο κομμάτι της πεζοπορίας. Το συνολικό του μήκος είναι περίπου 14 χλμ. συνολικής διάρκειας 4-5 ωρών με ελάχιστες υψομετρικές διαφορές, αρκετά track points, τα οποία διευκολύνουν τους επισκέπτες σε μεγάλο βαθμό κατευθύνοντας τους σε σημεία ανάπαυσης για νερό και φαγητό.
Σύμφωνα με τους ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολομβίας, η υπαίθρια αερόβια άσκηση μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη και τις γνωστικές ικανότητες, αφού οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μέσω αυτής αυξάνεται ο όγκος του ιππόκαμπου (δηλαδή του μέρους του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μνήμη). Τέλος σ’ ένα πείραμα που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστημίο της Οξφόρδης σε 338 άτομα που τους ζητήθηκε να διανύσουν μια απόσταση 5 χιλιομέτρων στην φύση και τα ίδια χιλιόμετρα στο κέντρο μιας πόλης τα 325 είχαν αυξημένες τις ορμόνες της χαράς-ενδορφίνες κατά 70% και μειωμένο στρές-άγχος κατά 30-40% κατά την διάρκεια του πειράματος στην φύση.
Κάποιος καθηγητής μου στο λύκειο έλεγε πως τα πάντα γύρω μας βασίζονται στα μαθηματικά και έσπαγα το μυαλό μου να καταλάβω τι εννοεί…
φωτο: Χάρης Γυμνόπουλος
