Ζαχαροπλαστεία βγαλμένα από χριστουγεννιάτικα παραμύθια ξεπηδούν μπροστά μας, και ξύλινα ντουλάπια από παλιές νοικοκυρές ξεκλειδώνουν… Καραμέλες, κουλουράκια, αμυγδαλωτά, σαλιάρια, πεντανόστιμα μελομακάρονα, κουραμπιέδες, δίπλες, μαρόν γλασέ, βασιλόπιτα. Μία εορταστική, λαχταριστή πανδαισία με αλευροκοσκινίσματα, αμυγδαλοκαβουρντίσματα, αχνογλιστρήματα και μελοπασαλείμματα. Ένας τρόπος της κάθε νοικοκυράς να δείξει την αγάπη της στους καλεσμένους της και στους δικούς της ανθρώπους. Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, με το παραδοσιακό τοπικό γλυκό της περιοχής, ένα γευστικό έθιμο που μας γυρίζει πίσω στις ρίζες μας!
Σαλιάρια
Τα σαλιάρια, ένας θησαυρός μίας δυσεύρετης ελληνικής γεύσης, ενός σημαντικού πολιτισμικού αγαθού, μας ταξιδεύει στο παρελθόν, σε αρραβώνες στο σπίτι της νύφης, για να κεραστούν οι καλεσμένοι. Μάλιστα, κατείχαν και πάλι εξέχουσα θέση ανάμεσα στα «κόλιαντα» που έδιναν οι νοικοκυρές στα παιδιά την παραμονή των Χριστουγέννων.
Τα σαλιάρια έχουν ανακηρυχθεί από το ΕΒΕ Κοζάνης ως το παραδοσιακό γλύκισμα της περιοχής. Παρακάτω ακολουθεί η συνταγή για την παρασκευή τους. Είστε έτοιμοι να αναβιώσετε την τέχνη των ντόπιων γυναικών;
Συνταγή για σαλιάρια
Υλικά
Για τη ζύμη
• 1 μπουκάλι λάδι (1 λίτρο)
• 1 φλιτζάνι τσαγιού σταχτόνερο
• 1 πιατάκι του καφέ ζάχαρη
• 2 κιλά αλεύρι και μισό φλιτζάνι του τσαγιού ακόμα (αν χρειαστεί)
Για τη γέμιση
• Μισό κιλό καρύδια κοπανισμένα
• Κανέλα και γαρύφαλλο
• Καθόλου ζάχαρη
Προετοιμασία σταχτόνερου
• Από το βράδυ βράζουμε 1 κουταλιά της σούπας στάχτη με ένα ποτήρι νερό. Η στάχτη καλό είναι να προέρχεται μόνο από κάψιμο ξύλων και να είναι κοσκινισμένη. Αφήνουμε το μείγμα όλη τη νύχτα.
• Την άλλη μέρα αδειάζουμε το σταχτόνερο με προσοχή, χωρίς να κουνηθεί η στάχτη, σε ένα καθαρό ποτήρι, έτοιμο να το χρησιμοποιήσουμε.
Εκτέλεση
• Καίμε το λάδι. Για να βεβαιωθούμε ότι είναι έτοιμο, ρίχνουμε από την αρχή μέσα ένα κομμάτι κόρας ψωμιού. Μόλις αυτό γίνει ξανθό, σημαίνει ότι το λάδι είναι έτοιμο, οπότε και το κατεβάζουμε από τη φωτιά.
• Σε μια κατσαρόλα όπου έχουμε το αλεύρι με τη ζάχαρη, ρίχνουμε εναλλάξ λάδι και σταχτόνερο, ανακατεύοντας με ξύλινη κουτάλα. Προσέχουμε προκειμένου η ζύμη να μην γίνει ξερή.
• Αφού ανακατέψουμε τα υλικά, παίρνουμε στην παλάμη μας ποσότητα ζύμης (όσο είναι ένα μικρό μανταρίνι) την κάνουμε μπαλάκι και με τον αντίχειρα του άλλου χεριού την πιέζουμε ώστε να σχηματιστεί μία μακρόστενη λακκούβα. Μέσα εκεί βάζουμε ένα κουταλάκι του καφέ (περίπου) γέμιση, ενώνουμε τις άκρες κλείνοντας την παλάμη και δίνουμε στη ζύμη το σχήμα του σαλιαριού (γυμνοσάλιαγκα).
• Τοποθετούμε τα σαλιάρια σε ταψί (όχι λαδωμένο) και τα ψήνουμε σε φούρνο που έχουμε προθερμάνει στους 180° C ώσπου να ξανθύνουν.
• Τέλος, χλιαρά τα ζαχαρώνουμε με άχνη και όταν κρυώσουν ρίχνουμε από πάνω λίγη άχνη ακόμα, αν χρειαστεί.
