Πως οι συσκευές που σώζουν ζωές είναι χαμένες στους δαιδαλώδεις δρόμους της γραφειοκρατίας
Οι 120 αυτόματοι εξωτερικοί απινιδωτές που θα τοποθετούνταν σε διάφορα σημεία της Δυτικής
Μακεδονίας… αγνοούνται μεταξύ στους δαιδαλώδεις διαδρόμους της γραφειοκρατίας και των μακρόσυρτων διαγωνισμών που απαιτεί το ελληνικό δημόσιο. Πρόκειται για ένα έργο που εξαγγέλθηκε το 2017 με τον διαγωνισμό για την προμήθεια και τοποθέτηση να δημοσιεύεται το 2020 και να παρατείνεται για το 2021 και δυο χρόνια μετά, οι συσκευές που θα μπορούσαν να σώσουν ζωές ακόμη δεν έχουν παραληφθεί.
Με αφορμή το τροχαίο στον Κρόκο με τον 13χρονο που παρέμεινε χωρίς ζωτικές λειτουργίες για τα κρίσιμα πέντε λεπτά μέχρι να έρθει το ΕΚΑΒ, ο «Χ» αναζήτησε την… τύχη των 120 αυτόματων εξωτερικών απινιδωτών, οι οποίοι ακόμη δεν έχουν παραγγελθεί και «βρίσκονται» κάπου στο Εφετείο της Θεσσαλονίκης, περιμένοντας μια δικαστική απόφαση.
Το τροχαίο έγινε έξω από το γήπεδο του Κρόκου και αν υπήρχαν απινιδωτές σε κάποια κεντρικά σημεία, όπως γήπεδα, πλατείες, κλπ. και περισσότεροι άνθρωποι γνώριζαν ΚΑΡΠΑ, τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα.
Οι αυτόματοι εξωτερικοί απινιδωτές είναι ένα εργαλείο που μπορεί να σώσει ζωές και θα έπρεπε να υπάρχει… από χθες σε χώρους συγκέντρωσης κοινού σε θέσεις άμεσα προσβάσιμες. 120 τέτοιοι απινιδωτές θα έπρεπε να είχαν τοποθετηθεί στη Δυτική Μακεδονία από τον Απρίλιο του 2019, αλλά δυστυχώς η γραφειοκρατία και η δημόσια διοίκηση έκαναν και πάλι το θαύμα τους και στερούν από τους πολίτες κάτι τόσο ζωτικής σημασίας.
Σε περίπτωση απειλητικής για τη ζωή καρδιακής προσβολής ή αιφνίδιας κατάρρευσης, για να ζήσουμε, χρειαζόμαστε μια κανονική ροή παροχής οξυγόνου. Ιδιαίτερα ο εγκέφαλος θα υποστεί σοβαρή βλάβη, εάν στερηθεί οξυγόνο για πάνω από μερικά λεπτά (πέντε ως επτά το μέγιστο) γι’ αυτό και πρέπει άμεσα για να διατηρηθεί η παροχή οξυγόνου να κρατάμε ενεργοποιημένη την καρδιά κάνοντας Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ), η οποία αν συνοδεύεται και από αυτόματο εξωτερικό απινιδωτή τότε οι πιθανότητες να κρατήσουμε ζωντανό τον ασθενή μέχρι να έρθει το ΕΚΑΒ είναι πολύ αυξημένες.
Το χρονικό
Η αρχή έγινε το 2015 από τον τότε Αντιπεριφερειάρχη Υγείας Σταύρο Γιαννακίδη. Ο κ. Γιαννακίδης, ως γιατρός, είχε επισημάνει την ανάγκη τοποθέτησης των συσκευών σε δημόσιους χώρους και είχε εξαγγείλει αρχικά την τοποθέτηση 20 σε επίπεδο περιφέρειας, εκ των οποίων οι οκτώ στην ΠΕ Κοζάνης.
Στη συνέχεια και με το που προχώρησε η διαδικασία, η τότε περιφερειακή αρχή του Θ. Καρυπίδη αποφάσισε να αυξήσει τον αριθμό τους σε 120 με την σχετική απόφαση να λαμβάνεται ομόφωνα στο Περιφερειακό Συμβούλιο της 29ης Οκτωβρίου 2018 με Αντιπεριφερειάρχη Υγείας το Ρούσση Αλεξανδρή.
