Η ικανότητά μας να ευημερούμε (ή ενίοτε απλά να επιβιώνουμε) εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο με τον οποίο αξιοποιούμε τα τεχνολογικά εργαλεία με στόχο να απομακρύνουμε καταστροφικά σενάρια, ή/και να ανταποκρινόμαστε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο σε ολιγοπίθανα γεγονότα. Για το μεν πρώτο (τεχνολογία) υπεύθυνη είναι η επιστήμη που μας παρέχει τα εργαλεία, ενώ για το δεύτερο (απόκριση, διαχείριση) υπεύθυνες είναι οι πάσης φύσεως ηγεσίες που με τη βούλησή τους για δράση φροντίζουν να ενσωματώνουν τα νέα στοιχεία και να δημιουργούν τις προϋποθέσεις εκείνες που απομακρύνουν το ανείπωτο.
Οι ασχολούμενοι με τη διαχείριση κρίσεων επαναλαμβάνουν πολύ συχνά ότι ένα και μόνο γεγονός ή λάθος δεν μπορεί να φέρει την κρίση. Θα πρέπει να υπάρχει μια σειρά λαθών. Επίσης, λένε ότι το ανθρώπινο λάθος από μόνο του δεν επαρκεί ως εξήγηση για μια τραγωδία του μεγέθους του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών και πρέπει να αναζητούνται σχολαστικά οι σχέσεις αιτιώδους συνάφειας.
Όταν συμβαίνει το «μοιραίο» στην κοινωνία μας, σε ατομικό, οργανωτικό ή συστημικό επίπεδο, συνήθως γρήγορα εμφανίζεται ο αποδιοπομπαίος τράγος. Σκόπιμα ή μη, παραβλέπονται οι πολύπλοκες οργανωτικές και συστημικές συνθήκες που μπορεί να έχουν συμβάλει σε πολύ μεγάλο βαθμό στο γεγονός (βλ. Μάτι, Samina Express κλπ.)
Η αεροπορική βιομηχανία είναι το μεγαλύτερο «σχολείο» στη διαχείριση κρίσεων, ενώ το πιο πρόσφατο μάθημα που πήραμε από την περίπτωση του 737 Max της Boeing είναι πως μια από τις βασικές αιτίες των τραγικών δυστυχημάτων μπορεί να είναι η ίδια η οργανωσιακή κουλτούρα. Μάλιστα, η μελέτη των περιπτώσεων της Boeing, αλλά και αυτές των διαστημικών λεωφορείων Challenger και Columbia, όπως και οι ελαττωματικοί διακόπτες ανάφλεξης της General Motors, ανέδειξαν τους συμβιβασμούς ή την απλή αδιαφορία για θέματα ασφάλειας ως τον μείζονα παράγοντα που φέρνει πιο κοντά την κρίση.
Μήπως, λοιπόν, αυτή τη φορά να το «πάρουμε αλλιώς»;
Ιωάννα
