Σε μια από τις σημαντικότερες ιστορικές προσωπικότητες της Κοζάνης, τον Γεώργιο Λασσάνη, ήταν αφιερωμένη η εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 17 Μαρτίου, στο ομώνυμο αρχοντικό, από την Κοβεντάρειο Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης, σε συνεργασία με την Εταιρεία Δυτικομακεδονικών Mελετών.
Τίτλος της εκδήλωσης, στην οποία μίλησαν ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού και πρόεδρος της Βιβλιοθήκης Παναγιώτης Δημόπουλος και ο Δρ. Κλασσικής Αρχαιολογίας Δημήτρης Μυλωνάς, ήταν “Γεώργιος Λασσάνης – Ο Κοζανίτης Homo Universalis”.
Η εκδήλωση, σύμφωνα με τον Π. Δημόπουλο είναι ουσιαστικά τα προεόρτια σε μια προσπάθεια να μεταφερθούν όσα γνωρίζουμε για το συγκεκριμένο θεατρικό έργο.
Όπως γράφει ο Παναγιώτης Δημόπουλος: O Γεώργιος Λασσάνης, ή Γοργίδας Λυσάνιος όπως υπογράφει το θεατρικό του “Ελλάς”, είναι μία εμβληματική μορφή της Ελληνικής Επανάστασης. Πέθανε στις 20 Ιουλίου του 1870 και επομένως στα 150 χρόνια από τον θάνατό του και 9 μήνες πριν τα 200 χρονα της Επανάστασης, τον Ιούλιο του 2020, η Κοζάνη θα πρέπει να διοργανώσει σειρά εκδηλώσεων για να γνωρίσουμε όλοι, εδώ και αλλού, την μεγάλη δράση του πριν και μετά τον αγώνα. Η προτομή του θα πρέπει να επανατοποθετηθεί σε περίοπτη θέση στην πόλη, ο τάφος του στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών να αποκατασταθεί και γιατί όχι να εκδώσουμε τα γνωστά άπαντά του σε έναν επετειακό τόμο.
…Γράφει ο Λυσάνιος συνωμοτικά και συνθηματικά έναν περίπου χρόνο πριν την σύσταση του Ιερού Λόχου:
“ποτέ δεν εδύνατο συγγραφεύς να εξηγήση ακριβώς τας βάσεις του Ιερού Λόχου, διότι εφυλάττοντο απόκρυφοι και μυστηριώδεις…μόνοι ο Επαμεινώνδας και ο Γοργίδας υπενδυθέντες προ καιρόν το σχήμα της αλώπεκος διέφυγαν τους οξυδερκείς οφθαλμούς των ταχυπόπτων Τυράννων…”
κάπως έτσι ο Λασσάνης (επί σκηνής ο ίδιος) στην Οδησσό το 1819 στρατολόγησε με αλληγορίες και συμβολισμούς τους Έλληνες εκείνους που αργότερα θυσιάστηκαν στον αντιπερισπασμό του Δραγατσανίου με τον Ιερό Λόχο.
“εμπνεύσατε εις τους δυστυχείς, τας αρετάς εκείνας…
Ανδρείαν και ομόνοιαν και την φιλοπατρίαν
δια ν’ αποφασίσωσι συμφώνως και με ζήλον
ή όλοι ν’ αποθάνωσιν ή δούλοι να μη ζώσιν”
και κάπως έτσι, χωρίς δεύτερες σκέψεις, ένας μικρός λαός τα έβαλε με όλες τις τότε πανίσχυρες τυραννίες που τον περικύκλωναν.»
Στην εισήγησή του ο Δημήτρης Μυλωνάς αναφέρθηκε στον Φιλικό, στον Πολεμιστή, στο Λόγιο, στο Δάσκαλο, στον Υπουργό, στον Δημόσιο Λειτουργό Γεώργιο Λασσάνη και κατέληξε:
“Εμβαθύνοντας στις ημέρες και στα έργα του Γεωργίου Λασσάνη διαπιστώνεται ο νεωτερικός του χαρακτήρας και αποκαλύπτεται η κριτική συγγραφική του πένα, που περιγράφει, αποδίδει με εμπεριστατωμένο τρόπο τα γεγονότα, αναλύει και, τέλος, καταθέτει προτάσεις για την επίλυση των όποιων προβλημάτων.
Η σύντομη αυτή διαδρομή στις ημέρες και στα έργα του Λασσάνη πιστεύω ότι μας δίνει δυνατά επιχειρήματα για να μπορέσουμε να αποδώσουμε σε αυτόν τον όροhomo universalis και να τον θεωρούμε ως τον ιδανικό άνθρωπο της Αναγέννησης. Καθίσταται σαφές ότι ο Γεώργιος Λασσάνης αποτελεί μία πολυσχιδή προσωπικότητα με ποικίλα ενδιαφέροντα, πολύπλευρη δράση και ενεργή συμμετοχή στη διαμόρφωση του νεότερου Ελληνικού κράτους. Αφενός, η καλλιέργεια και η μόρφωσή του τον καταδεικνύουν ως έναν από τους σημαντικότερους λόγιους της εποχής του, έστω κι αν ο ίδιος δεν εξέδωσε τα περισσότερα έργα του. Αφετέρου, η ενεργή συμμετοχή του στην Επανάσταση αποδεικνύει ότι τα λόγια του έγιναν πράξη, όπως συμβαίνει σε κάθε ρομαντικό ριζοσπάστη ιδεολόγο οποιασδήποτε εποχής.
Ας αναλογισθούμε, λοιπόν, τι είναι εκείνο, το οποίο μας άφησε πίσω του ο Γεώργιος Λασσάνης και ας το συνδέσουμε αναφορικά με τη χώρα μας με έναν στίχο ενός άλλου ποιητή, του Ιωάννη Πολέμη, «τι έχασε, τι έχει, τι της πρέπει».
Οφείλουμε, λοιπόν, ως Δήμος και ως Δημοτική Βιβλιοθήκη της Κοζάνης, αποτείνοντας ένα μικρό φόρο τιμής τόσο στο Γεώργιο Λασσάνη όσο και σε άλλους μεγάλους Κοζανίτες, να θέσουμε ως προτεραιότητα και να προβούμε άμεσα σε αυτές τις ενέργειες, στοχεύοντας, αφενός, στην προμήθεια όσων από τα κείμενα τους δε διαθέτουμε στις συλλογές της βιβλιοθήκης, και, αφετέρου, ενώνοντας το έργο τους στο γενέθλιο τόπο και αναδεικνύοντας τις προσωπικότητές τους”.
