Δεκατρείς μέρες πεζοπορίας που αποκαλύπτουν τις ιστορικές μνήμες και τις ανθρώπινες αναζητήσεις
Η καλλιτεχνική διαδικασία «Παγωμένος Χρόνος: Ο Γράμμος ως ο Μεγάλος Ελιγμός VI» ολοκληρώθηκε με επιτυχία, προσφέροντας μια μοναδική εμπειρία στους δύο συμμετέχοντες. Η νομαδική διαδικασία περιλάμβανε 13 ημέρες και περίπου 150 χλμ., διασχίζοντας τα βουνά Γράμμος, Μαλιμάδι, Βάρμπα και Βαρνούντας, σε μια περιοχή γεμάτη ιστορικές μνήμες, καθώς αφορά το τόξο των μεγάλων συγκρούσεων του 20ού αιώνα.
Οι κύριοι Γιάννης Ζιώγας και Jez Hastings συνδύασαν την πεζοπορία με την αποτύπωση τοπίων και σκέψεων μέσω καμερών δράσης. Κατά τη διάρκεια της περιπατητικής διαδικασίας, κάθε καλλιτέχνης είχε μαζί του μια κάμερα δράσης και κάθε μέρα, για μία ώρα, ο ένας κατέγραφε τον άλλο και το τοπίο. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκε μια πλούσια βάση 26 ωρών ηχογραφήσεων. Κάθε μέρα, οι δύο καλλιτέχνες κατέγραφαν αμοιβαία τη διαδικασία και τις ιδέες τους, δημιουργώντας μια συνολική εγγραφή 26 ωρών (13 ώρες από κάθε περιπατητή), οι οποίες προσφέρθηκαν στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής (Δαφνί) στο πλαίσιο της ομαδικής έκθεσης «ΜΟΝΟΣ». Η διαδρομή περιελάμβανε τρία επεισόδια πεζοπορίας και δύο στάσιμα, όπου οι άνθρωποι είχαν την ευκαιρία να συνομιλήσουν με τους καλλιτέχνες και να μοιραστούν τις δικές τους εμπειρίες. Στόχος ήταν η εξερεύνηση μνημονικών, φυσικών και συναισθηματικών αντιδράσεων στο τοπίο.
«Η εμπειρία αυτή μας προσέφερε απίστευτα βιώματα και εικόνες», ανέφερε ο κ. Ζιώγας μιλώντας στο «Χ», τονίζοντας ότι η επαφή με τους ανθρώπους της περιοχής και οι ιστορίες που άκουσαν είναι από τα πιο σημαντικά στοιχεία αυτής της εμπειρίας. «Συζητήσαμε με ανθρώπους από όλη τη Δυτική Μακεδονία. Με όλους αυτούς τους ανθρώπους μιλήσαμε, ήρθαμε σε επαφή και δημιουργήσαμε ουσιαστικά με μεγάλη γραμμική κοινότητα από ολόκληρη τη Δυτική Μακεδονία. Το πιο συγκλονιστικό ήταν οι ιστορίες που μας είπαν αυτοί οι άνθρωποι, από ιστορίες της καθημερινότητας έως ιστορίες που τις ξέραμε αλλά τις ακούσαμε με άλλο τρόπο από τα στόματα τους».
Ο κ. Hastings, έμπειρος πεζοπόρος και πιστοποιημένος οδηγός βουνών, βοήθησε στην εύκολη αντιμετώπιση δύσκολων τεχνικών ζητημάτων. «Είχαμε προετοιμαστεί πολύ καλά για να ολοκληρώσουμε αυτή τη διαδρομή. Δεν μπορείς να είσαι κατάκοπος και να έχεις πνευματική ενέργεια και διαύγεια», σημείωσε ο Ζιώγας. Η επιλογή του κ. Hastings έγινε διότι ο κ. Ζιώγας ήθελε να συνεργαστεί με έναν άνθρωπο με τον οποίο επικοινωνούν σε ανθρώπινο και καλλιτεχνικό επίπεδο. Ένα σημαντικό στοιχείο ήταν ότι και οι δύο είχαν καλή φυσική κατάσταση, γεγονός που δεν επηρέασε την πνευματική τους ενέργεια.