(http://www.siatistanews.gr/1103/1103siatistinikouzina.html)
Μελομακάρονα και κουραμπιέδες
Τα μελομακάρονα και οι «χιονισμένοι» κουραμπιέδες είναι τα πιο κλασικά πατροπαράδοτα γλυκά της Ελλάδας, μικρασιατικής προέλευσης, και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του χριστουγεννιάτικου εθίμου.
Τα μελομακάρονα, γνωστά ως «small honey cakes» στο εξωτερικό, είναι ένας εξαιρετικός διατροφικός συνδυασμός, μιας και το δίδυμο, ελαιόλαδο – καρύδια, αποτελούν πολύ καλή πηγή αντιοξειδωτικών βιταμινών και καλών ωφέλιμων λιπαρών (μονοακόρεστα και πολυακόρεστα), τα οποία δρουν καρδιοπροστατευτικά. Η κανέλα με τη σειρά της περιέχει ποσότητα σιδήρου με μεγάλη βιοδιαθεσιμότητα και σε συνδυασμό με τη βιταμίνη C του ξύσματος πορτοκαλιού τονώνει την άμυνα του οργανισμού και συμβάλλει στην πρόληψη της αναιμίας. Τα αντιοξειδωτικά συστατικά της συνταγής δεν περιορίζονται μόνο στην κανέλα, το πορτοκάλι και το ελαιόλαδο. Τα καρύδια επίσης είναι πλούσια σε μέταλλα, βιταμίνες Β6 και Ε, καθώς και σε μονοακόρεστα και πολυακόρεστα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα, γεγονός που τους προσδίδει σημαντική αντιοξειδωτική δράση.
1 μελομακάρονο (35gr.)
• Θερμίδες: 190 kcal
• Λιπαρά: 8gr.
Ένα μπισκότο βουτύρου, ο κουραμπιές, πασπαλισμένος με άφθονη ζάχαρη, εμπλουτίζεται με αμύγδαλα για να συνδέσει το όνομά του με τα Χριστούγεννα και να γίνει ένα από τα πιο αγαπημένα παραδοσιακά ελληνικά γλυκίσματα. Το βούτυρο, το οποίο και τον κάνει τόσο νόστιμο, είναι και ο υπαίτιος των πολλών του θερμίδων και όχι μόνο. Το βούτυρο είναι πλούσιο σε κορεσμένα λίπη, τα οποία έρευνες έχουν δείξει ότι είναι βλαβερά για το καρδιαγγειακό σύστημα. Ωστόσο, το αμύγδαλο και το αυγό του εμπλουτίζουν τη διατροφή με βιταμίνη Α, D, E, σίδηρο και μονοακόρεστα λιπαρά.
1 κουραμπιές (40gr.)
• Θερμίδες: 240 kcal
• Λιπαρά: 9,2gr.
Στο δίλημμα, λοιπόν, μελομακάρονα vs κουραμπιέδες, τα μελομακάρονα είναι αναμφίβολα η πιο υγιεινή επιλογή για να γλυκάνουμε τις γιορτινές ημέρες. Βέβαια, αν οι κουραμπιέδες είναι το αγαπημένο σας γλύκισμα απολαύστε τους αλλά με μέτρο. Εναλλακτικά, μπορείτε να τους δοκιμάσετε με ελαιόλαδο για να παρασκευάσετε ένα πιο υγιεινό γλύκισμα!
Δίπλες
Αλεύρι, ζάχαρη, αλάτι, αυγό, μέλι, καρυδόψιχα, ελαιόλαδο ή σπορέλαιο, κανέλα και βανίλιες αποτελούν τα βασικά συστατικά παρασκευής τους. Οι δίπλες είναι πλούσιες σε ω3 λιπαρά οξέα και ω-6 λιπαρά οξέα, βιταμίνες Β6, Ε, μαγνήσιο και κάλιο (καρυδόψιχα), μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και βιταμίνη Ε (ελαιόλαδο), αλλά και σε διαιτητική χοληστερόλη και βιταμίνη Α λόγω των αυγών.
1 δίπλα (45gr.)
• Θερμίδες: 170 kcal
• Λιπαρά: 4,5gr.