Σύμφωνα με την απόφαση, το πρόγραμμα Απινίδωσης Δημόσιας Πρόσβασης (PAD), προϋπολογίστηκε σε 280.000 ευρώ από ίδιους πόρους και η ολοκλήρωσή του έπρεπε να γίνει σε επτά στάδια (πίνακας 1). Δυστυχώς, το χρονοδιάγραμμα δεν τηρήθηκε, ενώ μεσολάβησαν οι αυτοδιοικητικές εκλογές και άλλαξε η περιφερειακή αρχή.
Στις 16 Οκτωβρίου 2020 ο διαγωνισμός βγήκε στον αέρα με καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών την 16η Νοεμβρίου 2020. Ωστόσο την ημέρα αυτή, με απόφαση του Περιφερειάρχη Γιώργου Κασαπίδη, ο διαγωνισμός πήρε παράταση έως τις 4 Ιανουαρίου 2021 με αποσφράγιση προσφορών τρεις ημέρες μετά.
Στον διαγωνισμό συμμετείχαν τέσσερις εταιρείες και μια από αυτές προσέφυγε στη δικαιοσύνη κατά του αποτελέσματος, λόγω μη υποβολής απαιτούμενων από τον διαγωνισμό δικαιολογητικών. Η
υπόθεση εκδικάστηκε στα δικαστήρια Θεσσαλονίκης σε πρώτο βαθμό και πριν λίγες μέρες στο Εφετείο και αναμένεται από μέρα σε μέρα η απόφαση.
Σύμφωνα με το Αντιπεριφερειάρχη Υγείας Γιώργο Μαργαρίτη, εφόσον η εταιρεία κερδίσει το Εφετείο τότε η προμήθειά και τοποθέτηση των απινιδωτών θα γίνει άμεσα και μέχρι τέλος καλοκαιριού αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία. Εφόσον η απόφαση του Εφετείου δεν τη δικαιώσει, τότε θα πρέπει να γίνει επαναπροκήρυξη διαγωνισμού διαδικασία που θα πάρει πολλούς μήνες ακόμη και δεν θα τελειώσει πριν το τέλος του 2022.
«Το πρωί της Δευτέρας είχα επικοινωνία με τον δικηγόρο της εταιρείας που έχει προσφύγει στη δικαιοσύνη για να μάθω την πορεία της εκδίκασης. Παρακολουθούμε το θέμα γιατί θέλουμε άμεσα να γίνει η τοποθέτηση και να ολοκληρωθεί το έργο, αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για εμάς» δήλωσε στον «Χ» ο κ. Μαργαρίτης.
«Κλειδωμένοι» θα είναι οι απινιδωτές
Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο και το ΕΚΑΒ συναποφάσισαν τα 120 σημεία που θα τοποθετηθούν οι συσκευές απινίδωσης όταν παραληφθούν. Το «κουτί» που θα τοποθετηθούν, έχει σχεδιαστεί από το Πανεπιστήμιο και οι δήμοι θα αναλάβουν την τροφοδοσία με ηλεκτρικό ρεύμα, προκειμένου να είναι πάντα φορτισμένοι. Ωστόσο, αυτό που προξενεί μεγάλη εντύπωση, είναι η φύλαξή τους αφού μετά από συζήτηση των παραπάνω αποφασίστηκε οι απινιδωτές να είναι… κλειδωμένοι για τον φόβο της κλοπής ή της φθοράς τους από ασυνείδητους.
«Οι απινιδωτές θα είναι κλειδωμένοι και κλειδάκι θα έχουν όσοι πιστοποιηθούν από το ΕΚΑΒ ότι μπορούν να τους χρησιμοποιήσουν. Δυστυχώς, υπάρχει φόβος ότι θα κλέψουν τις συσκευές ή θα προκαλέσουν φθορές γιατί γνωρίζουμε όλοι την χώρα που ζούμε και θέλουμε να εκμηδενίσουμε τις πιθανότητες να συμβεί κάτι τέτοιο» είπε ο κ. Μαργαρίτης.
