Η δυνατότητα υποβολής ξεχωριστών φορολογικών δηλώσεων για συζύγους ή μέρη του συμφώνου συμβίωσης, έχει απασχολήσει διαχρονικά τόσο τη φορολογική διοίκηση όσο και την ελληνική δικαιοσύνη. Το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν εκδοθεί αρκετές δικαστικές αποφάσεις υπέρ φορολογουμένων, οι οποίοι είχαν αιτηθεί την «μεταξύ» τους χωριστή υποβολή φορολογικής δηλώσεως εισοδήματος.
Με την παροχή της δυνατότητας στα ζευγάρια να υποβάλλουν ξεχωριστή φορολογική δήλωση ουσιαστικά δίνεται διέξοδος σε πολλούς προκειμένου να αποφύγουν προβλήματα που έχουν να κάνουν με οφειλές του ενός συζύγου προς το δημόσιο. Ειδικότερα, η διάταξη προβλέπει ότι από τη φορολογική δήλωση του 2019 (εισοδήματα 2018) τα ζευγάρια μπορούν να μην υποβάλλουν κοινή φορολογική δήλωση. Για να γίνει αυτό αρκεί ο ένας από τους συζύγους να υποβάλει το αργότερο έως τις 28 Φεβρουαρίου δήλωση για την πρόθεσή του να υποβάλλει ατομική φορολογική δήλωση. Η δήλωση δεσμεύει και τον άλλο σύζυγο.
Στην περίπτωση που υποβληθούν ξεχωριστές φορολογικές δηλώσεις κάθε σύζυγος χρεώνεται το τεκμήριο διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων που του αναλογεί με βάση τα περιουσιακά του στοιχεία. Έτσι στην περίπτωση συνιδιοκτησίας 50%-50% σε κατοικία και ΙΧ το σχετικό τεκμήριο μοιράζεται στους δυο συζύγους.
Επιπλέον, κάθε σύζυγος θα χρεώνεται το τεκμήριο ελάχιστης αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης ύψους 3.000 ευρώ, αντί για 5.000 που χρεώνεται στο ζευγάρι στην περίπτωση κοινής φορολογικής δήλωσης. Το εισόδημα και οι αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων των προστατευόμενων τέκνων βαρύνουν, στην περίπτωση ξεχωριστής φορολογικής δήλωσης, το σύζυγο με το υψηλότερο εισόδημα. Αν τα εισοδήματά τους είναι ίσα τότε βαρύνουν τον πατέρα.
Τα μειονεκτήματα της υποβολής ξεχωριστής φορολογικής δήλωσης για τους συζύγους είναι τα εξής:
- οι φορολογούμενοι χάνουν το ευεργέτημα της «μεταφοράς» εισοδήματος από τον έναν στον άλλο σύζυγο, δηλαδή με βάση το οικογενειακό εισόδημα, για την κάλυψη τεκμηρίων. Για παράδειγμα, είναι πολύ συχνή η περίπτωση που ο σύζυγος είναι ελεύθερος επαγγελματίας και δηλώνει μικρό εισόδημα και η σύζυγος είναι μισθωτή. Λόγω της άθροισης των εισοδημάτων καλύπτονται τα τεκμήρια διαβίωσης (ΙΧ, κατοικία, δίδακτρα παιδιών κλπ) και έτσι δεν προκύπτει πρόσθετος φόρος εισοδήματος για τον σύζυγο,
- η δαπάνη με αποδείξεις ή ηλεκτρονικό χρήμα που είναι απαραίτητη για την παροχή της έκπτωσης φόρου που οδηγεί στο αφορολόγητο όριο δεν μεταφέρεται από τον έναν σύζυγο στον άλλο όταν δεν επαρκεί για τον έναν σύζυγο,
- υψηλότερο κόστος σε χρήμα και σε χρόνο για την υποβολή δυο δηλώσεων αντί για μιας.
Η υποβολή ξεχωριστής φορολογικής δήλωσης για τους συζύγους έχει τα εξής θετικά για τους φορολογούμενους:
- δεν μπλοκάρεται από την εφορία η έκδοση φορολογικής ενημερότητας του ενός συζύγου όταν ο άλλος σύζυγος έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τη φορολογική διοίκηση. Πρόκειται για πολύ συχνό πρόβλημα στις περιπτώσεις που ο σύζυγος είναι επιχειρηματίας και η σύζυγος μισθωτή,
- δεν γίνεται συμψηφισμός μεταξύ του αποτελέσματος της εκκαθάρισης. Στην περίπτωση που, για παράδειγμα, ο σύζυγος είναι επαγγελματίας και προκύπτει οφειλή φόρου αλλά η σύζυγος δικαιούται επιστροφή φόρου, τότε δεν γίνεται αυτόματος συμψηφισμός που έως και μηδενίζει την επιστροφή του φόρου στη σύζυγο,
- κάθε σύζυγος καθορίζει ανεξάρτητα την πληρωμή του φόρου εισοδήματος. Σημειώνεται, πάντως, ότι εξετάζεται από τον επόμενο χρόνο, ακόμη και στην περίπτωση υποβολής κοινής φορολογικής δήλωσης η βεβαίωση και η επιστροφή του φόρου να γίνεται ξεχωριστά για τους συζύγους.
- Η επιλογή και ανάπτυξη των θεμάτων γίνεται από το λογιστικό γραφείο των Κωτούλα Αργυρώς και Κωτούλα Αλεξη
