Ισχυρή στήριξη στην ευρωπαϊκή τους προοπτική, αλλά και σαφή μηνύματα για αντιμετώπιση της διαφθοράς, ενίσχυση της δικαιοσύνης και αποκλιμάκωση των εντάσεων
Με τρεις ξεχωριστές εκθέσεις που ενέκρινε η Ολομέλεια, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απηύθυνε σαφές μήνυμα στις κυβερνήσεις της Βόρειας Μακεδονίας, της Αλβανίας και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης: η ευρωπαϊκή τους πορεία παραμένει ισχυρά υποστηριζόμενη, αλλά προϋποθέτει τολμηρές και ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. Στο επίκεντρο των εκθέσεων βρέθηκαν ζητήματα όπως το κράτος δικαίου, η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, η καταπολέμηση της διαφθοράς και η ανάγκη για αποκλιμάκωση των πολιτικών εντάσεων.
Βόρεια Μακεδονία: Απογοήτευση για τις καθυστερήσεις, αλλά και στήριξη στις φιλοευρωπαϊκές προσπάθειες
Για τη Βόρεια Μακεδονία, το Κοινοβούλιο τόνισε ότι η διαδικασία ένταξης στην ΕΕ πρέπει να παραμείνει αξιοκρατική, στηριγμένη στα κριτήρια της Κοπεγχάγης, και κάλεσε όλες τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας να συμβάλουν σε εποικοδομητικό διάλογο που θα ενισχύσει τον πολυεθνοτικό χαρακτήρα της κοινωνίας και θα επιταχύνει την ευρωπαϊκή της πορεία.
Η έκθεση χαιρετίζει τη «φιλόδοξη ατζέντα» της χώρας και τη νέα διευκόλυνση μεταρρυθμίσεων και ανάπτυξης ύψους 750 εκατομμυρίων ευρώ, ωστόσο επισημαίνει την επείγουσα ανάγκη για εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, ειδικά στη δημόσια διοίκηση, το κράτος δικαίου και την αντιμετώπιση της διαφθοράς. Ειδική αναφορά γίνεται στις επιδεινούμενες τάσεις διαφθοράς σε υψηλό επίπεδο και στη χαμηλή εμπιστοσύνη του κοινού στο δικαστικό σύστημα.
Ο εισηγητής της έκθεσης, Thomas Waitz, χαρακτήρισε τη Βόρεια Μακεδονία «πρωτοπόρο» στην περιοχή, υπενθυμίζοντας την ιστορική αλλαγή ονόματος και τις γενναίες μεταρρυθμίσεις που υιοθέτησε. Επέκρινε, ωστόσο, το γεγονός ότι η ενταξιακή της πορεία έχει «άδικα μπλοκαριστεί» επί χρόνια, προκαλώντας απογοήτευση στους πολίτες. Κάλεσε όλα τα κόμματα να συμβάλουν στην απαραίτητη συναίνεση ώστε να συνεχιστεί η πρόοδος. Η έκθεση εγκρίθηκε με 461 ψήφους υπέρ, 121 κατά και 107 αποχές.
Αλβανία: Επείγει η καταπολέμηση της διαφθοράς και η διασφάλιση της πολυφωνίας
Η δεύτερη έκθεση αφορούσε την Αλβανία και υπογράμμισε την ισχυρή πολιτική και κοινωνική στήριξη της ευρωπαϊκής προοπτικής της χώρας. Οι ευρωβουλευτές χαιρέτισαν τη φιλοδοξία της Αλβανίας να ολοκληρώσει τις ενταξιακές συνομιλίες έως το 2027, αλλά τόνισαν ότι χρειάζονται άμεσα περαιτέρω μεταρρυθμίσεις.
Κεντρικά ζητήματα αποτελούν η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, η καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, η ενίσχυση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και η προστασία της πολυφωνίας και της διαφάνειας στα ΜΜΕ, ώστε να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών. Παράλληλα, η έκθεση επισήμανε τη συνεχιζόμενη πολιτική πόλωση και τη συγκρουσιακή ρητορική, καλώντας σε πιο περιεκτικό και εποικοδομητικό διάλογο.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην ανάγκη προστασίας της ελληνικής ορθόδοξης μειονότητας, με σεβασμό στη θρησκευτική και πολιτιστική της κληρονομιά και αποφυγή απαλλοτριώσεων ή καταστροφών ιστορικής σημασίας.
