Πέρσι μου δόθηκε η ευκαιρία να βιώσω το έθιμο των Λαζαρίνων,στην ιστορική έδρα της Αιανής.
Ήταν η αποδοχή μιας πρόσκλησης, που επέμενε να επαναλαμβάνει κάθε χρόνο, ο αγαπημένος φίλος μου Γιάννης Κουμπούρας, μέχρι που την δέχτηκα!
Ήταν πρόσκληση για να γίνω και εγώ μέρος της μυσταγωγίας, της χαράς, της αναγέννησης και της υπόσχεσης της Ανάστασης.
Ένα πανάρχαιο γυναικείο δρώμενο, που «ασπάστηκε» τον χριστιανισμό, αναβιώνει κάθε χρόνο το Σάββατο του Λαζάρου και συνεχίζει να δίνει απάντηση στην ερώτηση «ποιοι είμαστε»!
Με υποδέχτηκε στο φιλόξενο σπίτι της η κυρία Στέλλα, η μητέρα του Γιάννη,με ανοιχτή αγκαλιά, ισότιμη κόρη της, δίπλα στην όμορφη νύφη της την Βίκυ.
Με μύησε στην τελετουργία, με έντυσε, με στόλισε, με φρόντισε, με τραγούδησε!
Μεταμορφώθηκα και εγώ σε «νεράιδα», με τα περίτεχνα χειροποίητα κεντήματα στα μαντίλια και στις κάλτσες, τα πλουμιστά συμμετρικά στολίδια στο κεφάλι και την κορώνα με τα λουλούδια, παράσημο του Μακεδόνα βασιλιά Φιλίππου, που έδωσε στις γυναίκες της Αιανής, όταν πολέμησα γενναία δίπλα του!
Ντύθηκα την παράδοση και έφτασα στην πέτρινη κυκλική πλατεία , με τα πλατάνια που στέκουν περήφανα χρόνια τώρα να χαρίζουν τον ίσκιο τους στις πεντάμορφες!
Στον μεγάλο κύκλο των χρωμάτων και της ομορφιάς, όλες οι γυναίκες εκεί με τη σειρά τους, ακριβώς όπως ορίζει το έθιμο.
Οι Λαζαρινές τραγουδούν αντιφωνικά, δημιουργώντας μια επαναλαμβανόμενη μελωδική ηχώ, χωρίς την βοήθεια μουσικών οργάνων. Δώδεκα τραγούδια που συνοδεύουν το καμαρωτό, αργόσυρτο βήμα τους, μελετητές πιστεύουν πως τα τραγούδια αυτά, διένυσαν μέσα από το έθιμο, τα χρόνια και έρχονται από τα ακριτικά τραγούδια του 11ου και 12ου αιώνα!
Τις Λαζαρίνες τις αγάπησα πολλά χρόνια πριν, από τον τρόπο που ο Σωτήρης Σιουτζιούκης μου τις σύστησε , με την «σταυροβελονιά» του ταλέντου του:
« … συναντά κανείς, στα νοσταλγικά ταξίδια της θύμισης
τόπους μοναδικούς,
απέραντους στο χώρο, και συνεχείς στο χρόνο …
Που λούζονται μυρωδιές και χρώματα της φύσης για να προϋπαντήσουν την Άνοιξη ντύνονται ευλαβικά τα προαιώνια στολίδια του πολιτισμού τους και καρτερούν τις Λαζαρίνες…
που, σαν νεράιδες, θα γοητεύσουν με τις χαρούμενες φωνές και τα ιδιόμελα τραγούδια τους τις γειτονιές, και τις καρδιές των ανθρώπων…»
Οι Λαζαρίνες με κάνανε να αγαπήσω την Αιανή, γιατί αγαπάμε έναν τόπο, μόνο αν αγαπήσουμε τους ανθρώπους του. Με κάνανε να καταλάβω την αξία της Ανάστασης… αυτήν που περιμένουμε όλοι.
Δυστυχώς τα έθιμα μας και τις παραδόσεις μας φέτος πρέπει να τα «απαρνηθούμε», όχι όμως να τα ξεχάσουμε. Ναι είναι μεγάλη θυσία, είναι οι ρίζες και η ταυτότητα μας, αλλά πρώτα απ´ όλα είναι οι άνθρωποι και αυτούς πρέπει να προστατέψουμε.
Δίνουμε υπόσχεση λοιπόν, του χρόνου να είμαστε και πάλι όλοι στο χορό, να μην λείπει κανείς, αυτός είναι ο στόχος !
Κρυσταλλίδου Πίστη
οι φωτογραφίες είναι του Νίκου Λόφτσαλη και της εφημερίδας “Χρόνος”
