Οι γιορτές πλησιάζουν ο κορωνοϊός όμως παραμένει. Φυσικά επιθυμία όλων μας είναι να γιορτάσουμε τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά με μεγαλύτερη άνεση και ασφάλεια σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο. Τα μακροχρόνια προληπτικά μέτρα που έχουμε υποστεί τα τελευταία χρόνια φυσικό ήταν να προκαλέσουν κάποιο κάματο. Συγχρόνως, η πρόοδος που έχει επέλθει για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού, μας έχει δώσει την ψευδαίσθηση ότι δεν υπάρχει πλέον κίνδυνος και κατά κάποιο τρόπο τον αγνοούμε. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι σήμερα είμαστε σε πολύ καλύτερη θέση απ’ οποιαδήποτε άλλη περίοδο για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού, δυστυχώς όμως, ακόμα δεν μπορούμε να πούμε ότι έχουμε απαλλαγεί τελείως από αυτόν. Σ’ αυτό το συνοπτικό άρθρο αναφέρονται ορισμένοι απλοί και πρακτικοί τρόποι (αν και τα περισσότερα είναι γνωστά, καλό είναι να επαναλαμβάνονται), που θα μας βοηθήσουν να ελαττώσουμε τον κίνδυνο από τον κορωνοϊό και συγχρόνως να απολαύσουμε τις γιορτές.
Πρώτα απ’ όλα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι οι κίνδυνοι να αρρωστήσουμε από κορωνοϊό αυξάνονται τις γιορτές. Άτομα ταξιδεύουν από όλα τα μέρη της χώρας ή/και από το εξωτερικό για να πάνε στους δικούς τους και πιθανόν θα μεταφέρουν τον ιό από το ένα μέρος στο άλλο. Επιπλέον άτομα κάθε ηλικίας, μεταξύ των οποίων και υψηλού κινδύνου, όπως π.χ. ηλικιωμένα, με ανοσοκαταστολή, καρδιοπάθεια, καρκίνο, αρτηριακή υπέρταση ή άλλη υποκείμενη νόσο, θα βρεθούν όλα μαζί στο ίδιο τραπέζι. Επομένως, τα μέτρα που έχει αποδειχθεί ότι μας προστατεύουν από τον κορωνοϊό, πρέπει να τηρούνται σχολαστικά και περισσότερο από κάθε άλλη φορά κατά τη διάρκεια των εορτών.
Η χρήση των εμβολίων, όπως συνιστούν οι επίσημοι φορείς, έχει συμβάλλει σημαντικά σ’αυτή την προσπάθεια. Ακόμα υπάρχει καιρός για εμβολιασμό και για την αναμνηστική δόση. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε το αντιγριπικό εμβόλιο, γιατί η συνύπαρξη των δυο νόσων συνοδεύεται από βαρύτερη κλινική εικόνα. Η χρήση της μάσκας, (κυρίως N95, KN95, KF94), είναι πολύ αποτελεσματική και μας προστατεύει όχι μόνο από τον κορωνοϊό αλλά και από όλα τα νοσήματα που μεταδίδονται αερογενώς, όπως π.χ. γρίπη και άλλα. Επομένως η χρήση της μάσκας εφόσον το ταξίδι γίνει με μέσο μαζικής μεταφοράς (αεροπλάνο, λεωφορείο, άλλο) είναι απαραίτητη. Έστω και αν ένα μόνο άτομο φοράει μάσκα σε ολόκληρο το αεροπλάνο, αυτό έχει μεγάλη πιθανότητα να προστατέψει τον εαυτό του από τον κορωνοϊό. Η διάρκεια των αεροπορικών ταξιδιών στη Ελλάδα είναι μικρή και γι’ αυτό το λόγο η μάσκα πρέπει να χρησιμοποιείται συνεχώς σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού καθώς και κατά την παραμονή στο αεροδρόμιο χωρίς διακοπές. Αυτό πρέπει να γίνεται και με τα ταξίδια από το εξωτερικό. Δεν υπάρχει λόγος να βγαίνει η μάσκα για αναψυκτικό ή φαγητό. Ένα καλό γεύμα πριν το ταξίδι λύνει το πρόβλημα. Το ίδιο ισχύει και για τα ταξίδια με το λεωφορείο, τρένο, κλπ. Μια πρόσφατη μελέτη που έχει δημοσιευθεί στο επιφανές περιοδικό New England Journal of Medicine, στις 9 Νοεμβρίου του 2022 επιβεβαιώνει αυτή την άποψη.
