Ο Ενεργειακός Σύμβουλος μιλά στα Podcast του «Χ»
Μπορεί η χώρα μας να θεσμοθέτησε τις ενεργειακές κοινότητες από τις πρώτες χώρες της Ευρώπης και μάλιστα πριν εκδοθεί η σχετική οδηγία από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όμως έξι χρόνια μετά η συντριπτική πλειονότητα αυτών δεν εκφράζει το πνεύμα της κοινοτικής οδηγίας και του εθνικού θεσμικού πλαισίου. Με άλλα λόγια, ήταν μερικές φορές ακόμα και συγκαλυμμένες επιχειρηματικές δραστηριότητες που χρησιμοποίησαν το όχημα των ενεργειακών κοινοτήτων για να προχωρήσουν γρηγορότερα στην αδειοδότηση και να έχουν πρόσβαση σε αυτό το πολύτιμο αγαθό που λέγεται ηλεκτρικός χώρος.
Σύμφωνα με την σχετική κοινοτική οδηγία, οι ενεργειακές κοινότητες θα πρέπει να αποτελούν συνεταιρισμούς πολιτών που ενδιαφέρονται για την πράσινη ενεργειακή μετάβαση και όχι απλά να καταλαμβάνουν απέραντες εκτάσεις γης αποκλειστικά για επιχειρηματική δραστηριότητα. Στην Ελλάδα τα στοιχεία δείχνουν πως το 99% των ενεργειακών κοινοτήτων αφορούσαν έργα κυρίως φωτοβολταϊκών προς πώληση της παραγόμενης ενέργειας και όχι προς ιδιοκατανάλωση.
«Αν διαβάσει κανείς προσεκτικά και τις κοινοτικές οδηγίες αλλά και την σχετικά πρόσφατη εθνική νομοθεσία, αυτή που πέρασε από την ελληνική Βουλή τον Μάρτιο του 2023, υπό την σκέπη του όρου Ενεργειακή Κοινότητα κάνει σαφή αναφορά για συλλογικά σχήματα αυτοκατανάλωσης ενέργειας, δηλαδή για προσπάθειες που κάνουν οι πολίτες για να καλύψουν κυρίως τις δικές τους ανάγκες και δευτερευόντως να το δουν σαν μια επιχειρηματική δραστηριότητα» ανέφερε μιλώντας στα Podcast του «Χ» ο Σύμβουλος Ενέργειας Στέλιος Ψωμάς. Ο ίδιος ανέφερε πως σύμφωνα με στοιχεία του Green Tank, η Δυτική Μακεδονία αυτή τη στιγμή καταγράφει πάνω από 300 ενεργειακές κοινότητες που έχουν αιτηθεί 650 μεγαβάτ. «Με άλλα λόγια, δεν είναι αμελητέος ο αριθμός αυτός τουλάχιστον σε σχέση με τις ενεργειακές ανάγκες στις περιφέρειες. Παρόλα αυτά γνωρίζω ότι αρκετός κόσμος είναι δυσαρεστημένος από τον τρόπο που προχωρεί αυτός ο θεσμός στη Δυτική Μακεδονία, δεδομένου ότι θα περίμενε κανείς η περιφέρεια αυτή να πρωτοστατεί στην ενεργειακή μετάβαση» πρόσθεσε ο ίδιος.
Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί τρεις υπουργικές αποφάσεις που θέτουν προτεραιότητες για το ποιος αποκτά πρόσβαση στο ηλεκτρικό χώρο πανελλαδικά και σε ξεχωριστή κατηγορία βρίσκονται οι περιφερειακές ενότητες Κοζάνης και Φλώρινας, οι οποίες επιθυμούν να αποκτήσουν πρόσβαση στον ηλεκτρικό χώρο. Συγκεκριμένα, οι υπουργικές αυτές αποφάσεις διαθέτουν περίπου 400 μεγαβάτ σε σχήματα συλλογικά ενεργειακών κοινοτήτων με την διαφορά ότι ακόμη δεν έχει δοθεί αυτός ο ηλεκτρικός χώρος.
Ο κ. Ψωμάς περιέγραψε ένα αμφίβολο άμεσο μέλλον για τις ενεργειακές κοινότητες στην Δυτική Μακεδονία. «Δυστυχώς προηγούνται αρκετά έργα σε άλλες κατηγορίες και όταν τελειώσει αυτή η προτεραιοποίηση, τότε θα ασχοληθεί ο αρμόδιος διαχειριστής με τα έργα των ενεργειακών κοινοτήτων στην περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας. Ουσιαστικά μιλάμε για τέσσερα μεγάλα έργα της τάξης των 100 μεγαβάτ το καθένα, τα οποία αποτελούν συγκέντρωση μικρότερων έργων που έχουν κοινό σημείο σύνδεσης. Άρα σε αυτό το κομμάτι που αφορά πολίτες θα έλεγα ότι ναι υπάρχει κάποια προοπτική, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει ή ούτε καν πρόβλεψη για το χρόνο που θα διατεθεί αυτός ο ηλεκτρικός χώρος, έτσι ώστε οι ενδιαφερόμενοι να μπορέσουν να προχωρήσουν» υπογράμμισε.
