Οι οικογένειες ζητούν στήριξη ώστε να αποδοθούν ευθύνες και να αποτραπεί η επανάληψη της τραγωδίας
Οι συγγενείς των θυμάτων της τραγωδίας των Τεμπών συνεχίζουν να ζητούν δικαιοσύνη, ενώ κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης για την προβολή του ντοκιμαντέρ «ΤΕΜΠΗ: THE UNTOLD STORY. Τα εγκλήματα έχουν αυτουργούς», το βράδυ της Παρασκευής στην Αίθουσα Τέχνης σε εκδήλωση της Άρσις Κοζάνης, επανέφεραν το αίτημα για στήριξη στο δικαστήριο. Οι οικογένειες των θυμάτων τόνισαν ότι είναι απαραίτητο να αποκαλυφθεί η αλήθεια, να αποδοθούν οι ευθύνες και να μην επαναληφθεί ποτέ ξανά μια τέτοια τραγωδία.
Η συζήτηση μετά την προβολή του ντοκιμαντέρ ήταν γεμάτη συναισθηματική φόρτιση, καθώς ήρθαν στο προσκήνιο τα τραγικά γεγονότα της 28ης Φεβρουαρίου του 2023 και οι συνέπειές τους. Οι συμμετέχοντες αναφέρθηκαν στην ανάγκη για δικαιοσύνη και την αποδοχή των ευθυνών. Το ντοκιμαντέρ καταγράφει και επιχειρεί να αναδείξει τις συνθήκες, τις καθυστερήσεις, τις παραλείψεις και τις ανθρώπινες ιστορίες πίσω από την τραγωδία των Τεμπών.
Σπαρακτικές και συνταρακτικές ήταν οι μαρτυρίες των συγγενών των θυμάτων, οι οποίοι μίλησαν για την έλλειψη στήριξης από το κράτος και τις προσπάθειες συγκάλυψης της τραγωδίας. Ανέφεραν τις προσωπικές τους δυσκολίες, τονίζοντας ότι, παρά την τεράστια απώλεια, δεν έλαβαν την απαραίτητη στήριξη και βρέθηκαν αντιμέτωποι με αδιαφορία, ενώ η αλήθεια για τα γεγονότα συνεχίζει να παρασιωπάται.
Με γεμάτη συγκίνηση, η Ρούλα Τζοβάρα, αδελφή του Γιάννη Τζοβάρα, εργαζόμενου στο τρένο, αναφέρθηκε στον αδερφό της και τα συναισθήματα που βιώνει η οικογένεια μετά την τραγωδία των Τεμπών. «Ο Γιάννης ήταν ένας πολύ όμορφος άνθρωπος. Δοτικός. Είχε ένα μεγαλείο και μια δύναμη ψυχής. Αγαπούσε τον άνθρωπο. Πάντα χαμογελαστός», είπε με έντονη συγκίνηση. Πρόσθεσε ότι ήταν εξαιρετικά δύσκολο να βγαίνει και να μιλάει για αυτό, αλλά το έκανε για τον αδερφό της, γιατί δεν είχε άλλη επιλογή από το να συνεχίσει τον αγώνα για δικαιοσύνη.
Αναφερόμενη στα γεγονότα της 28ης Φεβρουαρίου 2023, είπε: «Σκοτώθηκαν 57 άνθρωποι στα Τέμπη. Δεν είναι απλά ένας αριθμός. Ήταν οι δικοί μας άνθρωποι. Τους στέρησαν τη ζωή σε μια στιγμή και στέρησαν σε εμάς τη ζωή που θα ζούσαμε μαζί τους». Στη συνέχεια περιέγραψε τη δύσκολη εμπειρία που πέρασε στο νοσοκομείο, όταν αναζητούσε τον αδερφό της. «Μας ρώτησαν που ήταν. Όταν είπαμε ότι ήταν εργαζόμενος, μας απάντησαν “αν ήταν εργαζόμενος, αυτούς ξεχάστε τους. Τους ξεκολλάμε με τα νυστέρια από τα σίδερα”», περιέγραψε συγκλονισμένη.