Οι δημόσιες συγκεντρώσεις πριν τις γιορτές, κυρίως αν η συχνότητα των κρουσμάτων του κορωνοϊού είναι μεγάλη στο μέρος που είμαστε, πρέπει να αποφεύγονται. Αν υπάρχει λόγος να πάμε σε χώρους όπου υπάρχει συνωστισμός, η χρήση της μάσκας είναι απαραίτητη. Παρακολούθηση της συχνότητας των κρουσμάτων του κορωνοϊού (όπως γίνεται με το δελτίο του καιρού) στο μέρος που μένουμε ή στα μέρη από θα περάσουμε αν ταξιδεύουμε θα μας βοηθήσει να λάβουμε τα απαραίτητα μέτρα.
Αν ένα άτομο δεν αισθάνεται καλά ή έχει ύποπτα συμπτώματα που δείχνουν ότι πιθανόν νοσεί από κορωνοϊό, πριν από οποιαδήποτε συγκέντρωση τα Χριστούγεννα ή την Πρωτοχρονιά, δεν πρέπει να πάει στη γιορτή, έστω και αν το “rapid test” είναι αρνητικό. Τα “test” δεν είναι τέλεια! Αυτό πρέπει να γίνει για να προφυλάξει τους γύρω από αυτόν από πιθανή μόλυνση. Ζούμε σε μια κοινωνία που ο ένας πρέπει να προσπαθεί να προστατεύει τους γύρω του «ως σεαυτόν» και όχι να νοιάζεται μόνο για τον εαυτό του. Πριν από κάθε συγκέντρωση, καλά είναι να γίνεται ένα “rapid test”. Αν το “test”είναι αρνητικό και το άτομο δεν έχει συμπτώματα, τότε έχει πάρει «το πράσινο φως» και μπορεί να πάει στη συγκέντρωση. Στις γιορταστικές εκδηλώσεις όσο λιγότερα άτομα είναι τόσο μικρότερος είναι και ο κίνδυνος για μόλυνση. Δεν υπάρχει λόγος να καλούμε άτομα πέρα από το στενό οικογενειακό ή φιλικό μας περιβάλλον. Στο μέρος που θα γίνει η συγκέντρωση, καλός αερισμός θα ελαττώσει την πιθανότητα μετάδοσης του κορωνοϊού (αν ο ιός υπάρχει σε κάποιο άτομο).
Εκτός από την οξεία φάση της νόσου, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις μακροχρόνιες επιπτώσεις του κορωνοϊού (Long-COVID). Κατά γενικό κανόνα, η πορεία της νόσου σε νεαρά άτομα, αν νοσήσουν από κορωνοϊό, είναι ήπια. Τα νεαρά όμως άτομα έχουν ακριβώς τον ίδιο κίνδυνο όπως και εκείνα που είχαν νοσήσει βαριά να εμφανίσουν Long-COVID). Μια πρόσφατη μελέτη από την Ισπανία έχει δείξει ότι συμπτώματα Long-COVID (δύσπνοια, διαταραχές/εξασθένηση της μνήμης, εύκολη κόπωση, άλλα) δυνατόν να παραμένουν τουλάχιστο για δυο χρόνια μετά από την πάροδο της οξείας φάσης της νόσου. Επίσης άτομα που έχουν νοσήσει από κορωνοϊό, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν σακχαρώδη διαβήτη, (με όλες τις συνέπειες που αυτό συνεπάγεται), σε σχέση με αυτά που δεν έχουν νοσήσει. Επιπλέον μελέτη από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης που έχει δημοσιευθεί στο περιοδικό Neurology στις 17 Νοεμβρίου του 2022, έχει δείξει ότι υπάρχει πιθανότητα (αν και μικρή) άτομα που έχουν νοσήσει από κορωνοϊό να παρουσιάσουν επιληπτικές κρίσεις μετά από την πάροδο της οξείας φάσης της νόσου. Αυτές οι κρίσεις παρατηρήθηκαν κυρίως σε νεαρά άτομα, ηλικίας κάτω των 16 ετών, που είχαν νοσήσει ελαφρά. Για όλους αυτούς τους λόγους πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί κατά τη διάρκεια των εορτών.
Σκοπός του άρθρου βέβαια δεν είναι να φοβίσει το κόσμο. Απεναντίας, σκοπός του είναι να βοηθήσει όλους μας να περάσουμε ευχάριστες γιορτές με υγεία και χωρίς να νοσήσουμε από κορωνοϊό. Γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε, (αρκεί να μη βάλουμε το κεφάλι μας στην άμμο όπως η στρουθοκάμηλος). Η γνώση αυτή, όπως και σε κάθε αλλη περίπτωση, είναι δύναμη.
*Konstantinos Dean Boudoulas MD, Professor of Medicine/Cardiovascular Medicine, Section Head Interventional Cardiology, Director Cardiac Catheterization Laboratories, The Ohio State University, Columbus Ohio, USA
Harisios K Boudoulas MD, PhD, PhD Hon, Professor of Medicine/Cardiovascular Medicine and Pharmacy (emeritus), The Ohio State University, Columbus Ohio, USA.
Honorary Professor, Academician (an. mem.)
