Στη δημοκρατία των fake news

“Η ψηφιακή τεχνολογία και ο ιστός δημιούργησαν την πιο εκπληκτική δυνατότητα εξάπλωσης ψέματος που ο κόσμος έχει δει ποτέ, ενώ τα οικονομικά που υποστηρίζουν τη δημοσιογραφία που αναζητά την αλήθεια δεν ήταν ποτέ πιο αδύναμα» γράφει ο πρώην αρχισυντάκτης του Guardian Alan Rusbridger στο τελευταίο του βιβλίο “Breaking News: The remaking of journalism and why it matters now” που εκδόθηκε το Σεπτέμβριο του 2018. Η ερευνητική δημοσιογραφία ή τελοσπάντων η δημοσιογραφία που σέβεται τον εαυτό της και ερευνά, διασταυρώνει, επαληθεύει… έχει πάει εδώ κι αρκετό καιρό διακοπές.
Στο μιντιακό οικοσύστημα τη θέση της έχει καταλάβει η …δημοκρατία των fake news, όπου ο καθένας λέει και γράφει ότι μπαρούφα θέλει και όσο μεγαλύτερη είναι μπαρούφα του, τόσο μεγαλύτερη και η επιρροή της. Καθώς η πρόσληψη των πληροφοριών από τον καθένα μας γίνεται με βάση ότι μας συμφέρει και ταιριάζει στο αξιακό μας σύστημα, όπως μας λέει και η θεωρία της γνωστικής ασυμφωνίας του Festinger, μένουμε μάλλον οικειοθελώς στο θάλαμο αντήχησης (echo chamber), εκεί όπου στα αυτιά μας έρχεται η ηχώ αυτών μόνο που θέλουμε να ακούσουμε. Οk μέχρι εδώ. Ο καθένας έχει την ατομική του ευθύνη και κάνει την επιλογή του στο από πού θα ενημερωθεί ή τι θα πιστέψει. Απλά ας έχει υπόψη ότι κάποτε έρχεται και η δική του ώρα. Υπάρχει, όμως, κι εκείνη η έρμη η ευθύνη που έχουν οι ίδιοι οι εκδότες, οι δημοσιογράφοι και γενικώς τα πρόσωπα με δημόσιο λόγο. Να κρατούν μια υπεύθυνη στάση απέναντι στο κοινό.
Να μην βιάζονται να συμπεράνουν, αν πρώτα δεν έχουν στη διάθεσή τους όλα τα στοιχεία, να μην βιάζονται να χαρακτηρίσουν γεγονότα, των οποίων οι πηγές δεν έχουν ακόμα ελεγχθεί, επαληθευθεί, διασταυρωθεί. Προφανώς και τους μεν και τους δε, ενδιαφέρει περισσότερο το πως θα πουλήσουν την πραμάτεια τους στην πελατεία. Και κάπου εκεί …δεν έρχεται ο ρόλος των εισαγγελέων, των ανεξάρτητων αρχών, των ίδιων των επαγγελματικών ενώσεων και όλων όσοι καλούνται να προστατέψουν από την ανθρωποφαγία που μαίνεται όχι μόνο στο αρρύθμιστο διαδίκτυο, αλλά και στον έντυπο τύπο. Στις συζητήσεις της γειτονιάς ο καθένας μπορεί να πει τη μπούρδα του. Οι επαγγελματίες της είδησης, όμως, δεν έχουν αυτό το δικαίωμα.