Παρά τις «βροχερές» προβλέψεις, ο καιρός ήταν σύμμαχος. Οι πρώτες δύο ημέρες ανάβασης αποδείχτηκαν οι μεγαλύτερες προκλήσεις, καθώς απαιτούσαν ανέβασμα από τα 2.000 στα 2.600 μέτρα. «Αυτή η δυσκολία μας οδήγησε σε ένα κάστρο του δημοκρατικού στρατού στην κορυφή του Γράμμου. Μια ακόμη πρόκληση ήταν η ανάβαση στη Βάρμπα, όπου ελπίζουμε το μοναδικής ομορφιάς οροπέδιο να μην υποστεί καταστροφή από ανεμογεννήτριες, καθώς ήταν τρεις ώρες ανεβοκατέβασμα ανάμεσα σε δολίνες αλλά είναι και αυτό μέρος όλης της συνθήκης».
Ο κ. Ζιώγας υπογράμμισε ότι η βίωση και η αφήγηση των εμπειριών τους είναι καθοριστικά στοιχεία. «Η σύνδεση του τοπίου με τις ιστορικές μνήμες είναι απόλυτη. Πήγαιναν στα πιο απίστευτα σημεία. Είναι άλλο να το λες και άλλο να το βλέπεις και να περπατάς στα βήματα αυτών που πολέμησαν. Η ερημιά που υπάρχει σήμερα είναι αποτέλεσμα αυτών των συγκρούσεων. Δεν θρηνήσαμε, αλλά κάναμε μια υπόκλιση και προχωρήσαμε. Το τοπίο μετασχηματίζεται με τη δική μας παρουσία. Είναι άλλη η έννοια της βίωσης του τοπίου».
«Όταν κανείς κοιτάζει από την κορυφή του Γράμμου προς τον Σμόλικα και απολαμβάνει όλη τη φυσική ομορφιά της Δυτικής Μακεδονίας μέσα σε 13 ημέρες, έχοντας επίγνωση του πού βρίσκεται και αναγνωρίζοντας πίσω από την ομορφιά την παρουσία των ανθρώπων, τότε αυτό σε μεταφέρει αλλού. Προσωπικά, είναι μια εμπειρία που με έχει σημαδέψει», υπογράμμισε ο κ. Ζιώγας, ο οποίος ήθελε εδώ και καιρό να αποκτήσει μια ευρύτερη εικόνα της περιοχής. «Έχω περάσει από όλους τους κάμπους και τα βουνά. Τα έχω περπατήσει και τα έχω δει από κοντά. Ορισμένες φορές περνούσαμε και στα σύνορα προς την Αλβανία, συναντώντας ανθρώπους που πήγαιναν στις δουλειές τους. Αυτές οι μοναδικές εμπειρίες σε χαράζουν».
Η διαδικασία αυτή, που αποτυπώνει τις ιστορικές ουτοπίες του 20ού αιώνα, άφησε έντονα αποτυπώματα στους συμμετέχοντες και την κοινότητα, προσφέροντας αφορμές για αναστοχασμό και δημιουργική έκφραση. Ο κ. Ζιώγας σκοπεύει να φέρει την έκθεση και στη Δυτική Μακεδονία, με την ελπίδα να είναι περιοδεύουσα στις πέντε μεγάλες πόλεις της, λειτουργώντας ως σημείο συνάντησης και αναστοχασμού για την περιοχή.
Οι περιπατητές καλλιτέχνες ευχαριστούν τους Χρήστο Ιωαννίδη, Γιάννη Δαϊκόπουλο, Παντελή Δαϊκόπουλο, Κώστα Καπουργά, Μάρκο Ντέμκα, Carla Blasco, Ζένια Αναστασιάδου, Κυριάκο Πουκαμισά, Νίκο Γιαννάκη, Αγγέλα Γεωργαντά, Θοδωρή Φάτση που συνέδραμαν αποφασιστικά για την υλοποίηση της διαδικασίας (αναφέρονται με την σειρά που τους συνάντησαν στην πορεία).
Θένια Βασιλειάδου – www.xronos-kozanis.gr