Ένα πολύ σημαντικό βήμα που έγινε από την Κυβέρνηση είναι το πρόγραμμα «Απόλλων» που στόχο έχει στην προώθηση ενεργειακών κοινοτήτων σε επίπεδο περιφέρειας με στόχο την κάλυψη των αναγκών σε ηλεκτρική ενέργεια των ΟΤΑ πρώτου και δεύτερου βαθμού αλλά και των τοπικών ΔΕΥΑ, ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ, καθώς επίσης και των αναγκών των πολύ ευάλωτων νοικοκυριών που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Σύμφωνα με αυτό, αυτοί που ανήκουν στην πρώτη κατηγορία του κοινωνικού οικιακού τιμολογίου, το σχέδιο είναι να παίρνουν δωρεάν περίπου το 90% της ενέργειας που καταναλώνουν μέσα από μια ενεργειακή κοινότητα, την οποία θα εποπτεύει ένας συλλογικός φορέας της τοπικής αυτοδιοίκησης. Σε ότι αφορά στους δήμους, στις ΔΕΥΑ και στους ΤΟΕΒ ο στόχος είναι να παίρνουν δωρεάν το 50% της ενέργειας που σήμερα καταναλώνουν.
Σύμφωνα με τον Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας Γιώργο Αμανατίδη, το επόμενο διάστημα οι δυο ανενεργές ενεργειακές κοινότητες που είχαν συσταθεί θα συγχωνευτούν σε μια για να αξιοποιηθεί στο πρόγραμμα «Απόλλων» για να «διεκδικήσει την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας με αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Την περίοδο λοιπόν αυτή ανασυνθέτουμε τις δυνάμεις μας ετσι ώστε με έναν βιώσιμο τρόπο να ενταχθούμε είτε στο πρόγραμμα Απόλλων, είτε να αξιοποιήσουμε τους πόρους του Πράσινου Ταμείου» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Ψωμάς ανέφερε πάντως ότι σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις για να καλυφθούν οι ανάγκες της Περιφέρειας δεν απαιτούνται πολύ μεγάλες επενδύσεις. «Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι απαιτείται μία επένδυση της τάξης των 35 εκατομμυρίων ευρώ και η λογική είναι ότι θα χρησιμοποιηθούν έργα, ας το πούμε έτσι αδειοδοτικά ώριμα, δηλαδή έργα τα οποία διαθέτουν ήδη όρους σύνδεσης, άρα έχουν ξεπεράσει το μεγάλο σκόπελο για τον οποίο συζητούσαμε πριν και φυσικά για να μπορέσουν να καλύψουν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις ανάγκες και των δήμων, αλλά και των ευάλωτων νοικοκυριών, θα χρειαστεί και η προσθήκη μπαταριών. Αυτό είναι το πνεύμα» είπε χαρακτηριστικά.
Από την μεριά του ο αντιπρόεδρος του Δικτύου Ενεργειακών Κοινοτήτων Δυτικής Μακεδονίας Λευτέρης Ιωαννίδης μιλώντας στα Podcast του «Χ» ανέφερε πως «υπάρχει έλλειψη πολιτικής προτεραιότητας αυτής της διάστασης της ενεργειακής μετάβασης τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο. Από την άλλη όμως πρέπει να καταλάβουμε ότι οι ενεργειακές κοινότητες και η δημοκρατία είναι θεμελιώδους σημασίας για τη Δυτική Μακεδονία, καθότι θα συμβάλει στην δίκαιη ενεργειακή μετάβαση της περιοχής, αλλά και στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας που είναι μείζον ζήτημα».
Τέλος, ο κ. Ψωμάς εξέφρασε την άποψη ότι αυτό που θα πρέπει να γίνει από δω και πέρα είναι να ξεκαθαριστεί ότι οι ενεργειακές κοινότητες θα αφορούν κάλυψη ιδίων αναγκών πρωτίστως με έμφαση στην αυτοκατανάλωση έτσι ώστε τα οφέλη να τα καρπωθούν αρκετές χιλιάδες κόσμου και όχι απλώς λίγοι επενδυτές. «Από την άλλη, αν ρωτήσετε οποιονδήποτε πολιτικό και έχει τύχει να παρευρεθώ σε διάφορες συζητήσεις στη Βουλή, κατά τη συζήτηση των σχετικών νομοσχεδίων, δεν υπάρχει κάποιος ο οποίος θα αντιδρούσε στην ιδέα της ενεργειακής δημοκρατίας, αλλά είπαμε άλλο το να μιλάει κανείς και άλλο να πράττει από την άλλη για να είμαστε και δίκαιοι απέναντι» κατέληξε ο κ. Ψωμάς.
Ακούστε ολόκληρο το επεισόδιο για τις ενεργειακές κοινότητες εδώ:
Σωκράτης Μουτίδης – www.xronos-kozanis.gr