Η Ρούλα Τζοβάρα τόνισε ότι ό,τι κάνουν δεν είναι για να φέρουν πίσω τους ανθρώπους τους, αλλά για να δικαιωθούν οι ψυχές τους και για να διασφαλιστεί ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί ξανά. «Αυτά τα κάνουμε για να δικαιωθούν οι ψυχές τους και να μην γίνει ξανά κάτι τέτοιο. Για να μη βρεθεί άλλος στη θέση των ανθρώπων μας ή τη δική μας», δήλωσε με ένταση.
Εξιστόρησε, επίσης, τις τελευταίες συζητήσεις που είχε με τον Γιάννη, ο οποίος είχε προβλέψει την τραγωδία. «Ο Γιάννης αγαπούσε πάρα πολύ το τρένο, αλλά δεν ήθελε να κάνει αυτό το δρομολόγιο με τίποτα. Όταν το 2019 καταργήθηκαν και οι τελευταίες δικλείδες ασφαλείας, το μόνο που θυμάμαι που έλεγε ήταν ότι ‘θα μας σκοτώσουν’. Τον τελευταίο χρόνο, όταν εκπαίδευαν τους νεότερους για να αναλάβουν υπηρεσία, του έλεγα ‘μην το κάνεις αφού κουράζεσαι’ και μου έλεγε, ‘δεν γίνεται. Τους στέλνουν στη σφαγή και δεν το ξέρουν’», ανέφερε με δάκρυα στα μάτια.
Η Ρούλα Τζοβάρα περιέγραψε επίσης τις διαρκείς ανησυχίες του αδερφού της για την κατάσταση στο σιδηροδρομικό δίκτυο. «Ένα μήνα πριν, μιλούσαμε και μου έλεγε ότι ήθελε να φύγει, δεν ήθελε να καθίσει άλλο. Μου έλεγε για την όλη κατάσταση στο δίκτυο. Έχουμε απαρχαιωμένο δίκτυο και αγοράζουν τρένα που δεν κουμπώνουν στο δίκτυο, με λογισμικά που δεν είναι συμβατά με τα λογισμικά των γραμμών», κατέληξε, εκφράζοντας την έντονη απογοήτευση και την αίσθηση αδικίας για την απώλεια του αδερφού της.
Η Σμαρώ Οίκου, αδελφή του Δημήτρη Οίκου, επίσης εργαζόμενου, μίλησε για τον αδερφό της. «Όλη εκείνη την ημέρα μιλούσαμε και αφήναμε ο ένας στον άλλον ηχητικά μηνύματα», ανέφερε, προσθέτοντας ότι υπάρχει ένα ηχητικό μήνυμα του αδερφού της, στο οποίο της λέει ότι «παραλίγο να θρηνήσουμε θύματα γιατί έπεφταν καλώδια στις γραμμές». Η Σμαρώ Οίκου τόνισε ότι είναι απαραίτητο να υπάρξει το αίσθημα της δικαίωσης για να έρθει η λύτρωση, και ότι πρέπει όλοι οι υπεύθυνοι να βρεθούν ενώπιον των ευθυνών τους.
Με δάκρυα στα μάτια, ανέφερε επίσης ότι με τον πατέρα της, ο οποίος επίσης δούλευε στον ΟΣΕ, είχαν κάνει πολλά δρομολόγια μαζί και είχαν φωτογραφίες που πλέον «έχουν εξαφανιστεί όλες από το σπίτι». «Ήρθε ένα παλιρροικό κύμα και μας ξερίζωσε ότι πιο χαρούμενο είχαμε σε αυτό το σπίτι, και αυτό ήταν ο Μιμάκος», είπε, εν μέσω έντονης συγκίνησης.
