Από τις εκδόσεις Αρχονταρίκι κυκλοφορεί το βιβλίο ‘’Των ορατών και των αοράτων’’ του Μιχάλη Λεβέντη, (Αθήνα 2016, σελ. 133). Το βιβλίο κατανύσσει, προβληματίζει και ανοίγει όμορφα την ψυχή του αναγνώστη στο χώρο του Αρρήτου και του ορατού.
Στον πρόλογο του βιβλίου η συγγραφέας Μάρω Βαμβουνάκη γράφει: ‘’Το να είναι σε θέση κανείς να βλέπει τα ορατά και να ‘’βλέπει’’ και τα αόρατα είναι χάρισμα και χάρις. Γιατί είναι τα αόρατα που νοηματοδοτούν τα ορατά και εξηγούν το αίνιγμα όπου σταματάει η λογική του ανθρώπου’’ (σελ. 9).
Το Σύμβολο της Πίστεως διατυπώνοντας την εμπειρία της Εκκλησίας λέει ότι ο Θεός είναι ‘’ποιητής ορατών τε πάντων και αοράτων’’. Αυτό σημαίνει ότι υπαρκτά είναι όχι μόνο τα ορατά αλλά και τα αόρατα.
Κατά κανόνα ο άνθρωπος, όχι μόνο ο μη πιστός αλλά και ο καθ’ ομολογίαν πιστός, δεν έχει το χάρισμα ή καλύτερα τη Χάρη να δει τα αόρατα και πολύ περισσότερο δεν μπορεί να εκφράσει προσωπική άποψη (καταθέτοντας προσωπική εμπειρία) γι’ αυτά.
Μια εξήγηση είναι ότι τα αόρατα ανήκουν στο χώρο του Αρρήτου και όχι στο χώρο του επιστημονικά και λογικά αποδείξιμου.
Ο συγγραφέας με το ερώτημά του: ‘’Με τι άραγε ξεδιψά καλύτερα ο άνθρωπος, με νερό ή με ουρανό; Γύρω γύρω όλοι και στη μέση το Άρρητο’’. (σελ. 53), στρέφεται στην υπαρξιακή δίψα και αναζήτηση.
‘’Ό,τι είναι άλλοιώτικο απ’ τις εμπειρίες μας, το βλέπουμε καχύποπτα και κάποτε το κοροϊδεύουμε’’ (σελ. 117). Συνήθως οι άνθρωποι δεν θέλουμε και στη συνέχεια δεν μπορούμε να κάνουμε το ρήγμα και το υπαρξιακό άνοιγμα στο Άρρητο.
Δεν είναι όμως μόνο τα αόρατα για τα οποία αμφισβητείται η ύπαρξή τους. Δεν είναι καθόλου σπάνιο φαινόμενο ο αποκλεισμός της ύπαρξης κι αυτών των ορατών.
Η αντικειμενικά ορατή εικόνα του ανθρώπου που φωνάζει ‘’πεινάω, πεινάω’’ και όλοι τον προσπερνούν ‘’σαν να μην υπάρχει’’ (σελ. 63, η ίδια διατύπωση συναντάται και στη σελ. 73), δείχνει ότι ο άνθρωπος αδυνατεί να δει και να προσλάβει, όχι μόνο το αόρατο, αλλά και το εντελώς ορατό.
Η εικόνα θυμίζει την παραβολή του Καλού Σαμαρείτη. Τον τραυματισμένο άνθρωπο από ληστές που αφού τον λήστεψαν και τον άφησαν μισοπεθαμένο στο δρόμο από Ιεροσόλυμα προς Ιεριχώ, τον ‘’είδαν’’ καθώς περνούσαν από κει, πρώτα ένας ιερέας και μετά ένας λευίτης, άνθρωποι κι οι δυο της θρησκείας, – μα μόνο τον είδαν – και περιφρονώντας ή αδιαφορώντας, τον προσπέρασαν.
Ο άνθρωπος (όταν δεν θέλει) όχι μόνο τα αόρατα δε βλέπει, δε βλέπει ούτε και τα ορατά. Προφασίζεται και κινείται τυφλά, αδιάφορα, ψυχρά, περιφρονητικά. Είναι εγκιβωτισμένος στην ατομικότητά του.
Δεν είναι παράξενο που τα αόρατα θεωρούνται από τους σκεπτικιστές ‘’παράξενα, απίστευτα ή της φαντασίας’’ (σελ. 92), όταν και τα εντελώς ορατά δεν γίνονται αντιληπτά.
Είναι φορές πάλι που με ευκολία δεχόμαστε τα αόρατα (ίσως γιατί μας βολεύει) ενώ δείχνουμε περιφρόνηση στα ορατά.
Όμως ‘’αν κάποιος πει, αγαπώ το Θεό, μισεί όμως τον αδερφό του είναι ψεύτης. Γιατί, πραγματικά, αυτός που δεν αγαπάει τον αδερφό του, που τον βλέπει, πώς μπορεί να αγαπάει το Θεό, που δεν τον βλέπει;’’, ρωτάει (και διδάσκει) στην Α’ Επιστολή του ο απόστολος και ευαγγελιστής Ιωάννης. (Α’ Ιωα. 4, 20).
Στο βιβλίο ο συγγραφέας περιγράφει ένα όνειρο: ‘’Η Παναγία έρχεται ολοζώντανη. ..…γέρνει χαριτωμένα το κεφάλι και γνέφει καταφατικά’’. (σελ. 110). Τι ομορφιά! Εδώ το αόρατο γίνεται ορατό στην κατάσταση του ονείρου.
Ωστόσο, προσθέτει παρακάτω, ο ίδιος ο Χριστός ‘’περπατά ολοζώντανος μέσα στο λόγο Του και μας ζωοποιεί’’ (σελ. 121). Τι αναθάρρηση! Το επίθετο ‘’ολοζώντανος’’ αναφέρεται δυο φορές, στην Παναγία και στο Χριστό.
Με μια διάθεση ανοίγματος στο χώρο του Αρρήτου ο συγγραφέας θέλει να μας δείξει ότι τόσο τα ορατά, όσο και τα αόρατα, έχουν (κατά θεία παραχώρηση) τη θέση τους στο βίο μας. Μια θέση που μπορεί να γίνει σχέση.
Βέβαια για να κατανοήσει ο άνθρωπος τη σχέση ορατών και αοράτων, θα πρέπει να δεχτεί ότι τα αόρατα δεν ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας και του μύθου, αλλ’ ότι είναι υπαρκτά τόσο, όσο και τα ορατά, που πολλές φορές κι αυτά δεν τα βλέπει.
Το βιβλίο ‘’Των ορατών και των αοράτων’’ του Μιχάλη Λεβέντη είναι μια μικρή αποκάλυψη, ένα άνοιγμα στο χώρο των αοράτων που νοηματοδοτούν τα ορατά.
π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας
παπαδάσκαλος
20-11-2016
