Η ακεραιότητα της έρευνας και η δεοντολογία αυτής, συζητήθηκε κατά την διάρκεια της διαδικτυακής ημερίδας της Μονάδας Διασφάλισης Ποιότητας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, το πρωί της Πέμπτης. Στόχος ήταν η ενημέρωση γύρω από την έρευνα και η ενίσχυση του ερευνητικού ρόλου του Πανεπιστημίου.
Συντονιστής ήταν ο Αντιπρύτανης Νίκος Σαριαννίδης και ομιλητές η Μαρία Παλιανοπούλου, μοριακή βιολόγος – γενετίστρια, με σπουδές στη δημόσια υγεία και ο Παναγιώτης Κάβουρας, ερευνητής – καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Οι ομιλητές στάθηκαν στην ακεραιότητα της έρευνας σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, στη σημαντικότητα και στην ενίσχυση της, στα συμπεριφορικά χαρακτηριστικά της καθώς και στην ηθική της.
Η κ. Παλιανοπούλου μέσα από παραδείγματα διαφόρων επιστημόνων, αναφέρθηκε σε περιπτώσεις παραβίασης ηθικών κανόνων και ανθρώπων που δεν έδρασαν σύμφωνα με τους κανόνες της ακεραιότητας. Αναφέρθηκε ακόμη και στην επιστήμη της πολυπλοκότητας. «Αν και στην επιστήμη, βασιζόμαστε κυρίως στον ορθολογισμό, είναι σημαντικό να αγκαλιάσουμε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης φύσης, για να μπορέσουμε να εξελιχθούμε σε πιο ολοκληρωμένα άτομα και σε ένα ολοκληρωμένο άτομο, υπάρχουν χαμηλότερα επίπεδα απόκλισης ανάμεσα στον πραγματικό, τον ιδεατό εαυτό και σε αυτόν που πρέπει να είμαστε τη συγκεκριμένη στιγμή πχ. βάσει καθηκόντων που έχουμε» τόνισε, μεταξύ άλλων, η κ. Παλιανοπούλου. Όπως είπε, ένα ολοκληρωμένο άτομο μπορεί να λειτουργήσει βέλτιστα, να φτάσει σε ανώτερα επίπεδα εξέλιξης και αυτοπραγμάτωσης και εμφανίζει συνεπή μοτίβα συμπεριφοράς ακόμη και σε αντίξοες συνθήκες. Ένα ακόμη κομμάτι της ακεραιότητας είναι η ηθική συμπεριφορά, η συμμόρφωση και η τήρηση κανόνων, η οποία θεωρείται ως «μετά αρετή».
Ο κ. Κάβουρας μίλησε για το τι βρίσκει μπροστά του ένας ερευνητής και για το πως επηρεάζεται από το περιβάλλον εργασίας του, δίνοντας μια συμπληρωματική εικόνα για το τι σημαίνει ακεραιότητα της έρευνας. «Η ακεραιότητα της έρευνας, αποτελεί ένα ασχημάτιστο ή εν τη γενέσει του επιστημονικό πεδίο. Οι άνθρωποι οι οποίοι κυρίως ασχολούνται με αυτό, δεν έχουν ξεκινήσει από αυτό» τόνισε ο κ. Κάβουρας και ανέφερε πως η βασική παράμετρος όπου θα κριθεί η αξία ενός ερευνητή είναι η ποσότητα αυτών που θα δημοσιεύσει, το πόσες αναφορές θα υπάρξουν στις δημοσιευμένες εργασίες και στο πόσα χρήματα θα μπορέσει να κερδίσει για την έρευνα. Σύμφωνα με τον ίδιο, η επιστημονική έρευνα θα έπρεπε να διακρίνεται για την αξιοπιστία της. «Η ηθική της έρευνας θα σου προσδιορίσει τι θα ερευνήσεις και η ακεραιότητα της έρευνας, θα σου προσδιορίσει πως θα το ερευνήσεις. Είναι δύο αλληλοσυμπληρώμενα πεδία» τόνισε ο κ. Κάβουρας.
Η ακεραιότητα είναι ένα από τα πιο επιθυμητά χαρακτηριστικά σε μια κοινωνία και για να μπορεί να λειτουργήσει θα πρέπει να υπάρχει εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών, με την προϋπόθεση ότι υπάρχει ειλικρίνεια, αυθεντικότητα και φερεγγυότητα, όπως και το να ακολουθούνται οι κανόνες, ώστε να συμβάλλουν τα μέλη της, στην κοινωνική ευημερία. Στην περίπτωση που υπάρχουν χαμηλά επίπεδα ακεραιότητας, επηρεάζεται η εμπιστοσύνη, βλάπτεται η αξιοπιστία, προωθείται ο εγωκεντρισμός, απαξιώνονται τα επιτεύγματα και θέτει σε κίνδυνο τα μέλη της κοινωνίας. Με την ακεραιότητα συνδέονται άμεσα η ειλικρίνεια, η πληρότητα, η ηθική, η αμεροληψία και η καλοσύνη.
Θένια Βασιλειάδου
