Νέο ΕΣΕΚ: «Συντεταγμένα και υπεύθυνα η πλήρης απόσυρση του λιγνίτη έως το 2028- «Απόλυτη προτεραιότητα της κυβέρνησης η Δίκαιη Μετάβαση» 

Πιο φιλόδοξους εθνικούς στόχους για την ενέργεια και το κλίμα θέτει το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ με ορίζοντα το 2030, το οποίο παρουσιάστηκε την Πέμπτη  όπου και αποτυπώνονται οι κυβερνητικές δεσμεύσεις για υψηλότερη διείσδυση των ΑΠΕ, καθώς και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα απολιγνιτοποίησης στο τομέα της ηλεκτροπαραγωγής.
Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) αποτελεί το βασικό εργαλείο σχεδιασμού της εθνικής πολιτικής για την Ενέργεια και το Κλίμα για την επόμενη δεκαετία, λαμβάνοντας υπόψη τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και τους στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.
Πιο συγκεκριμένα το προτεινόμενο ΕΣΕΚ:
– Θέτει υψηλότερο στόχο μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, για να γίνει δυνατή η μετάβαση σε μια οικονομία κλιματικής ουδετερότητας έως το έτος 2050
– Δρομολογεί τη δέσμευση για την απολιγνιτοποίηση του τομέα της ηλεκτροπαραγωγής, οδηγώντας σε ριζικό μετασχηματισμό τον ενεργειακό τομέα
– Αυξάνει τη διείσδυση των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας
– Ενισχύει τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης θέτοντας πιο φιλόδοξο στόχο εξοικονόμησης ενέργειας
– Εστιάζει στη λειτουργία απελευθερωμένων και ανταγωνιστικών εγχώριων ενεργειακών αγορών
– Ενισχύει τον περιφερειακό ενεργειακό ρόλο της χώρας και επιταχύνει την ολοκλήρωση των ενεργειακών υποδομών
Τους κύριους άξονες του παρουσίασαν κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης και ο υφυπουργός Γεράσιμος Θωμάς με τον πρώτο να κάνει λόγο για «πράσινο» ΕΣΕΚ σημειώνοντας ότι «πρόκειται για Σχέδιο που αν κι έχει φιλόδοξους στόχους μπορεί να πάρει σάρκα και οστά και σε πολλές περιπτώσεις πρωτοπορεί στην Ευρώπη».
Το νέο ΕΣΕΚ αναμένεται στο τέλος του χρόνου προγραμματίζεται να αποσταλεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για παρατηρήσεις και ακολούθως την έγκρισή του.
Το σχέδιο απολιγνιτοποίησης
Στο σχετικό σημείωμα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας γίνεται ειδική αναφορά στην απολιγνιτοποίηση, όπου και σημειώνεται:
Εμβληματικός στόχος στο πλαίσιο του νέου σχεδιασμού αποτελεί το φιλόδοξο μεν, ρεαλιστικό δε πρόγραμμα για την εμπροσθοβαρή απολιγνιτοποίηση της χώρας, με πλήρη «απόσυρση» του εν λόγω καυσίμου από το εγχώριο σύστημα ηλεκτροπαραγωγής έως το 2028.
Η απόσυρση όλων των λιγνιτικών μονάδων μέχρι το έτος 2028 θα γίνει συντεταγμένα και υπεύθυνα. Απόλυτη προτεραιότητα της Κυβέρνησης είναι η μετάβαση στην μεταλιγνιτική εποχή να γίνει με τρόπο δίκαιο για τις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης.
Για το λόγο αυτό, και υπό την αιγίδα μιας διυπουργικής επιτροπής, θα εκπονηθεί και θα παρουσιαστεί στα μέσα του 2020 ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan) που θα αποτελεί τον αναπτυξιακό οδικό χάρτη στην μετά τον λιγνίτη εποχή.
Αυτό θα περιλαμβάνει ένα πλέγμα μέτρων και προβλέψεων που θα αφορούν, μεταξύ άλλων: επενδυτικά και φορολογικά κίνητρα, νέες υποδομές, αξιοποίηση των τοπικών φυσικών πόρων, την στήριξη της αγροτικής παραγωγής και του τουρισμού, την μετεκπαίδευση των εργαζομένων, την εξασφάλιση των θέσεων εργασίας και την δημιουργία νέων μέσω ενός ευέλικτου αναπτυξιακού μετασχηματισμού και της ανάπτυξης όλων των τομέων της παραγωγής.