Παστέλι
Με βάση το σουσάμι και το μέλι, το παστέλι αποτελεί ένα άκρως ελληνικό παραδοσιακό γλυκό, οι ρίζες του οποίου ανάγονται στην Ιλιάδα του Ομήρου. Αναλύοντας τη σύστασή του, πλούσιο σε βιταμίνη Ε, ασβέστιο, φώσφορο, κάλιο, μαγνήσιο, σίδηρο, φυτικές ίνες, μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, το παστέλι είναι το ιδανικό σνακ για άμεση παροχή ενέργειας. Παράλληλα, λόγω του σουσαμιού, αποτελεί μια εξαιρετική πηγή ασβεστίου, από τις καλύτερες ανάμεσα στα φυτικής προέλευσης τρόφιμα. Επίσης, περιέχει μεταλλικά άλατα και ιχνοστοιχεία όπως φώσφορο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο και σελήνιο. Όλα τα παραπάνω καταδεικνύουν την υψηλή διατροφική του αξία.
15gr.
• Θερμίδες: 69 kcal
• Λιπαρά: 4,1 g λιπαρά
Μαρόν γλασέ
Τα μαρόν γλασέ, δηλαδή κάστανα σε σιρόπι ζάχαρης, είναι από τα πιο χαρακτηριστικά γλυκίσματα της εποχής. Δεν περιέχουν λιπαρά, καθώς ένα κάστανο έχει λιγότερο από 0,3 γρ. λίπους με αποτέλεσμα να διαθέτουν σημαντικά λιγότερες θερμίδες από τα υπόλοιπα γλυκά. Όσον αφορά τα κάστανα είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, μέταλλα και βιταμίνες, υψηλής θρεπτικής αξίας για τον οργανισμό.
1 κομμάτι (40 gr.)
• Θερμίδες: 75 kcal
• Λίπη: σχεδόν μηδενικά
Χριστουγεννιάτικα μπισκότα
Τα χριστουγεννιάτικα μπισκότα ξυπνούν τη δημιουργική φαντασία και γευστική χαρά των παιδιών. Σε σχήμα αστεράκι, χριστουγεννιάτικο δένδρο ή χιονάνθρωπο και άλλα σχήματα που συμβολίζουν την εποχή, ενθουσιάζουν και μπορεί να αποτελέσουν όμορφα στολίδια στο χριστουγεννιάτικο δέντρο.
Υλικά
• 100gr. βούτυρο
• 100gr. ζάχαρη
• 1 αυγό
• 280gr. αλεύρι για όλες τις χρήσεις
• 1 βανίλια
• ½ κουταλάκι αλάτι
• 1 κουταλάκι μπέικιν πάουντερ
Εκτέλεση
• Αρχικά βάλτε το φούρνο να προθερμανθεί στους 180οC.
• Χτυπήστε πρώτα στο μίξερ το βούτυρο με τη ζάχαρη για 3-4 λεπτά, και μετά ρίξτε το αυγό, συνεχίζοντας το χτύπημα για 2-3 λεπτά.
• Ρίξτε μετά το αλεύρι, και τα υπόλοιπα υλικά.
• Αλευρώστε τον πάγκο της κουζίνας κι ακουμπήστε τη ζύμη. Στρώστε τη με έναν πλάστη και χρησιμοποιήστε φορμάκια για να κόψετε τη ζύμη σε διάφορα σχέδια όπως έλατο, χιονάνθρωπο, αστέρι κλπ.
• Φροντίστε κάθε κομμάτι – μπισκότο να έχει πάχος μισού εκατοστού περίπου.
• Κατόπιν απλώστε λαδόκολλα σε μία σχάρα και τοποθετήστε πάνω τα μπισκότα.
• Βάλτε τα στο φούρνο και ψήστε τα για 10΄ στους 170οC, μέχρι να ροδίσουν οι άκρες.
• Αφού κρυώσουν μπορείτε να τα διακοσμήσετε με γλάσο, ζαχαρόπαστα, τρουφάκια ή σοκολάτα λιωμένη.
Βασιλόπιτα
Η βασιλόπιτα, η πρωταγωνίστρια της Πρωτοχρονιάς, είναι ένα έθιμο που χάνεται στα βάθη των αιώνων. Η ιστορία της ξεκινά από την αρχαία Ελλάδα, όπου οι πρόγονοι μας, έκαναν προσφορές μελίπηκτων και άρτου στους θεούς, για καλή χρονιά και καλή σοδιά. Σήμερα οι βασιλόπιτες τύπου κέικ, σηματοδοτώντας την έναρξη ενός νέου καλότυχου έτους, έχουν ως κύριο συστατικό το βούτυρο και πολλά αυγά. Ως εκ τούτου, είναι ένα ιδιαίτερα πλούσιο σε θερμίδες γλυκό με πολλά λιπαρά, κυρίως κορεσμένα.
1 κομμάτι (100gr.)
• Θερμίδες: 350 kcal
• Λιπαρά 20gr.
Η πιο γλυκιά εποχή έρχεται.
Ετοιμαστείτε να την απολαύσετε…
με μέτρο!
Σάννα Νάνου