Η Σμαρώ πρόσθεσε ότι με τις υπόλοιπες οικογένειες των θυμάτων, συνειδητοποίησαν ότι «και οι 57 είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Ήταν καλοί άνθρωποι. Είχαν όμορφες ψυχές».
Ο Άρης Σταμάτης, πρώην μηχανοδηγός της Hellenic Train, ο οποίος παραιτήθηκε μετά το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, μίλησε για την εμπειρία του και τις συνθήκες που οδήγησαν στην απόφασή του. «Ήμουν από τους τυχερούς γιατί δούλευα το πρωί. Θα μπορούσα εγώ να είμαι στη θέση τους», είπε, προσθέτοντας ότι η απόφαση του να παραιτηθεί ήταν συνειδητή και είχε ληφθεί πριν το δυστύχημα, αν και όπως εξήγησε, έπρεπε να συμπληρώσει τα πέντε υποχρεωτικά χρόνια.
Μίλησε για τις συνθήκες που επικρατούσαν στο σιδηροδρομικό δίκτυο, κάνοντας λόγο για υποστελέχωση, υπερεργασία, και μηδενική συντήρηση στις υποδομές, ενώ επεσήμανε ότι τα συστήματα ασφαλείας ήταν ανενεργά και τα τρένα συντηρούνταν κακώς. «Μετά τα Τέμπη δεν άλλαξε τίποτα. Ο κανονισμός ήταν ήδη βαμμένος με αίμα και τώρα που το αίμα ήταν αρκετό, δεν έχει αλλάξει τίποτα. Οι ίδιοι άνθρωποι είναι στις ίδιες θέσεις, αυτοί οι άνθρωποι που έστειλαν στον θάνατο 57 άτομα, αυτοί μετά θα έφτιαχναν το σιδηρόδρομο», τόνισε με έντονο ύφος. Ο Άρης Σταμάτης ανέφερε επίσης ότι η κατάσταση ήταν γνωστή σε όλους, καθώς είχαν σταλεί εξώδικα και είχαν γίνει απεργίες, οι οποίες δεν οδήγησαν σε καμία απολύτως βελτίωση.
Η Μαρία Κεφάλα, δημοσιογράφος και μέλος της ομάδας του ντοκιμαντέρ «ΤΕΜΠΗ: THE UNTOLD STORY», αναφέρθηκε στη σημασία της προβολής του ντοκιμαντέρ στην Κοζάνη, σημειώνοντας ότι αυτή ήταν η δεύτερη προβολή του, μετά από αυτή στην Αθήνα. Εξήγησε ότι «αυτό γίνεται γιατί στην πόλη σας έχετε ένα θύμα. Έχετε τον Γιάννη Τζοβάρα, αδερφό της Ρούλας και γίνεται προς τιμήν του».
Υπογράμμισε ότι οι προβολές ξεκινούν από πόλεις μακριά από την Αθήνα, γιατί τα περισσότερα θύματα ήταν από τη Βόρεια Ελλάδα και οι οικογένειες των θυμάτων πρέπει να έχουν τη συμπαράσταση που τους αξίζει και αρμόζει, «με σκοπό να μην ξεχαστεί αυτή η τραγωδία ούτε στιγμή ώσπου να φτάσουμε στη δίκη, καλώς εχόντων των πραγμάτων, το 2026 με πάνω από 200 δικηγόρους και χιλιάδες σελίδες δικογραφίας», όπως είπε η κ. Κεφάλα, τονίζοντας την ανάγκη για συνεχή στήριξη.
