Στοιχεία από WRI, Deloitte και ΕΛΣΤΑΤ καταγράφουν υπερδιπλασιασμό των αναγκών σε ύδρευση και αυξημένη εξάρτηση από υπόγειους υδάτινους πόρους
Στην 19η θέση παγκοσμίως ως προς τον κίνδυνο εμφάνισης λειψυδρίας βρίσκεται η Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία του World Resources Institute, της ΕΛΣΤΑΤ αλλά και την έκθεση της Deloitte που εκπονήθηκε για λογαριασμό της ελληνικής κυβέρνησης. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής επηρεάζουν τόσο την προσφορά (μείωση βροχοπτώσεων), όσο και τη ζήτηση (αύξηση κατανάλωσης), επιβαρύνοντας ένα ήδη πιεσμένο υδατικό ισοζύγιο. Επιπλέον, η σημαντική αύξηση στις ανάγκες ύδρευσης και άρδευσης σε συνδυασμό με τις μεγάλες απώλειες στα δίκτυα, δημιουργούν ανησυχητικές προοπτικές για την επάρκεια και την ποιότητα των διαθέσιμων πόρων, ιδίως σε τουριστικά και αγροτικά κέντρα.
Σύμφωνα με την έκθεση της Deloitte, την περίοδο 2001-2022 καταγράφηκε υπερδιπλασιασμός (+139%) των απολήψεων νερού για ύδρευση, μεταξύ άλλων λόγω της αύξησης της τουριστικής κίνησης και της κατά κεφαλήν κατανάλωσης, σε συνδυασμό με τις υψηλές απώλειες από τα δίκτυα διανομής που αγγίζουν το 50%. Ιδιαίτερα προβληματικές είναι οι περιοχές με έντονη τουριστική πίεση, όπως οι Κυκλάδες, όπου η ζήτηση κορυφώνεται το καλοκαίρι, ενώ η διαθεσιμότητα νερού είναι περιορισμένη. Πρόσθετο πρόβλημα δημιουργεί το γεγονός ότι η ζήτηση στους τουριστικούς προορισμούς κορυφώνεται κατά τους θερινούς μήνες, οπότε ανακύπτουν ήδη σε αρκετά νησιά θέματα επάρκειας ενώ καταπονούνται παράλληλα οι υποδομές.
Η Ελλάδα καταναλώνει τον μεγαλύτερο όγκο νερού ανά εκτάριο αρδευόμενης γης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με σημαντικά υψηλότερες τιμές σε σχέση με άλλες μεσογειακές χώρες με παρόμοιο κλίμα. Παρά τη μείωση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων τα προηγούμενα χρόνια, οι απολήψεις για άρδευση παραμένουν αυξημένες λόγω υψηλότερων θερμοκρασιών, παλαιότητας των αρδευτικών δικτύων (άνω των 20 ετών) και επιλογής καλλιεργειών που απαιτούν περισσότερα υδατικά αποθέματα. Περαιτέρω, σημειώνεται στην έκθεση, οι πολιτικές στήριξης του αγροτικού τομέα μπορεί να οδηγήσουν τα επόμενα χρόνια σε αύξηση των αρδευόμενων εκτάσεων, άρα και της κατανάλωσης νερού.
Ταυτόχρονα, παρατηρείται στροφή στη χρήση υπόγειων υδάτων, με αποτέλεσμα την υφαλμύριση των αποθεμάτων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ κατά την περίοδο 2000-2022 η άντληση υπόγειων υδάτων αυξήθηκε κατά 80%, από 3.453 εκατ. κυβικά μέτρα ετησίως σε 6.221. Αντίθετα, η χρήση επιφανειακών υδάτων μειώθηκε κατά 40% (3.852 εκατ. κ.μ. το 2022 έναντι 6.471 εκατ. κ.μ. το 2000). Η σημαντική αύξηση στην άντληση υπόγειων υδάτων, πιέζει τα αποθέματα στον υδροφόρο ορίζοντα και οδηγεί σε υφαλμύριση των υδάτων.
Ενδεικτική της κατάστασης είναι και η εικόνα στους ταμιευτήρες των υδροηλεκτρικών της ΔΕΗ, που βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα παρά τις αυξημένες βροχοπτώσεις των τελευταίων μηνών. Καθώς τα φράγματα αυτά χρησιμοποιούνται τόσο για άρδευση και ύδρευση όσο και για παραγωγή ενέργειας, η μείωση των αποθεμάτων εγκυμονεί κινδύνους για την επάρκεια νερού αλλά και για το ενεργειακό κόστος.