Ο εισηγητής Andreas Schieder τόνισε ότι η Αλβανία βρίσκεται «στην κορυφή της λίστας» των προς ένταξη χωρών, ενώ σημείωσε πως είναι «ισχυρός και αξιόπιστος εταίρος» της ΕΕ σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Υπογράμμισε, ωστόσο, ότι για την επίτευξη του στόχου πλήρους ένταξης έως το 2030 απαιτείται συνέχιση της προόδου και ολοκλήρωση εκλογικών και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων. Η έκθεση εγκρίθηκε με 502 ψήφους υπέρ, 120 κατά και 64 αποχές.
Βοσνία-Ερζεγοβίνη: Σκληρή κριτική για τις αποσχιστικές πολιτικές
Στην περίπτωση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, το Κοινοβούλιο επαναβεβαίωσε την υποστήριξή του στην ευρωπαϊκή της προοπτική, στη βάση των κριτηρίων της Κοπεγχάγης, και χαιρέτισε την απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, οι ευρωβουλευτές εξέφρασαν ανησυχία για τις καθυστερήσεις στις μεταρρυθμίσεις και για τη μη επαρκή εφαρμογή όσων έχουν ήδη συμφωνηθεί.
Η έκθεση καλεί την κυβέρνηση να υλοποιήσει συνταγματικές και εκλογικές μεταρρυθμίσεις, να ενισχύσει τους δημοκρατικούς θεσμούς και να καταπολεμήσει τη διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα. Σκληρή ήταν η κριτική στη διχαστική ρητορική και στις αποσχιστικές πολιτικές, ιδιαίτερα από την ηγεσία της Σερβικής Δημοκρατίας και τον Milorad Dodik, με το Κοινοβούλιο να ζητά ακόμη και στοχευμένες κυρώσεις για όσους υπονομεύουν τη σταθερότητα.
Η έκθεση αναφέρθηκε επίσης σε εξωτερικές παρεμβάσεις και εκστρατείες παραπληροφόρησης από τη Ρωσία και την Κίνα, που αποδυναμώνουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στην ΕΕ.
Ο εισηγητής Ondřej Kolář δήλωσε ότι «το μέλλον των Βαλκανίων βρίσκεται στην Ευρώπη και όχι υπό ρωσική κυριαρχία», προσθέτοντας πως η Βοσνία-Ερζεγοβίνη βρίσκεται «στην πιο δύσκολη θέση στην Ευρώπη μετά την Ουκρανία». Κάλεσε την ΕΕ να στηρίξει τη χώρα ώστε να επιτύχει την πλήρη ένταξή της στις δυτικές δομές. Η έκθεση εγκρίθηκε με 459 ψήφους υπέρ, 130 κατά και 63 αποχές.
Ένα κοινό μήνυμα: Ευρώπη με όρους, όχι χωρίς προϋποθέσεις
Οι τρεις εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σκιαγραφούν ένα κοινό συμπέρασμα: οι τρεις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων έχουν κάνει βήματα προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, όμως οι προκλήσεις παραμένουν μεγάλες. Η πολιτική βούληση για μεταρρυθμίσεις, η δέσμευση για σεβασμό των ευρωπαϊκών αξιών και η καταπολέμηση της διαφθοράς είναι κρίσιμα ζητούμενα ώστε η ευρωπαϊκή προοπτική τους να γίνει πραγματικότητα.
Με την έγκριση των εκθέσεων, οι ευρωβουλευτές υπενθύμισαν ότι η διεύρυνση δεν είναι αυτόματη διαδικασία, αλλά μια απαιτητική πορεία που απαιτεί διαρκή προσπάθεια από τις υποψήφιες χώρες — αλλά και δίκαιη αντιμετώπιση από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σωκράτης Μουτίδης – www.xronos-kozanis.gr