Επίσης, αναφέρθηκε στην έλλειψη απαντήσεων και δικαιοσύνης για τα θύματα των Τεμπών. «Οι άνθρωποι δεν έχουν απαντήσεις, δεν έχουν τη δικαιοσύνη στο πλευρό τους, δεν έχουν τίποτα. Είμαστε δυόμισι χρόνια μετά και βρισκόμαστε λες και είναι η πρώτη μέρα», τόνισε. Επισήμανε ότι η εξουσία συνεχίζει να φέρεται με τον ίδιο τρόπο, προσπαθώντας να καλύψει οποιαδήποτε προσπάθεια με νέες επικοινωνιακές στρατηγικές και αφηγήματα. «Η συζήτηση αυτή δεν γίνεται για να δώσουμε καινούριες απαντήσεις, αλλά για να γνωρίσουμε τους ανθρώπους, να μην τους ξεχάσουμε», υπογράμμισε.
Η κ. Κεφάλα, η οποία έχει καλύψει μεγάλες δίκες στο παρελθόν όπως αυτή του Δημήτρη Λιγνάδη, τόνισε ότι για να κερδηθεί η δίκη για τα Τέμπη, οι συγγενείς των θυμάτων θα χρειαστούν τη στήριξη του κόσμου στο δικαστήριο. «Δεν μιλάμε μόνο για την πρώτη μέρα, αλλά για όσα χρόνια διαρκέσει η δίκη. Είναι ένα θέμα που μας αφορά όλους, και όλοι θα μπορούσαμε να είμαστε στη θέση των θυμάτων ή των οικογενειών τους», σημείωσε. Ανέφερε επίσης το παράδειγμα της δίκης της Χρυσής Αυγής, λέγοντας: «Αν κερδήθηκε αυτή η δίκη, κερδήθηκε από τον κόσμο. Τα Τέμπη έχουν 100 φορές τη δυναμική αυτής της δίκης, γιατί μας αφορούν όλους. Οι υπόλοιπες δίκες αφορούσαν κρατικά εγκλήματα αλλά αφορούσαν λίγους. Αυτή η δίκη μας αφορά όλους».
Δήλωσε αισιόδοξη για τη στήριξη του κόσμου κατά τη διάρκεια της δίκης, τονίζοντας ότι πιστεύει πως ο κόσμος θα ανταποκριθεί όπως ανταποκρίθηκε στα συλλαλητήρια και τις πορείες. «Ο αγώνας θα είναι άνισος, μπορούν να κάνουν το οτιδήποτε. Μπορούν να κερδίσουν τα πάντα, αλλά όχι τον κόσμο», είπε χαρακτηριστικά.
Κλείνοντας, τόνισε την επιτακτική ανάγκη για την απόδοση δικαιοσύνης: «Η στήριξη όλων μας είναι όχι μόνο απαραίτητη, είναι επιβεβλημένη για να μπορέσουν να δικαιωθούν οι άνθρωποι και να μη γίνει ποτέ ξανά κάτι παρόμοιο στην Ελλάδα».
Ταυτότητα του ντοκιμαντέρ
Σκηνοθεσία: Μαρία Γαλάτη
Έρευνα – Αρχισυνταξία: Μαρία Κεφαλά
Video editing – Visual Graphics – Sound editing: Βασίλης Λώλος
Κάμερα: Μαρία Γαλάτη, Κώστας Πλιάκος, Σοφιανός Σαντατσόγλου
Δημοσιογραφική ομάδα: Σοφοκλής Αρχοντάκης, Σπύρος Κυριάκης, Μαρία Ράντου
Δημοσιογραφική επιμέλεια: Ηλίας Γεροντόπουλος
Επιμέλεια κειμένων: Δημήτρης Παπαβομβολάκης
Υποτιτλισμός: Φωτεινή Αποστολακάκη
Infographics: Μαρία Γεροντοπούλου
Τεχνικός Σύμβουλος: Κώστας Λακαφώσης
Διαφήμιση μέσω The Untold SoMe: Ματθαίος Λεωνίδας
Νομική σύμβουλος: Μαρία Παρέντη
Παραγωγή: Τhe Untold
Με τη στήριξη: Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ – Παράρτημα Ελλάδας
Θένια Βασιλειάδου – www.xronos-kozanis.gr