Το ότι η παρουσίαση Σχεδίου θα γίνει μέσα στο 2020 δεν σημαίνει φυσικά ότι δεν έχουν εξελίσσονται ήδη στοχευμένες παρεμβάσεις προς όφελος των υπό μετάβαση περιοχών.
Έχουν αναληφθεί οι απαραίτητες πρωτοβουλίες για να αποδοθεί στις ενεργειακές περιοχές το τέλος ανάπτυξης της ΔΕΗ, ένα ποσό κοντά στα 130 εκατομμύρια ευρώ που τους οφείλεται από το 2014, ενώ οι περιοχές αυτές θα συνεχίσουν να λαμβάνουν χρηματοδότηση από τα έσοδα πλειστηριασμών δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέσω του Πράσινου Ταμείου.
Παράλληλα, στο πλαίσιο του νέου Ευρωπαϊκού Προϋπολογισμού για την περίοδο 2021-2027, θα διεκδικηθεί η αυξημένη εισροή κεφαλαίων από το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (Just Transition Fund) διασφαλίζοντας ότι οι περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης θα πληρούν τα κριτήρια χρηματοδότησης διαθέτοντας έργα σε προχωρημένο στάδιο ωρίμανσης. Σημαντικός προς αυτήν την κατεύθυνση θα είναι και ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων που φιλοδοξεί να μετατραπεί σε μια «Κλιματική Τράπεζα». Επιπροσθέτως, κονδύλια από προγράμματα όπως το Horizon, το Connecting Europe Facility και το Invest EU θα υποστηρίξουν αυτήν την προσπάθεια.
Χατζηδάκης: Το αναθεωρήμενο ΕΣΕΚ επαληθεύει την πράσινη ατζέντα της κυβέρνησης – Στα μέσα του 2020 το σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης
Υψηλότερα των στόχων Ευρωπαϊκής Ένωσης θέτει τον πήχη η κυβέρνηση σε μια σειρά πτυχές της ενεργειακής πολιτικής, όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Υπουργός ΠΕΝ Κωστής Χατζηδάκης κατά την παρουσίαση του αναθεωρημένου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα.
Ειδικότερα, τόνισε πως το νέο ΕΣΕΚ καθορίζει πιο φιλόδοξους εθνικούς στόχους, ενσωματώνοντας στον εθνικό σχεδιασμό τον στόχο της Συμφωνίας των Παρισίων για περιορισμό της υπερθέμανσης του πλανήτη. Πρόσθεσε δε, πως το ΕΣΕΚ σε μεγάλο βαθμό, αποτυπώνει την πράσινη ατζέντα της κυβέρνησης, ενώ απαντά τις κρίσιμες ενεργειακές προκλήσεις της χώρας, όπως είναι για παράδειγμα η απολιγνιτοποίηση.
Συγκεκριμένα, για το θέμα της απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων, ανέφερε πως η μετάβαση οφείλει να είναι δίκαιη για τις περιοχές που επηρεάζονται. «Για αυτό και στα μέσα του 2020 στοχεύουμε να παρουσιάσουμε ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης (Master Plan) που θα αποτελεί τον αναπτυξιακό οδικό χάρτη στη μετά-λιγνίτη εποχή».
​Αυτό θα περιλαμβάνει ένα πλέγμα μέτρων και προβλέψεων που θα αφορούν, μεταξύ άλλων: επενδυτικά και φορολογικά κίνητρα, νέες υποδομές, αξιοποίηση των τοπικών φυσικών πόρων, τη στήριξη της αγροτικής παραγωγής και του τουρισμού, τη μετεκπαίδευση των εργαζομένων, την εξασφάλιση των θέσεων εργασίας και την δημιουργία νέων μέσω ενός ευέλικτου αναπτυξιακού μετασχηματισμού και της ανάπτυξης όλων των τομέων της παραγωγής. Θα συσταθεί διυπουργική επιτροπή και θα οριστεί ένας συντονιστής υψηλού επιπέδου, ο οποίος θα συντονίζει τις δράσεις.