Η ανησυχία του κ. Μαργαρίτη είναι εύλογη μιας και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που βανδαλισμοί και φθορές δημόσιας περιουσίας συμβαίνουν στην Κοζάνη. Κανείς δεν περιμένει από αυτούς που διαλύουν χωρίς λόγο κάδους, φωτιστικά σώματα, παγκάκια κλπ να σεβαστούν την ζωή κάποιου που θα κρέμεται από μια κλωστή και θα χρειαστεί τον AED. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι απινιδωτές είναι τοποθετημένοι σε ειδικά κουτιά με κωδικό τον οποίο δίνει το τηλεφωνικό κέντρο άμεσης βοήθειας σε όποιον χρειαστεί να παράσχει βοήθεια (φωτογραφία 3). Άλλωστε, απαραίτητη προϋπόθεση πριν κάνεις ΚΑΡΠΑ και χρησιμοποιήσεις απινιδωτή είναι να τηλεφωνήσεις στο αντίστοιχο ΕΚΑΒ (166 ή 112 για όλη την Ευρώπη).
Το πόσο θα λειτουργήσει το ελληνικό σύστημα με τα… κλειδάκια σε όσους είναι πιστοποιημένοι, αποτε-
λεί ένα προβληματικό σημείο του όλου εγχειρήματος.
Στην Αυστρία και συγκεκριμένα στην πρωτεύουσά της την Βιέννη, οι AED (που ονομάζονται εκεί DEFI) μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς κανέναν περιορισμό. Μάλιστα, σε όλη την πόλη υπάρχουν πινακίδες που κατευθύνουν αυτόν που αναζητεί τον AED για το που βρίσκονται και σε πόσα δευτερόλεπτα από το σημείο που βρίσκεται (φωτογραφία 4). Το 2017 ο Δήμος της Βιέννης έκανε ολόκληρη καμπάνια για την σηματοδότηση και την χαρτογράφηση του συστήματος (φωτογραφία 5).
Ζήτημα ζωής και θανάτου οι καθυστερήσεις
«Είναι απορίας άξιο γιατί ακόμη δεν έχει τοποθετηθεί ούτε ένας απινιδωτής. Είναι κρίμα από τις καθυστερήσεις αυτές να χάνονται ζωές που θα μπορούσαν να είχαν σωθεί» είπε στον «Χ» ο πρώην Αντιπεριφερειάρχης Υγείας Σταύρος Γιαννακίδης. Ο πρώην Αντιπεριφερειάρχης Οικονομικών Ηλίας Κάτανας επέρριψε την ευθύνη για την καθυστέρηση στην σημερινή περιφερειακή αρχή λέγοντας πως «εμείς πριν τις εκλογές τους παραδώσαμε ένα έργο έτοιμο να βγει σε διαγωνισμό και αντί να τρέξει γρήγορα πέρασαν τρία χρόνια και ακόμη να το δούμε». Από την μεριά του ο σημερινός Αντιπεριφερειάρχης Υγείας Γιώργος Μαργαρίτης λέει πως «δυστυχώς οι διαδικασίες στο δημόσιο είναι αργές και μακρόσυρτες. Ευελπιστώ να μην έχουμε επαναπροκήρυξη του διαγωνισμού και στο τέλος του καλοκαιριού να δούμε τοποθετημένους τους απινιδωτές».
Την Κυριακή 15 Μάϊου στον Κρόκο έγινε ένα σοβαρό τροχαίο ατύχημα με ένα παιδί 13 ετών και τον πατέρα του στον κεντρικό δρόμο του χωριού ακριβώς έξω από το γήπεδο. Το παιδί δεν είχε τις αισθήσεις του για αρκετά λεπτά και μέχρι να έρθει το ΕΚΑΒ.
Ένα από τα σημεία που αξίζει να παρατηρήσουμε είναι το γεγονός ότι ενώ βρίσκονταν στο σημείο αρκετοί πολίτες κανείς τους δεν ήξερε την διαδικασία ΚΑΡΠΑ για να ενεργοποιήσει ξανά την καρδιά και να τροφοδοτήσει με οξυγόνο τον εγκέφαλο. Εφόσον κάποιος γνώριζε ΚΑΡΠΑ και υπήρχε απινιδωτής στον χώρο και τον χρησιμοποιούσε, οι διασώστες του ΕΚΑΒ θα έβρισκαν τον 13χρονο με ζωτικές λειτουργίες.
Σωκράτης Μουτίδης www.xronos-kozanis.gr
